به گزارش تابناک، در تاریخ پرفراز و نشیب استقلال آمریکا، نام محمد خان، سربازی از ایران به عنوان یکی از نادر افرادی ثبت شده است که در جنگ داخلی آمریکا (۱۸۶۱-۱۸۶۵) شرکت داشته است. این سرباز، که در سال ۱۸۳۰ (۱۲۰۹ شمسی) در تهران متولد شد و در افغانستان بزرگ شد، سفری شگفتانگیز را از شرق دور به جبهههای نبرد آمریکا طی کرد. روایت این سرباز ایرانی در آرشیو ملی آمریکا (Nations.blogs.archives.gov) در سال ۲۰۱۷ درج شده است.
خلاصهای از جنگ داخلی آمریکا
جنگ داخلی آمریکا (۱۸۶۱-۱۸۶۵) یکی از خونینترین درگیریهای تاریخ این کشور بود که بین ایالات شمالی (اتحادیه) به رهبری ابراهام لینکلن و ایالات جنوبی (کنفدراسیون) بر سر موضوع بردهداری آغاز شد. این جنگ از ۱۲ آوریل ۱۸۶۱ با حمله کنفدراسیون به فورت سامتر در کارولینای جنوبی شروع شد و تا ۹ آوریل ۱۸۶۵ با تسلیم ژنرال رابرتای. لی ادامه یافت. حدود ۷۰۰,۰۰۰ نفر در این جنگ کشته شدند و بیش از دو میلیون نفر در آن شرکت داشتند.
نبردهای کلیدی مانند گتیسبورگ (۱۸۶۳) و ویکزبورگ (۱۸۶۳) نقش مهمی در پیروزی اتحادیه داشتند. این جنگ نه تنها به لغو بردهداری منجر شد، بلکه پایههای مدرنیته صنعتی آمریکا را با استفاده از راهآهن، تلگراف و سلاحهای پیشرفته محکم کرد.
نبردهای کلیدی مانند گتیسبورگ (۱۸۶۳) و ویکزبورگ (۱۸۶۳) نقش مهمی در پیروزی اتحادیه داشتند. این جنگ نه تنها به لغو بردهداری منجر شد، بلکه پایههای مدرنیته صنعتی آمریکا را با استفاده از راهآهن، تلگراف و سلاحهای پیشرفته محکم کرد.
زندگی اولیه و مهاجرت
محمد خان در دوران فتحعلی شاه قاجار در تهران به دنیا آمد و به دلیل شرایط نامعلوم، احتمالاً جنگها یا ناآرامیهای منطقه، به افغانستان مهاجرت کرد. او که در جوانی با فرهنگ و زندگی سخت کویری آشنا شده بود، در سال ۱۸۶۱ تصمیم گرفت به آمریکا مهاجرت کند. این زمان مصادف با آغاز جنگ داخلی آمریکا بود. او در نیویورک ساکن شد و به عنوان سرباز داوطلب در هنگ پیادهنظام ۴۳ نیویورک ثبتنام کرد.
پرونده رسمی محمدخان در آرشیو نظامی آمریکا
پرونده محمد خان (به نام جان آماهای)، شماره 192.169واشنگتن، روز دوشنبه، 2 ام
دفتر بازنشستگی، 19 اکتبر 1891دولت ایالات متحده آمریکا
آقای لئونارد مارتین، یک مأمور ویژه دفتر بازنشستگی، که به موجب سوگند رسمی خود وفادار بوده و به نظر میرسد از سن 51 سال برخوردار است، ساکن واشنگتن دیسی، اظهار داشت:من به خوبی میدانم که محمد خان، که اکنون خود را جان آماهای مینامد، یک سرباز پیشین از هنگ پیادهنظام نیویورک، شرکت E، هنگ 43، بوده و از خدمات او اطلاع دارم. او متولد منطقهای در نزدیکی تهران، ایران، و بزرگشدهای از منطقهای در نزدیکی کابل، افغانستان، است. او در سال 1861 به ایالات متحده مهاجرت کرد و در همان سال در ارتش ایالات متحده ثبتنام کرد. او در آن زمان مجرد بود، اما پس از جنگ با زنی ازدواج کرد و صاحب چند فرزند شد. او و خانوادهاش اکنون در واشنگتن دیسی ساکن هستند.
نبرد گتیسبورگ: لحظهای تاریخی
یکی از برجستهترین مشارکتهای محمد خان، حضور او در نبرد گتیسبورگ (Juli ۱۸۶۳) بود؛ نبردی که به عنوان یکی از نقاط عطف جنگ داخلی آمریکا شناخته میشود. محمد خان بر اساس اسناد نظامی آمریکا در این نبرد سهروزه، به عنوان تکتیرانداز ایفای نقش کرد و در برابر نیروهای کنفدراسیون ایستادگی کرد. اسناد آرشیو ملی نشان میدهند که او به دلیل رنگ پوست تیرهاش گاهی با سوءظن مواجه میشد و حتی برای مدتی به گروهی از بردگان فراری ملحق شد، اما با اثبات هویتش به واحد اصلی خود بازگشت.
محمد خان بر اساس اسناد نظامی آمریکا در این نبرد سهروزه، به عنوان تکتیرانداز ایفای نقش کرد و در برابر نیروهای کنفدراسیون ایستادگی کرد. اسناد آرشیو ملی نشان میدهند که او به دلیل رنگ پوست تیرهاش گاهی با سوءظن مواجه میشد
مجروحیتها و پایداری
محمد خان در چندین نبرد از جمله مالورن هیل (۱۸۶۲)، wilderness (۱۸۶۴)، اسپاتسیلوانیا کورت هاوس (۱۸۶۴) و مونوکاسی (۱۸۶۴) مجروح شد. پس از جنگ، او در واشنگتن دیسی تحت درمان قرار گرفت و در نهایت در سال ۱۸۸۱ درخواست بازنشستگی نظامی داد که مورد تأیید کنگره قرار گرفت.
زندگی پس از جنگ و مرگ
پس از جنگ، محمد خان که با تلفظ اسمش توسط آمریکایی ها مشکل داشت، نام را تغییر داد و با نام جدید «جان آماهای» (John Ammahaie) زندگی کرد و در سال ۱۸۹۱ در سن ۶۸ سالگی درگذشت. محمد خان را می توان اولین مهاجر ایرانی به آمریکا دانست . سنگ قبر او در گورستان ملی سیپرس هیلز در بروکلین، نیویورک قرار دارد، این آرامگاه بسیاری از سربازان جنگ داخلی است.
قبر محمدخان سرباز ایرانی جنگ های داخلی آمریکا در گورستان ملی سیپرس هیلز در بروکلین
اسناد بازنشستگی او که در آرشیو ملی آمریکا نگهداری میشود، شامل اطلاعات جالبی از جمله سن، محل تولد و خدمات اوست. نکته جالب، امتیاز ایثارگری! برای کهنه سربازان جنگ داخلی آمریکا است که محمد خان هم از آن بهره مند شد، این مدارک نشان میدهند که او پس از جنگ با خانوادهاش در آمریکا زندگی میکرد و از مزایای زمین و مسکن مخصوص سربازان مجروح در جبهه بهرهمند شد. این اسناد همچنین حاوی یادداشتهایی از افسرانش است که شجاعت او را ستایش میکنند.