کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
بدون اشاره به جنایت آمریکا؛
یکی از مقامات وزارت خارجه کویت اعلام کرد حمله به سفارتخانه آمریکا، نقض کنوانسیون وین در مورد روابط دیپلماتیک است.
کد خبر: ۹۴۸۴۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۲
مرور روزنامههای پنجشنبه دوازدهم دی ماه؛
پاسخ محکم رهبر انقلاب به پیامهای تهدیدآمیز ترامپ، وداع با اولین کارگردان زن ایران؛ شهلا ریاحی، ارقام صوری نفت در بودجه ۹۹، ماجرای پیامکهای دلواپس به اعضای مجمع، ورود مستقیم نیروهای ترکیه و روسیه به لیبی، چهارشنبه سبزپوش بورس، شکستهای پیدرپی دیپلماسی ترامپ در آغاز سال ۲۰۲۰، درخواست روحانی برای وحدت همزمان با کنایه به مجمع و مردم و شکستن بزرگترین کمپین ضد انقلاب، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۹۴۸۳۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۲
منطقه سبز بغداد محدودهای به وسعت ۱۰ کیلومتر است که در محله «کَرخ» واقع شده و سفارتخانهها، مراکز دولتی و امنیتی عراق در این منطقه واقع شدهاند.
کد خبر: ۹۴۸۲۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
نخستوزیر عراق تاکید کرد، نیروهای عراقی به حفاظت از سفارت آمریکا و بقیه تاسیسات دیپلماتیک ادامه میدهند، در حالی که دونالد ترامپ بر اهمیت نقش عراق و رهبری آن تاکید کرد.
کد خبر: ۹۴۸۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
وزیر امور خارجه آمریکا سازمان دهندگان گردهمایی های اعتراضی در مقابل سفارت این کشور در بغداد را «تروریست» خواند و در نهایت، پیکان اتهام را متوجه تهران کرد.
کد خبر: ۹۴۸۱۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
وزیر دفاع آمریکا روز چهارشنبه در پیامی توییتری اعزام ۷۵۰ نیروی نظامی در عراق در حفاظت از جان دیپلماتهای این کشور در سفارت بغداد را تایید کرد.
کد خبر: ۹۴۸۱۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
مرور روزنامههای چهارشنبه یازدهم دی ماه؛
۲۰۲۰؛ سال انتخابهای دشوار جهان، دستور حمله به شورای نگهبان توسط پمپئو به روایت کیهان، مسئول آلودگی هوا کیست؟ تجمع معترضان عراقی مقابل سفارت آمریکا، افتتاح با روحانی، مسئولیت با حناچی، ورود دستگاه قضا به مبارزه با فساد در شهرداریها، ۲۰ سال زندان برای یک آقازاده، بازداشت سه قاضی در پرونده طبری؟ چه کسانی باید در انتخابات شرکت کنند؟ فراخوان ترامپ از عراقیها برای ضدیت با ایران و برخی استانداران علیه روحانی، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۹۴۸۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
منابع عراقی گزارش دادند:
کد خبر: ۹۴۸۰۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
کد خبر: ۹۴۸۰۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
کد خبر: ۹۴۸۰۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
وزارت دادگستری عراق فاش کرد به زودی زندان مرکزی بغداد ، "ابوغریب" سابق را پس از بازسازی و افزایش گنجایش و توسعه آن افتتاح میکند.
کد خبر: ۹۴۶۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۵
کد خبر: ۹۴۵۳۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۹
کد خبر: ۹۴۴۹۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۷
کد خبر: ۹۴۴۵۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۵
رسانههای عراقی از انفجار همزمان ۲ بمب در شرق بغداد ، پایتخت عراق خبر دادند.
کد خبر: ۹۴۳۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۱
منبعی در عراق از شنیده شدن صدای انفجاری مهیب در بغداد خبر داد.
کد خبر: ۹۴۳۳۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۰
یک منبع امنیتی گفت: نیروهای امنیتی، تدابیر امنیتی را در تمام مناطق بغداد تشدید کردهاند.
کد خبر: ۹۴۳۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۹
گزارشهای تأیید نشده از وقوع یک حمله موشکی به مناطق مجاور فرودگاه بین المللی بغداد در ساعات ابتدایی روز دوشنبه خبر می دهند.
کد خبر: ۹۴۲۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۸
وزارت کشور عراق اعلام کرد بر اثر تیراندازی افراد ناشناس در میدان السنک بغداد ، پایتخت عراق تاکنون ۴ نفر کشته و ۸۰ تن نیز زخمی شده اند.
کد خبر: ۹۴۲۰۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۶
در حمله امروز افراد ناشناس برای ورود به بانک مرکزی بغداد ، دستکم ۹ نیروی امنیتی زخمی شدند.
کد خبر: ۹۴۱۷۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۳