کلیات
اربعین حسینی چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورای سال ۶۱ق که با ۲۰ صفر مصادف است. براساس برخی از نقلها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از شام، برای زیارت مدفن امام حسین(ع) به کربلا رفتند؛ البته گروهی از علما همچون شیخ مفید و شیخ طوسی تصریح کردهاند که اسرا در بازگشت از شام به مدینه رفتند. همچنین جابر بن عبدالله انصاری، در این روز بهعنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده است. براساس قول مشهور، سر امام حسین(ع)، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد.
زیارت اربعین از اعمال خاص این روز است و بنابر روایتی از امام حسن عسکری(ع) از نشانههای مؤمن دانسته شده است.
۲۰ صفر در ایران تعطیل رسمی است و شیعیان در این روز عزاداری میکنند. پیادهروی اربعین شیعیان به سوی کربلا، یکی از گستردهترین مراسم عزاداری شیعیان بوده و در زمره بزرگترین اجتماعات مذهبی جهان قرار گرفته است.
ریشه تاریخی
اربعین به معنای چهلم است و ۲۰ صفر را که چهل روز بعد از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا است، اربعین حسینی یا روز اربعین مینامند. طبق نقلهای تاریخی، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر اسلام(ص)، به همراه عطیه عوفی در اولین چهلم شهادت امام حسین(ع) بهعنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده و قبر امام حسین را زیارت کرده است. بنابه نقل کتاب «لهوف»، بازماندگان حادثه کربلا نیز در این روز به کربلا بازگشته و قبر امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا را زیارت کردهاند.
بازگشت اسیران کربلا
سید ابن طاووس در لهوف نقل کرده است هنگامی که اسیران کربلا در راه بازگشت از شام، به عراق رسیدند، به راهنمایشان گفتند «ما را از راه کربلا ببر». پس هنگامی که آنها به قتلگاه رسیدند، جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنیهاشم را دیدند که برای زیارت قبر امام حسین(ع) آمده بودند. پس با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند. البته سید بن طاووس تاریخ ورود به کربلا را ذکر نکرده است. وی در کتاب اقبال الاعمال ورود اسرا به کربلا و همچنین مدینه در روز اربعین را بعید دانسته است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی (۱۲۹۳-۱۳۵۸ش) در کتاب تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)، بازگشت اسرا به کربلا در اولین اربعین را درست دانسته است. برخی نیز با توجه به شواهد و قراینی همچون درستی احتمال الحاق سر امام حسین(ع) به بدنش در روز اربعین، محل دفن سر و وجه استحباب زیارت اربعین حضور اسرا در کربلا را پذیرفتنی دانستهاند.
شیخ مفید و شیخ طوسی و کفعمی تصریح کردهاند که کاروان اهل بیت (ع)، پس از برگشت از شام، به مدینه رفتهاند نه کربلا. گروهی مانند محدث نوری و شیخ عباس قمی نیز معتقدند به دلیل دوری مسافت، ممکن نیست بازماندگان کربلا چهل روز بعد از عاشورا به کربلا بازگشته باشند؛ زیرا پیمودن مسیر کوفه تا شام و سپس بازگشت به کربلا در مدت زمان ۴۰ روز، برای کاروان اسرای کربلا ممکن نبوده است. علاوه بر این برخی بر این باورند که گزارش معتبری نیز بر اثبات این رویداد در دست نیست.
گروهی نیز ضمن پذیرش اصل بازگشت کاروان اسرای بازماندگان به کربلا در مسیر شام به مدینه، زمان آن را حدود پایان صفر و اوایل ربیع الاول و یا زمانی بعد از آن دانستهاند.[نیازمند منبع] برخی دیگر، اربعین سالهای بعد را زمان این رویداد شمردهاند.
الحاق سر به بدن
براساس قول مشهور، سر امام حسین(ع) که در روز عاشورا جدا شده بود، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد. این قول مشترک میان بسیاری از مورخان و اندیشمندان شیعه و سنی است.
ابن شهر آشوب سخن سید مرتضی که گفته است «روایت کردهاند که سر امام حسین(ع) با جسد در کربلا دفن شد»، نقل کرده و سپس از قول شیخ طوسی نقل کرده است که به سبب ملحق شدن سر امام به بدن و دفن آن، زیارت اربعین توصیه شده است.
