کلیات
عراق یکی از کشور‌های جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیت‌ها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشور‌های دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کردها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروه‌ها دارای شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویت‌های فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوری‌ها و یزیدی‌ها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهر‌های مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهر‌ها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهه‌های گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبان‌های رسمی مردم عراق است. البته زبان‌های دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمن‌های عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبان‌های آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقی‌ها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانواده‌های بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانواده‌های بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرز‌های غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صد‌ها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنی‌های فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرز‌های مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاح‌های کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهر‌های عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامی‌ها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفت‌ها در شهر‌ها گسترش یافت، اما مخالفت‌های ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنی‌ها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماه‌های پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروه‌های شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخش‌های وسیعی از عراق از جمله شهر‌های بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صد‌ها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروه‌ها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگ‌های داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمک‌های ایران و دیگر کشور‌های متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیون‌های مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استان‌ها و بخش‌هایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استان‌های عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نبض خبر
ابوعزرائیل به فیلم وایرال شده از برخورد یک نظامی عراق ی با زائر ایرانی که پرچم ایران داشت، به شدت واکنش نشان داد. او خطاب به این عناصر معدود گفت: «آبروی ما را بردید، از امام حسین خجالت بکشید» اعتراض این فرمانده مقاومت عراق را با زیرنویس فارسی می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۴۱۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۰۱
نبض خبر
در جریان راهپیمایی اربعین، انگشت شماری اشخاصی در عراق پرچم ایران را از زائرین گرفتند که اقدامی خودسرانه بود. یکی از شیوخ عراق در ویدیویی موضعی متفاوت درباره پرچم ایران و اتفاق رخ داد اتخاذ کرده که با ترجمه اختصاصی تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۴۱۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۳۱
پس از صدور حکم بازداشت برای «لاهور شیخ جنگی» رئیس «حزب خلق» و از شخصیت‌های بانفوذ در اقلیم کردستان، شهر سلیمانیه شاهد درگیری‌های خونین بوده و خانه «پافل طالبانی» هدف حمله پهپادی قرار گرفت.
کد خبر: ۱۳۲۴۰۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۳۱
شرکت ترکیه‌ای «کارپاورشیپ» با امضای قراردادی، با استفاده از نیروگاه‌های برق شناور خود، حداکثر ۵۹۰ مگاوات برق برای عراق فراهم می‌کند تا به ثبات شبکه این کشور کمک کند.
کد خبر: ۱۳۲۳۷۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۹
نبض خبر
ترکیه که پس از اشغال بخش‌هایی از خاک عراق به بهانه مقابله با کردها، در خاک عراق ده‌ها پایگاه نظامی احداث کرده، بر فراز این پایگاه‌ها پرچم ترکیه نصب کرده که عملاً به منزله اقدام برای تجزیه این بخش‌ها در عراق است؛ اقدامی که تصور میشود اگر دیگر همسایه‌های ترکیه نیز به اندازه کافی ضعیف شوند، توسط ترکیه در چارچوب نوعثمانی گری تکرار شود. تصاویر نصب پرچم ترکیه بر فراز پایگاه ترکیه در استان دهوک عراق را می‌بینید.
کد خبر: ۱۳۲۳۵۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۸
بزرگترین گور جمعی تاریخ بشریت در استان نینوا در شمال عراق واقع شده که متعلق به بقایای اجساد هزاران غیرنظامی و نظامی هستند که به دست داعش اعدام شدند.
کد خبر: ۱۳۲۳۲۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۶
یک توده بزرگ گردوخاک که امروز در شمال‌غربی کشور عراق تشکیل شده درحال نزدیک شدن به نواحی مرزی کشور است، مسیر اصلی این توده جنوب عراق است اما با توجه به گستردگی آن نواحی غربی ایران را نیز درگیر گردوغبار می‌کند.
کد خبر: ۱۳۲۳۰۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۵
مرکز کنترل و هماهنگی عملیات اضطراری جمعیت هلال‌احمر مستقر در عراق اعلام کرد: واژگونی یک دستگاه خودرو ون در محور بدره – جسان ۱۲ مصدوم بر جای گذاشت که پنج نفر از آنها زائران ایرانی بودند.
کد خبر: ۱۳۲۲۹۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۵
کد خبر: ۱۳۲۲۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۴
یکی از نمایندگان پارلمان عراق از تحرکات واشنگتن و لندن علیه نیروهای بسیج مردمی عراق (الحشد الشعبی) سخن گفت و هدف از آن گرفتن یک نیروی بازدارنده و حامی بغداد دانست.
کد خبر: ۱۳۲۲۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۴
تصویری از شباهت عجیب و شگفت‌انگیز یک روحانی عراق ی به شهید سیدحسن نصرالله
کد خبر: ۱۳۲۲۷۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
میلیون‌ها زائر از اقصی نقاط جهان اسلام، همزمان با فرارسیدن اربعین ۱۴۴۷ هجری، با حضور در کربلای معلی، شور و ارادت خود را به ساحت سیدالشهدا(ع) ابراز کرده و جلوه‌ای کم‌نظیر از همبستگی و ایمان دینی را رقم زدند.
کد خبر: ۱۳۲۲۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
تابناک بررسی می کند؛
در ژوئن ۲۰۱۴، وقتی داعش با سرعت وحشتناکی موصل را تصرف کرد و ارتش عراق در برابر این گروه تروریستی فروپاشید، فتوای جهاد کفایی آیت‌الله سید علی سیستانی، مرجع تقلید شیعیان، مانند جرقه‌ای در تاریکی عمل کرد
کد خبر: ۱۳۲۲۷۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
نبض خبر
رییس ستاد مرکزی اربعین در جلسه این ستاد گفت که حدود 50 زائر ایرانی در دو روز گذشته به علت سر دادن شعار علیه اسرائیل در حرم امام حسین (ع) در کربلا به دست نیروهای حرم بازداشت و با دادن تعهد آزاد شده‌اند. جزئیات را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۲۷۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی پس از سفر ۳ روزه به عراق و لبنان، بامداد امروز پنجشنبه به تهران بازگشت.
کد خبر: ۱۳۲۲۶۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
زائران باید از آب جوشیده یا بسته‌بندی استفاده کنند و از نوشیدن آب چشمه، رودخانه و یخ‌های غیربهداشتی خودداری کنند تا دچار بیماری نشوند.
کد خبر: ۱۳۲۲۶۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به نجف سفر کرد.
کد خبر: ۱۳۲۲۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
کد خبر: ۱۳۲۲۶۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌و‌گو با تابناک:
«سید هادی سید افقهی» معتقد است مأموریت آقای لاریجانی در لبنان بسیار پیچیده است. با وجود فشار آمریکا، اسرائیل و عربستان، حزب‌الله با استدلال‌های قانونی، امنیتی و مردمی خود محکم در برابر این فشار‌ها ایستاده است.
کد خبر: ۱۳۲۲۵۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
اورژانس پیش‌بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی آبادان اعلام کرد: در پی برخورد یک دستگاه اتوبوس حامل زائران اربعین حسینی با جدول کنار جاده در محور بصره – شلمچه، ۵۷ نفر مصدوم و چهار نفر جان باخته‌اند.
کد خبر: ۱۳۲۲۵۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