لیست سیاه تازه اکران فیلم‌های سینمایی شکل گرفت

پس از کشمکش‌های هفته‌های اخیر درباره اکران برخی فیلم‌ها، یکی از نهادهایی که پیش از این نیز با تنظیم لیستی سیاه از اکران برخی فیلم‌ها خودداری کرده بود، اقدام به طراحی لیستی مشابه کرده و سه فیلم را در این لیست قرار داده است؛ اتفاقی که اکران این فیلم‌ها را پیچیده‌تر خواهد ساخت و حتی می‌تواند منجر به تکرار وقایع آذر ۹۱ در مهر ۹۳ شود.

به گزارش «تابناک»، در دورانی که قدرت دولت دهم رو به افول بود، فشار در حوزه فرهنگ بر مجموعه دولت پیشین تشدید شد و نقدهای برخی نهاد‌ها درباره فیلم‌هایی که خیانت در آن‌ها به نمایش گذاشته شده ـ‌ ولو آنکه این فیلم‌ها در نفی مفهوم خیانت باشند ـ آنچنان بالا گرفت که این نهاد‌ها با تنظیم لیستی که به لیست سیاه اکران شهرت یافت، تصمیم گرفتند از اکران برخی فیلم‌های در سینماهای تحت مدیریتشان که از قضا بخش وسیعی از سینماهای کشور بود، جلوگیری کنند.

این رویکرد از یک منظر قابل دفاع بود که به هر حال صاحبان سالن‌های سینما‌ها حق انتخاب دارند و نهاد مذکور نیز به واسطه عنوان و مأموریتش درباره اکران برخی آثار حساسیت‌هایی دارد اما از یک جهت قابل نقد جدی بود که مطابق با قوانین موجود، وقتی فیلمی پروانه نمایش می‌گیرد، گروه‌های سینمایی باید به تصمیم شورای صنفی نمایش گردن نهند و نباید هیچ نهادی از این قانون خود را از این قاعده جدا بداند و رویه‌ مورد پسند خویش را در پیش بگیرد.


با این حال شاید چالش سنگینی که اکران نخست سال ۱۳۹۱ درباره «خصوصی» و «گشت ارشاد» به وجود آورد، نهاد مذکور را ترغیب به تهیه این لیست کرد و سرانجام در شهریورماه ۱۳۹۱ «برف ‌روی کاج‌ها» اثر پیمان معادی، «بی‌خود و بی‌جهت» ساخته عبدالرضا کاهانی، «پذیرایی ساده» به کارگردانی مانی حقیقی، «پل چوبی» اثر مهدی کرم‌پور، «من همسرش هستم» ساخته مصطفی شایسته و «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی به عنوان آثار قرار گرفته در لیست سیاه تعیین وضعیت شدند.

با این حال مدیران وقت سازمان سینمایی و شورای صنفی نمایش به همراه اهالی سینما که در جبهه خانه سینما نیز وارد چالش با سازمان سینمایی شده بودند، این بار درگیر دعوای تازه‌ای شدند و به رغم واکنش‌های سینماگران و به ویژه سینماگران فعال در این فیلم‌ها، این آثار در سینماهای نهاد مذکور اکران نشدند. این کشمکش‌ها آنچنان بالا گرفت که برخی کارگردان‌های همکار با نهاد مذکور در تولید فیلم سینمایی، با نقدهای شدیدی مواجه شدند که چرا همکاری‌شان را در اعتراض به لیست سیاه متوقف نکردند؟

در این میان همزمان با اکران این فیلم‌ها در نیمه دوم ۱۳۹۱ و به رغم ‌اکران نشدن فیلم‌ها در برخی سالن‌های مهم سینمای کشور که بخش اعظمی از فروش کل سینمای ایران را تشکیل می‌دهند، افزون بر آنکه شاهد تحریم چند ماهه سالن‌های متعلق به این نهاد و یک نهاد دیگر بودیم و وضعیت این سالن‌ها به لحاظ اقتصادی بسیار وخیم شده بود، در مقابل شاهد تجمع تازه‌ای مقابل سازمان سینمایی در آذر ماه بودیم؛ تجمعی که اسفندماه و نوروز ۹۱ نیز در اعتراض به اکران «خصوصی» و «گشت ارشاد» رخ داده بود.


بر پایه اطلاعات دریافتی خبرنگار «تابناک»، پس از کشمکش‌های اخیر درباره اکران برخی فیلم‌ها، ظاهراً لیست تازه‌ای در این نهاد ‌شکل گرفته و برخی فیلم‌ها را همچون دوره پیشین اکران نخواهد کرد. ظاهراً این لیست نخست با سه فیلم شروع شده که «آشغال‌های دوست داشتنی» ساخته محسن امیر یوسفی، «عصبانی نیستم» به کارگردانی رضا درمیشیان و «قصه‌ها» اثر رخشان بنی اعتماد شروع شده و ظاهراً تا اینجا ملاحظات سیاسی مدنظر بوده است.

البته بعید نیست این لیست گسترش یابد اما فعلاً در همین محدوده خلاصه شده که البته با توجه به اعلام رسمی جنتی مبنی بر عدم اکران «آشغال‌های دوست داشتنی» در هیچ دوره‌ای، عملاً در حال حاضر دو فیلم «عصبانی نیستم» و «قصه‌ها» که هر دو نیز از شناخت بین‌المللی برخوردار شده‌اند، در این موقعیت قرار دارند و طبیعتاً همچنان هیچ شخصی از هویت تنظیم کننده اصلی لیست قبلی و این لیست خبری ندارد.

باید دید نوع مواجهه سازمان سینمایی و سینماگران با لیست جدید به چه کیفیتی خواهد بود و آیا تنها ماجرای لیست سیاه تکرار می‌شود و در صورت اکران این فیلم‌ها ـ که با توجه به فشار‌ها تحقق اکرانشان بسیار دشوار شده ـ وقایع دیگری که در آذر ۹۱ رخ داد، در مهر و آبان ماه ۹۳ تکرار خواهد شد و فضای آرام سینما که عسگرپور نیز از تغییرش سخن به میان آورده، با این موج تازه دستخوش حوادثی خواهد بود؟