کلیات
عراق یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیت‌ها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کرد‌ها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کرد‌ها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروه‌ها دارای شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویت‌های فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوری‌ها و یزیدی‌ها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهر‌های مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهر‌ها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهه‌های گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبان‌های رسمی مردم عراق است. البته زبان‌های دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمن‌های عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبان‌های آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقی‌ها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانواده‌های بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانواده‌های بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرز‌های غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صد‌ها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنی‌های فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرز‌های مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاح‌های کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهر‌های عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامی‌ها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفت‌ها در شهر‌ها گسترش یافت، اما مخالفت‌های ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنی‌ها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماه‌های پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروه‌های شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخش‌های وسیعی از عراق از جمله شهر‌های بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صد‌ها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروه‌ها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگ‌های داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمک‌های ایران و دیگر کشورهای متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیون‌های مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استان‌ها و بخش‌هایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استان‌های عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
با تحولات منطقه و جهان
آغاز دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه، ادعای جدید طالبان درباره درگیری مرزی با ایران، رصد ایران و ۴ کشور منطقه توسط یک بالن غول پیکر اسرائیلی، حمله انتحاری به نظامیان پاکستان در استان هم مرز با افغانستان و تظاهرات ده‌ها هزار نفری علیه کابینه نتانیاهو، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۷
با تحولات منطقه و جهان
هشدار کیسینجر درباره وقوع درگیری بین آمریکا و چین، مخالفت آمریکا با عادی سازی روابط عربستان و سوریه، نگرانی اسرائیل از حمله زمینی حزب‌الله لبنان، هشدار چین درباره رزمایش‌های نظامی آمریکا و کره جنوبی و درخواست عمران خان برای گفت‌وگوی فوری با دولت پاکستان، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۸۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
سرویس اطلاعات ملی عراق شامگاه جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که یکی از خطرناک‌ترین سرکردگان ارشد گروهک تروریستی «داعش» به دام نیروهای امنیتی افتاده است.
کد خبر: ۱۱۷۶۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
عضو اتاق ایران و عراق از موفقیت مذاکرات بانکی در یکی از کشورهای همسایه و گشایش ارزی قریب الوقوع خبر داد.
کد خبر: ۱۱۷۶۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۵
با تحولات منطقه و جهان
حمله هکری گسترده به زیرساخت‌های نیروی دریایی آمریکا، رصد ۲۱ هواپیمای نظامی و ۱۱ کشتی جنگی چین پیرامون تایوان، ساخت دومین پایگاه نظامی در غرب عراق ، قدردانی اردوغان از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و تأکید امیرعبداللهیان بر تقویت همکاری‌های بانکی ایران و عراق ، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۷۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۵
با تحولات منطقه و جهان
آغاز رزمایش نظامی آمریکا و امارات، سفر دو مقام ارشد اسرائیلی به آمریکا درباره ایران، واکنش چین به گشایش دفتر ناتو در ژاپن، ازسرگیری روابط عربستان و کانادا پس از ۵ سال و کشته شدن نیروهای امنیتی و مردم در حمله انتحاری در پاکستان، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۶۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۴
این ۵ نفر که تصویری از چهره آنها موجود نیست، بعنوان آخرین مدافعان خرمشهر شناخته می‌شوند. ۵ نفر گمنام که از پل می‌گذرند تا مانع عبور نیروهای عراق ی شده یا حرکت آنها را به تاخیر بیاندازند.../منبع: نواندیش
کد خبر: ۱۱۷۶۴۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳
با تحولات منطقه و جهان
واکنش حماس به تهدیدات اسرائیل علیه ایران، شروط عربستان برای سازش با اسرائیل، واکنش وزارت خارجه آمریکا به سفر ابراهیم رئیسی به اندونزی، حمله هوایی ترکیه به بخش‌هایی از استان نینوا عراق و سفر یک هیات عراق ی به ایران برای مذاکرات گازی، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۴۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳
با تحولات منطقه و جهان
دعوت رهبران اسرائیل برای سفر به امارات، اعدام سه جوان شیعه در عربستان، نخستین واکنش رژیم اسرائیل به مانور حزب‌الله لبنان، نگرانی وزیر جنگ اسرائیل از توان نیرو دریایی ایران و معرفی سفیر جدید ایران در عربستان، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۳۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۲
با تحولات منطقه و جهان
حمله هوایی ترکیه به شمال عراق ، رصد ناو آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شکایت ارمنستان از جمهوری آذربایجان در دیوان لاهه، درخواست گوترش برای اصلاح شورای امنیت سازمان ملل و محکوم شدن ۱۴ عضو اخوان المسلمین به حبس ابد، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۱
با تحولات منطقه و جهان
بیانیه عربستان و آمریکا درخصوص توافق آتش بس در سودان، هشدار گوترش درباره «تقسیم جهان به دو قسمت»، بیانیه پایانی سران اتحادیه عرب بدون نام بردن از ایران، رزمایش نظامی تایوان با نظارت ژنرال‌های آمریکا و بازداشت یکی از فرماندهان القاعده در شمال لبنان، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۶۰۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۳۱
وزارت کار و امور اجتماعی عراق از ثبت بیش 467 هزار خانواده که سرپرستی آن را زنان برعهده دارند، خبر داد و تاکید کرد به دنبال تدوین طرحی برای توانمندسازی زنان بهره‌مند از کمک‌های تامین اجتماهی و بهبود اوضاع اقتصادی آنها هستیم.
