ائتلاف‌های ضد ایرانی در منطقه علیه اسرائیل سوق یافته است/ ممکن است موشک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای در عربستان مستقر شود
تلاش‌های هند برای منزوی کردن پاکستان و قطع روابط استراتژیک آن با کشور‌های خلیج فارس ضربه قابل توجهی خورده است. تصمیم عربستان برای نادیده گرفتن نگرانی‌های هند و ورود به یک اتحاد دفاعی با یک فرمانده نظامی که هند او را متهم به طراحی تروریسم کرده است، ضربه بزرگی به روابط دوجانبه هند با ریاض است.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، موسسه کشور‌های عربی خلیج فارس در مقاله‌ای به بررسی پیمان دفاعی عربستان و پاکستان پرداخته که در ادامه آمده است.
عربستان سعودی و پاکستان برای دهه‌ها روابط سیاسی و دفاعی نزدیکی را حفظ کرده‌اند. اما در ۱۷ سپتامبر، تنها هشت روز پس از آنکه اسرائیل حملات موشکی به مقامات حماس در قطر را آغاز کرد، این رابطه دوجانبه با امضای غیرمنتظره «توافقنامه دفاع متقابل استراتژیک» تقویت شد.
این پیمان امنیتی، همچنین زمان‌بندی و تشریفات مرتبط با آن، از جمله استقبال فوق‌العاده از شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان در ریاض، بر اهمیت این گام در روابط عربستان و پاکستان تأکید کرد.
در حالی که زمان اعلام این توافق، کمی بیش از یک هفته پس از حمله بی‌سابقه اسرائیل به قطر قابل توجه بود، هر دو بیانیه عربستان و پاکستان تأکید کردند که این توافق حاصل سال‌ها بحث و گفت‌وگوی امنیتی دوجانبه در مورد یک پیمان دفاعی است و به تحولات اخیر ژئوپلیتیک در خاورمیانه مرتبط نیست.
از سال ۱۹۶۷، پاکستان مربیان و مشاوران نظامی به عربستان سعودی اعزام کرده است. در سال ۲۰۲۳، پس از ملاقات با یک هیئت عربستانی، وزیر دفاع پاکستان گفت که هر دو کشور در حال پیشروی به سمت یک «رابطه دفاعی جامع» هستند. با این حال، حملات هوایی اسرائیل به قطر و بی‌عملی ایالات متحده، نگرانی‌های امنیتی کشور‌های خلیج فارس را به شدت افزایش داده است.
بیانیه مشترک تأیید کرد که تجاوز به یک کشور، به عنوان حمله به دیگری تلقی خواهد شد. این بیانیه همچنین هدف کشور‌ها را توسعه ابعاد همکاری دفاعی تأیید کرد. از آنجایی که پاکستان و عربستان سعودی پیش از این یک رابطه دفاعی قوی شامل آموزش نیرو‌ها و تمرینات مشترک داشته‌اند، تأکید بر همکاری دفاعی احتمالاً به تولید مشترک تسلیحات و مهمات اشاره دارد، به ویژه در تلاشی برای دوری از تسلیحات تأمین شده توسط غرب.
این می‌تواند شامل انتقال فناوری و تولید مشترک سیستم‌های تسلیحاتی نیز باشد که عربستان سعودی بعید است از منابع غربی به دست آورد.
با این حال، مهم‌ترین جنبه بیانیه مطبوعاتی، تأکید بر «بازدارندگی مشترک در برابر هرگونه تجاوز» است. از نظر تاریخی، پاکستان از کلمه «بازدارندگی» برای اشاره به عملیاتی کردن سلاح‌های هسته‌ای خود برای بازداشتن متجاوز استفاده کرده است، زیرا منابع نظامی متعارف پاکستان برای بازداشتن رقیب خود، هند، کافی نیست.
از آنجایی که عربستان سعودی فاقد سلاح هسته‌ای است، این پیمان امنیتی ممکن است گسترش چتر هسته‌ای پاکستان به عربستان سعودی را به عنوان شکلی از بازدارندگی دفاعی معتبر مقرر کرده باشد.
وزیر دفاع پاکستان در یک مصاحبه به چنین ترتیبی اشاره کرد. این همچنین به معنای آن است که دو طرف نیرو‌های خود را در برابر تهدیدی متحد کرده‌اند که به احتمال زیاد با روش‌های متعارف بازدارنده نیست و بنابراین نیاز به ارسال سیگنال هسته‌ای دارد.
با این حال، این به معنای نادیده گرفتن زرادخانه‌های نظامی متعارف نیست و عربستان سعودی ممکن است به پاکستان مشوق‌های مالی برای افزایش توانایی‌های نظامی متعارفش ارائه دهد، که اکنون در صورت حمله در اختیار عربستان سعودی نیز خواهد بود.
جزئیات به اشتراک گذاشته شده توافق روشن نمی‌کند که آیا موشک‌های بالیستیک و کروز پاکستان که قادر به حمل کلاهک هسته‌ای هستند نیز در پادشاهی مستقر خواهند شد یا خیر، یا اینکه این تصمیم در آینده گرفته خواهد شد.
اگر این دارایی‌های استراتژیک در عربستان سعودی مستقر شوند، روابط با شرکای غربی عربستان سعودی را پیچیده کرده و دیگران در منطقه، به ویژه اسرائیل را نگران خواهد کرد.
