کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
ناآرامیهای امروز یکشنبه در بغداد پایتخت عراق به دنبال ورود افراد نقاب دار و جوکرها به صفوف معترضان و حمله به نیروهای امنیتی دو کشته و ۱۳ زخمی برجا گذاشت.
کد خبر: ۹۵۳۰۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۳۰
در پی انفجار یک دستگاه خودروی بمبگذاری شده در بغداد سه تن زخمی شدند.
کد خبر: ۹۵۳۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۹
عدهای افراد ناشناس که خود را به عنوان معترض معرفی میکردند، شنبه شب در شهرستان "الشطره" راه ارتباطی استان "ذیقار" در جنوب عراق را با بغداد مسدود کردند.
کد خبر: ۹۵۲۷۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۹
عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق اعلام کرد که طی چند روز آینده کمیته تحقیق در رابطه با ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس تحقیقات خود را به پایان می رساند.
کد خبر: ۹۵۲۶۱۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۸
وزیر خارجه عراق از سفر قریب الوقوع همتای قطری خود به بغداد برای گفتوگو با مقامات عراقی درباره بحران این کشور خبر داد.
کد خبر: ۹۵۱۲۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
پس از توقف چند روزه در اعتراضات و تجمعهای مردم عراق؛ امروز (جمعه) معترضان مجدداً به میدانها و خیابانها آمدند.
کد خبر: ۹۵۰۵۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۰
گروه اطلاعرسانی امنیتی وابسته به ارتش عراق امروز (پنجشنبه) از شروع عملیات "صلح نویددهنده" در منطقه طارمیه و مناطق مجاور آن در شمال بغداد خبر داد.
کد خبر: ۹۵۰۳۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۹
خطوط هوایی امارات ایرلاینز، پرواز بازگشت به بغداد را به دنبال حملات موشکی ایران در بامداد روز چهارشنبه به نیروهای آمریکایی در عراق لغو کرد.
کد خبر: ۹۵۰۱۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۸
سخنگوی نخستوزیر عراق اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران حین حمله و یا دقایقی قبل از آن در پیامی شفاهی این مساله را به ما اعلام کرد.
کد خبر: ۹۵۰۱۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۸
خبرگزاری فرانسه گزارش داده ارتش آمریکا تصمیم خود برای خروج از عراق را به بغداد اعلام کرده است.
کد خبر: ۹۴۹۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۷
سازمان هواپیمایی مصر اعلام کرد که «با توجه به شرایط کنونی و بیثباتی اوضاع امنیتی در شهر بغداد » پروازهای این کشور به پایتخت عراق، به مدت سه روز تعلیق میشود.
کد خبر: ۹۴۹۸۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۷
رسانههای عراقی تصاویری را منتشر کردند که نشان میدهد دو عکس بزرگ از سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس بر ساختمان روبروی سفارت آمریکا به اهتزاز درآمده است.
کد خبر: ۹۴۹۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۷
یکی از اعضای کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق امروز شنبه به موضع گیری درباره پرواز بالگردهای آمریکایی در آسمان بغداد پرداخت.
کد خبر: ۹۴۹۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
سازمان هواپیمایی مسافری عراق از پایداری اوضاع در بغداد خبر داد. این اطلاعیه در پی آن صادر شد که شب گذشته بحرین و اردن پروازهایشان به بغداد را تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآوردند.
کد خبر: ۹۴۸۹۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
نبض خبر؛
پس از تشییع پیکر سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس معاون حشدالشعبی در کاظمین، پیکر این دو فرمانده جبه مقاومت در مراسمی باشکوه در بغداد با حضور گسترده مردم قدرشناس عراق تشییع شد. تصاویری از تشییع این پیکرها در بغداد را میبینید.
کد خبر: ۹۴۸۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
ائتلاف آمریکایی مدعی مقابله با داعش اعلام کرده است، هیچ حملهای در نزدیکی پادگان التاجی صورت نداده است.
کد خبر: ۹۴۸۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
منابع خبری بامداد شنبه از وقوع انفجار در شمال بغداد پایتخت عراق در پی حمله هوایی به ۲ خودروی حشدشعبی خبر دادند.
کد خبر: ۹۴۸۸۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۴
وزارت خارجه هلند با صدور بیانیهای به شهروندان خود حاضر در عراق هشدار داد هرچه سریعتر از این کشور خارج شوند.
کد خبر: ۹۴۸۶۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۳
رسانههای عراق از پرواز بالگردهای آمریکا بر فراز سفارت این کشور در بغداد به دنبال ترور شهیدان سردار حاج «قاسم سلیمانی» و حاج «ابومهدی المهندس»، خبر دادند.
کد خبر: ۹۴۸۶۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۳
در حمله موشکی آمریکا به فرودگاه بغداد رخ داد؛
در حمله موشکی بالگردهای آمریکایی به دو خودرو در اطراف فرودگاه بغداد ، سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس معاون حشدالشعبی و چند تن از اعضای حشدالشعبی در این حمله هدف قرار گرفتند و به شهادت رسیدند. پس از این حمله فرودگاه بغداد بسته شد.
کد خبر: ۹۴۸۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۳