کلیات
عراق یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیتها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگههای حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عربها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کردها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروهها دارای شاخصههای فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویتهای فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوریها و یزیدیها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهرهای مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهرها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهههای گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبانهای رسمی مردم عراق است. البته زبانهای دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمنهای عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبانهای آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبانهای کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقیها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانوادههای بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانوادههای بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرزهای غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صدها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنیهای فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرزهای مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاحهای کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیریها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهرهای عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامیها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفتها در شهرها گسترش یافت، اما مخالفتهای ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنیها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماههای پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروههای شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخشهای وسیعی از عراق از جمله شهرهای بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صدها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروهها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگهای داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمکهای ایران و دیگر کشورهای متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیونهای مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استانها و بخشهایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استانهای عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینهها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدامها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغلهای بسیار کمی برای عراقیها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نماینده حکومت اقلیم کُردستان عراق در ایران و نماینده اتحادیه میهنی کُردستان عراق در تهران گفت: روابط تاریخی جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه میهنی کُردستان و به طور کلی کُردها شاهدی حقیقی بر چند دهه اخیر این رابطه ماندگار و مهم هستند.
کد خبر: ۱۳۴۷۷۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۱۰/۰۳
منابع عراق ی با اشاره به نقش عروس یهودی «جلال طالبانی» مدعی شدند «گراهام شری» مأمور پیگیری عادیسازی روابط بغداد - تلآویو است.
کد خبر: ۱۳۴۷۱۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۳۰
نبض خبر
ویدیویی از تلمبار شدن 100 هزار تومانی و 50 هزار تومانی در عراق روی هم منتشر شده است. شخصی که بخشی از این انبوه پولها را برمیدارد به ترکی میگوید همه اینها بیست هزار دلار ارزش دارد. این ویدیو که هر مسئول باغیرتی را باید نسبت به تداوم این وضعیت نگران کند را میبینید.
کد خبر: ۱۳۴۶۹۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۹
عراق نه میدان جنگ دیگران خواهد بود، نه صندوق پیام و نه خط تماس به نیابت از دیگران. سیاست دولت باید بر منافع ملی و ثبات کشور استوار باشد.
کد خبر: ۱۳۴۶۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۸
پس از سقوط دولت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ و حضور او به مسکو، دولت موقت سوریه بارها از روسیه درخواست استرداد رئیسجمهور سابق را کرده است.
کد خبر: ۱۳۴۶۷۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۸
منابع محلی عراق از شنیده شدن صدای انفجار در نزدیکی پایگاه هوایی «بلد» در شمال این کشور خبر دادند.
کد خبر: ۱۳۴۶۵۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۶
سیل ناشی از بارندگی شدید اخیر در سلیمانیه عراق ، باعث نمایان شدن مین ضد نفر شد که سالها پیش در آن منطقه کار گذاشته شده بودند. تیم خنثیسازی سلیمانیه این مینها را خنثی کرد. یکی از مقامات تیم توضیح داد که این مینها در خارج از محدوده یک میدان مین پاکسازی شده قبلی کشف شدند، اما همچنان خطری جدی برای منطقه محسوب میشوند.
کد خبر: ۱۳۴۶۴۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۶
کاخ سفید اعلام کرد: دونالد ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی، محدودیتهای ورود به آمریکا را گسترش داده و ورود شهروندان پنج کشور جدید را بهطور کامل ممنوع کرده است.
کد خبر: ۱۳۴۶۳۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
عراق شماری از مسئولان را در پی اشتباه سهوی تروریستی اعلام کردن حزبالله لبنان و انصارالله یمن برکنار کرد.
کد خبر: ۱۳۴۶۳۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۵
کد خبر: ۱۳۴۶۰۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۴
رئیسجمهور دکتر مسعود پزشکیان، به منظور شرکت و ایراد سخنرانی در اجلاس بینالمللی “صلح و اعتماد”، پنچ شنبه شب وارد عشقآباد، پایتخت ترکمنستان شد. وی در حاشیه این اجلاس، دیدارهای مهمی با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، عبداللطیف رشید، رئیسجمهور عراق ، و همچنین رهبر ملی ترکمنستان و نخستوزیر ان پاکستان، میانمار انجام داد. دکتر پزشکیان در سخنرانی خود، بر لزوم نظارت بینالمللی بر رژیم صهیونیستی به عنوان پیششرط برقراری نظم عادلانه تأکید کرد.