براساس برخی گزارشهای حدیثی و تاریخی، سر امام حسین(ع) در حرم امام علی(ع) در نجف، قبرستان بقیع در مدینه، دمشق و مصر دفن شده است.
زیارت اربعین
در حدیثی از امام حسن عسکری(ع) زیارت اربعین یکی از پنج نشانه برای مؤمن شمرده شده است. زیارتنامهای برای روز اربعین از امام صادق(ع) نقل شده است. شیخ عباس قمی این زیارتنامه را در مفاتیح الجنان در باب سوم بعد از زیارت عاشورا غیر معروفه، با عنوان زیارت اربعین نقل کرده است.
به گفته قاضی طباطبایی زیارت روز اربعین در نزد شیعیان زیارت «مَرَدّ الرَّأس» نیز خوانده میشود. مَرَدُ الرأس یعنی بازگرداندن سر، و منظور آن است که در این روز که اسرای اهل بیت به کربلا بازگشتند سر امام حسین(ع) را نیز به کربلا آوردند و دفن کردند.
راهپیمایی اربعین
قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء مینویسد: حرکت به سوی کربلا در روز اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است و شیعیان حتی در زمان بنیامیه و بنیعباس نیز به این حرکت مقید بودهاند. توصیه به زیارت اربعین باعث شده است که شیعیان به ویژه ساکنان عراق، از نقاط مختلف این کشور به سوی کربلا حرکت کنند. این حرکت که غالباً به صورت پیاده صورت میگیرد یکی از پرجمعیتترین راهپیماییها در جهان شمرده میشود. پس از سقوط حزب بعث عراق جمعیت این زائران چند برابر شده است، به طوری که گزارشها از حضور ۱۵ میلیون زائر در سال ۱۳۹۲ش، حدود ۲۰ میلیون در سال ۱۳۹۳ش و ۲۷ میلیون در سال ۱۳۹۴ش خبر دادهاند.
آمار وزارت کشور عراق حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۲ش دستکم یک میلیون و ۳۰۰ هزار زائر خارجی به عراق آمده و در راهپیمایی اربعین شرکت کردهاند.
انتفاضه اربعین
در إنتفاضه صفر عراق، شیعیان عراق در قالب پیادهروی اربعین بر ضد حکومت حزب بعث در صفر سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۹۷۷م-۱۳۵۵ش) قیام کردند. در این سال حزب بعث عراق برگزاری مراسمهای مذهبی و برقراری موکب و پیادهروی به کربلا را ممنوع کرد؛ اما مردم نجف در ۱۵ صفر آماده برگزاری مراسم پیادهروی اربعین شده و به سمت کربلا حرکت کردند. این حرکت با برخورد حکومت صدام حسین مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند. سید محمدباقر حکیم در این انتفاضه به حبس ابد محکوم شد و برای برخی علما همچون علامه عسکری، سید محمدحسین فضلالله که از عراق فرار کرده بودند، نیز حکم اعدام غیابی صادر شد.
راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی در مشهد مقدس با عنوان معبر حسینی برگزار شد.
این راهپیمایی از میدان فردوسی آغاز و تا حرم مطهر رضوی ادامه یافت. در دو طرف مسیر راهپیمایی، مواکب از عزاداران حسینی با رعایت پروتکلهای بهداشتی پذیرایی کردند./سید حسین میرپور
کد خبر: ۱۰۷۸۷۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
آنهایی که از کاروان پیاده روی اربعین حسینی جا مانده اند، با دیدن تصاویر مشتاقانی که در حال پیاده روی عظیم جهانی هستند فقط اشک می ریزند و آرزو می کنند ای کاش در میان این مشتاقان بودند؛ مشتاقانی که مسیری را میپیمایند که نخستین بار جابر بن عبدالله انصاری صحابی حضرت محمد مصطفی و از شیعیان حقیقی پیمود.