به طور مشابه، هرگونه استقرار دارایی‌های پیشرفته ساخته چین که توسط نیرو‌های مسلح پاکستان به کار می‌رود در پادشاهی نیز قطعاً باعث تعجب خواهد شد. مطمئناً امکان دارد، حتی محتمل است، که چنین استقراری در پادشاهی صورت نگیرد تا از تشدید تنش با ایالات متحده اجتناب شود، به ویژه در حوزه ارسال سیگنال هسته‌ای برای بازدارندگی، جایی که ابهام همچنان حاکم است.
مهمتر اینکه، برخلاف زمانی که پاکستان در سال ۲۰۱۵ از درگیر شدن در یمن خودداری کرد، هیچ بحث و گفتگوی داخلی یا بحث در پارلمان در مورد این توافق وجود نداشت. دولت پاکستان این معامله را بدون احساس ضرورت برای مشورت با هر ذینفع داخلی دیگری منعقد کرد.
ماهیت ترکیبی نظام فعلی در پاکستان، با دولتی غیرنظامی که عملاً در یک ترتیب تقسیم قدرت با رهبری نظامی (اگرچه در واقع به عنوان شریک کوچکتر عمل می‌کند) که بر تصمیم‌گیری‌های کلیدی تسلط دارد، نشان می‌دهد که ارتش در حال هدایت این ابتکار با عربستان سعودی است.
بنابراین، این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این پیمان فراتر از حکومت نظامی فعلی دوام خواهد آورد.
علاوه بر این، این توافق احتمالاً بر رابطه عربستان سعودی با هند تأثیر خواهد گذاشت. در طول دهه گذشته، این دو کشور برای توسعه مشارکت‌های امنیتی و مقابله با تروریسم تلاش کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۹، هند با عربستان سعودی یک مشارکت استراتژیک برقرار کرد، که به هزینه پاکستان بود؛ و روابط دفاعی به ویژه زمانی تقویت شد که سپهبد فهد بن عبدالله محمد المطیر، فرمانده وقت نیروی زمینی سلطنتی عربستان سعودی، در سال ۲۰۲۲ از هند بازدید کرد تا با مقامات ارشد نظامی این کشور گفت‌و‌گو کند. دانشجویان نظامی عربستانی به نیرو‌های مسلح هند برای برنامه‌های آموزشی در دانشکده‌های نظامی هند پیوسته‌اند.
توافق دفاعی جدید با پاکستان احتمالاً به این رابطه نوپا با هند آسیب خواهد زد. اگرچه رهبران عربستانی ممکن است فکر کنند که می‌توانند به عمل متعادل‌سازی خود بین هند و پاکستان ادامه دهند، یک رویارویی بزرگ بین این دو رقیب ممکن است این را محک بزند.
امکان اجرای پروژه‌های اتصال، مانند کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا، نیز ممکن است تحت تأثیر این توافق قرار گیرد. همچنین ممکن است که عربستانی‌ها خود را مجبور به پذیرش این خطر با پاکستان به دلیل یک ضرورت منطقه‌ای فعلی دیده باشند.
تلاش‌های هند برای منزوی کردن پاکستان و قطع روابط استراتژیک آن با کشور‌های خلیج فارس ضربه قابل توجهی خورده است.
تصمیم عربستان برای نادیده گرفتن نگرانی‌های هند و ورود به یک اتحاد دفاعی با یک فرمانده نظامی که هند او را متهم به طراحی تروریسم کرده است، ضربه بزرگی به روابط دوجانبه هند با ریاض است.
وزارت امور خارجه هند اعلام کرد که در حال بررسی تأثیر این توافق بر امنیت ملی هند است. واضح است که هند این را یک تحول خطرناک می‌داند نه تنها به دلیل تأثیر آن در خاورمیانه، بلکه به دلیل تأثیر آن بر ادراک تهدید هند در مقابل پاکستان.
صرف نظر از جنبه‌های هشداردهنده‌تر این محاسبه تأثیر، اجرای کامل این توافق می‌تواند به نیرو‌های مسلح پاکستان که از قبل در مرز شرقی با هند و در مرز غربی با شورشیان طالبان درگیر هستند، فشار بیش از حد وارد کند، تحولی که دو کشور امضاکننده خواهان اجتناب از آن هستند.
پیمان دفاعی با پاکستان بخشی از تشکیل ائتلاف‌های گسترده‌تر در درون جهان اسلام است که به طور خاص به منظور مقابله با قدرت و بلندپروازی‌های فزاینده اسرائیل در منطقه شکل گرفته است، زیرا ادراک تهدید از ایران به سمت اسرائیل تغییر یافته است.
کشور‌های عرب خلیج فارس همچنین شورای دفاع مشترک خود را برای تقویت هماهنگی دفاعی خلیج فارس در برابر تهدیدات اسرائیل و سایر تهدیدات نوظهور فعال کرده‌اند.
در حالی که کشور‌های عرب خلیج فارس هنوز بسیار در یک منظره امنیتی مبتنی بر ایالات متحده جای گرفته‌اند، واضح است که آنان شروع به جستجوی جایگزین‌هایی برای تقویت دفاع خود کرده‌اند، به ویژه در صورت حمله یک متحد ایالات متحده.