کد خبر: ۱۳۴۵۴۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۱
وزیر امور خارجه اسبق جمهوری اسلامی ایران، با بیان اینکه رژیم اسرائیل ریشه همه مشکلات و بحرانهای منطقه است، بر اهمیت همکاری منطقهای در چارچوب طرحهای «مودت» و «مناره» تاکید کرد و گفت: ما منطقهای قوی میخواهیم که همگی در آن قدرتمند باشند.
کد خبر: ۱۳۴۵۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۱
آزادگان؛ میدانی که نمیتواند کند تصمیم بگیرد؛
در آزادگان که مخزن مشترک است و طرف عراق ی در آن سوی مرز بیوقفه برنامه توسعه خود را پیش میبرد، همین تصمیمگیری چندلایه بهطور مستقیم میتواند به از دست رفتن بخشی از سهم برداشت ایران از مخزن مشترک بینجامد.
کد خبر: ۱۳۴۵۲۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۲۰
کمیته مسدودسازی اموال در بانک مرکزی عراق با اصلاح تصمیم پیشین خود، نامهای مرتبط با حزبالله لبنان و جنبش انصارالله یمن را از فهرست مسدودسازی داراییها حذف کرد.
کد خبر: ۱۳۴۴۹۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۸
نخستوزیر عراق طی یک مصاحبه تلویزیونی فاش کرد که «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا، در تماس مستقیم تلفنی با بغداد خواستار آن شده بود که عراق از نامزدی او برای دریافت جایزه صلح نوبل حمایت کند.
کد خبر: ۱۳۴۴۶۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۷
عکس و عکاسی
فرانچسکو زیزولا، عکاس برجسته ایتالیایی و برنده جوایز بینالمللی، در آوریل و مه سال ۲۰۰۳ در صحنه جنگ عراق حضور داشته و لحظات آغازین آن را ثبت کرده است. زیزولا که بیش از سه دهه تجربه عکاسی مستند و خبری دارد، همواره به ثبت واقعیتهای انسانی در شرایط بحرانی میپردازد. در این مجموعه، او زندگی روزمره مردم، ویرانیهای ناشی از حملات هوایی، خشونتهای شهری و تلاشهای بازسازی را به تصویر کشیده است.
جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ به فرمان جرج بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا، و به بهانه وجود سلاحهای کشتار جمعی و برنامههای تسلیحات اتمی آغاز شد؛ اتهاماتی که بعدها کاملاً بیاساس و دروغ از آب درآمدند. حمله نظامی آمریکا و متحدانش باعث ویرانی گسترده، کشته و آواره شدن صدها هزار نفر شد. آثار زیزولا علاوه بر ثبت خشونت و پیامدهای انسانی، ابعاد اجتماعی و انسانی بحران را نیز نشان میدهد و تصویری واقعی و انسانی ارائه میکند که غالب رسانهها کمتر به آن پرداختهاند. این مجموعه، یادآور تجربه تلخ انسانها در مواجهه با جنگ و سیاستهای فریبکارانه است و نشان میدهد عکاسی خبری چگونه میتواند همزمان سند تاریخی و روایت انسانی باشد.
کد خبر: ۱۳۴۴۶۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۷
وزیر خارجه اسبق ایران و وزیر خارجه عراق بر اهمیت راه حلهای مسالمتآمیز و ترجیح زبان تفاهم در حل بحرانهای منطقه تاکید کردند.
کد خبر: ۱۳۴۴۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۶
ائتلاف النصر اعلام کرد رهبر این ائتلاف، از گزینههای مطرح برای ریاست دولت آینده عراق است، اما او تاکنون تصمیم نهایی خود را درباره پذیرش این مسئولیت اعلام نکرده است.
کد خبر: ۱۳۴۴۵۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۶
علیرضا منصوریان پس از امضای قرارداد با الطلبه، امروز نخستینبار در تمرین تیم عراق ی حاضر شد و کارش را بهصورت رسمی با این باشگاه آغاز کرد. تیم جدید علی منصور پس از گذشت هفت هفته از رقابتهای لیگ عراق ، در رتبه دهم جدول قرار دارد.
کد خبر: ۱۳۴۴۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۵
تابناک گزارش میدهد
لحظاتی پس از اعلام درج نام حزب الله لبنان و انصارالله یمن در لیست تروریستی عراق ، این خبر توسط کمیته مسدود سازی داراییهای ترویستها تکذیب شد.
کد خبر: ۱۳۴۳۹۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۹/۱۳