کد خبر: ۱۰۷۸۷۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
در آستانه اربعین حسینی ، مواکب خدمت رسانی ایرانی به زائرین در کربلا در حال فعالیت هستند.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
عاشقان اباعبداالله الحسین(ع) که از حضور در راهپیمایی نجف تا کربلا جا مانده اند امروز صبح به نیابت از زیارت مرقد مطهر امام حسین(ع) و به قصد رجاء از میدان امام حسین(ع) پیادهروی خود را به سوی حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) آغاز کردند.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از استقرار ۱۰۰ پاکبان در نجف و ۱۸۰ پاکبان در کربلا در ارتباط با رفت و روب معابر خبر داد.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
مراسم عزاداری اربعین سید و سالار شهیدان، به صورت ارتباط تصویری و با حضور رهبر انقلاب برگزار در حال برگزاری است.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
رئیس سازمان حج و زیارت گفت: بر اساس برآوردها بیش از ۸۰ هزار زائر ایرانی برای شرکت در مراسم اربعین حسینی وارد خاک عراق شده اند.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
مقامات محلی در استان کربلا پیشبینی کردند که تعداد زوار اربعین امسال در کربلا از سال گذشته -۱۴ میلیون- فراتر رود.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
مراسم راهپیمایی جاماندگان اربعین حسینی با حضور عاشقان حسینی صبح دوشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۰ از میدان امام حسین (ع) به سمت حرم مطهرحضرت عبدالعظیم حسنی (ع) آغاز شد.
کد خبر: ۱۰۷۸۶۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
همزمان با اربعین حسینی ، خانواده ای ایرانی در ایامی که کشور عراق به میزبانی زائران امام حسین (ع) می رود دست ساخته های خودشان را به مشائه فرستادند و به کودکان عراقی هدیه دادند.
کد خبر: ۱۰۷۸۵۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۴
در آستانه سالروز اربعین حسینی زائران در مسیر نجف به کربلا به سوی حرم امام حسین (ع) رهسپارند.
کد خبر: ۱۰۷۸۴۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۴
ادارات استان کربلا از امروز به مناسبت اربعین حسینی تعطیل شدند.
کد خبر: ۱۰۷۸۰۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۱
در نشست مسئولان سازمان حج و زیارت.
در نشست شورای برنامهریزی و هماهنگی بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت، آخرین اقدامات کمیته اعزام ستاد مرکزی اربعین برای اعزام زائران بررسی شد.
کد خبر: ۱۰۷۷۴۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۹
با نزدیک شدن اربعین حسینی ، زائران حرم اباعبدلله الحسین (ع) از شهرهای مختلف عراق به سمت حرم سومین امام شیعیان در حرکتند. هرساله میلیونها نفر این مسیر چندین کیلومتری را با پای پیاده میپیمایند.
کد خبر: ۱۰۷۷۳۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۹
سخنگوی گمرک گفت: بر اساس تصمیمات اخذ شده در استانهای مرزی با عراق، مسافرانی که به مرزهای زمینی مراجعه میکنند، بازگردانده خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۷۵۷۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۱
وزیر خارجه کشورمان گفت: رایزنیها با مقامات عراق و تلاش برای افزایش تعداد زوار اربعین حسینی (ع) برای اعزام زمینی و هوایی به کربلای معلی، با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی، همچنان ادامه دارد.
کد خبر: ۱۰۷۵۳۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۹
وزیر خارجه ایران در گفتوگوی تلفنی با همتای عراقی خود خواستار اعطای مجوزهای لازم برای افزایش تعداد زائران ایرانی برای حضور در مراسم اربعین حسینی شد.
کد خبر: ۱۰۷۵۰۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۷
اعلام جزئیات اعزام زائران اربعینی به عراق
از دیشب این موضوع مطرح شده که عدد ۳۰ هزار نفر به چه کسانی تعلق میگیرد و برای همین در جلسه امروز، چند مدل را بررسی کردیم؛ یکی اینکه به اشخاص سهمیه دهیم که دیدیم با توجه به عدد محدود سهمیه و این که باید بین موکب داران، خبرنگاران، هلال احمر، امداد و نجات و کسانی که کار نظافت شهری انجام میدهند، استفاده شود، امکان تخصیص سخت است؛ بنابراین توافق شد...
کد خبر: ۱۰۷۴۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۵
رییسی روند واکسیناسیون در کشور را امیدبخش خواند و با اشاره به افزایش واردات واکسن و تولید داخل در هفته های آینده بر لزوم تسریع و توسعه واکسیناسیون در گروه های سنی مختلف تاکید کرد.
کد خبر: ۱۰۷۴۰۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
مراسم عزاداری اربعین سرور و سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع) با رعایت نکات بهداشتی در شهرهای کرمان، همدان و آستانه اشرفیه برگزار شد.
کد خبر: ۱۰۰۷۸۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۸