کد خبر: ۱۱۷۵۹۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۳۰
با تحولات منطقه و جهان
اعلام نتایج رسمی انتخابات ترکیه، عبور ناو آمریکایی از تنگه هرمز، روایت منبع دیپلماتیک سوری از دیدار اسد و بن سلمان، صدور بیانیه پایانی سی و دومین نشست سران عرب در جده و واکنش آمریکا به توسعه روابط ایران و پاکستان، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۵۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۳۰
با تحولات منطقه و جهان
هشدار تهدیدآمیز آمریکا به کره شمالی، سفر بشار اسد به عربستان برای حضور در نشست اتحادیه عرب، فشار اسرائیل به مصر برای ممانعت از نزدیکی به ایران، مخالفت قطر با عادی سازی روابط با سوریه و موافقت ارمنستان با مذاکرات صلح با جمهوری آذربایجان، از مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۵۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۹
سه هزار و سیصد و پنجاه و ششمین بسته ویژه خبری «تابناک»
در بسته خبری امروز «تابناک» تیتر‌هایی مانند: پاسخ ایران به اتهامات جمهوری آذربایجان/ آیت‌الله نوری همدانی: جهل، فقر و ظلم عامل سقوط و انحطاط جامعه است/ دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی: با افزایش ٢٩ درصدی قیمت بلیت مخالفیم/ نایب رئیس کمیسیون بودجه مجلس: شرکت‌های دولتی، بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام محصولاتشان را با دلار تلگرامی میفروشند و... را می‌خوانید.
کد خبر: ۱۱۷۵۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۸
با تحولات منطقه و جهان
واکنش آمریکا به قرارداد ریلی روسیه و ایران، پیشنهاد آمریکا به اسرائیل برای همکاری نظامی علیه ایران، دیدار وزرای امور خارجه سوریه و عربستان، دیدار رئیس نیروهای مسلح عربستان با فرمانده سنتکام در ریاض و خشم دوباره آمریکا از عادی‌سازی روابط کشورها با سوریه، از جمله مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۵۶۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۸
وحیدی:
وزیر کشور گفت: یکی از این تفاهم‌های انجام شده تهیه گذرنامه ویژه در ایام اربعین است که زائران نیازی نداشته باشند تا هزینه گزاف را برای گذرنامه‌ای که به طور معمول استفاده میشود، استفاده کنند و به عبارتی ارزان‌تر و راحت‌تر تمام شود.
کد خبر: ۱۱۷۵۶۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۷
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۵ روز غبارآلود در استان داشتیم که یک روز در وضعیت بحرانی بوده است.
کد خبر: ۱۱۷۵۳۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۵
با تحولات منطقه و جهان
ترور یازده فرمانده و مبارز جهاد اسلامی در جنگ پنج روزه، دیدار علی‌اف و پاشینیان در بروکسل، سفر معاون نخست وزیر روسیه به ایران، گفت‌وگوی وزیر خارجه مصر و فرستاده سازمان ملل درباره سوریه و سفر هیأت سعودی به لیبی برای بازگشایی سفارت این کشور از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۵۳۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۵
با تحولات منطقه و جهان
آغاز توافق آتش بس بین اسرائیل و مقاومت فلسطین، احضار سفیر عراق به وزارت خارجه ایران، بمباران شمال عراق توسط جنگنده‌های ترکیه، گفت‌وگوی وزیر خارجه سعودی با فرستاده سازمان ملل در سوریه و هشدار عربستان به اتباعش در ترکیه، از جمله مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۱۷۵۲۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۴
