چرا روسیه از ایران پهپاد می‌خرد؟ /۱۵ هزار میلیارد تومانی که نمک شد! /نوسانات تورم میانگین را با، اما و اگر باید سنجید

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۲۲ تیرماه در حالی چاپ و منتشر شد که دومین کارت زرد مجلس به دولت، پوتین در تهران - بایدن در ریاض و پیشنهاد‌های زیست محیطی ایران به خاورمیانه در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

نوسانات تورم میانگین را با، اما و اگر باید سنجید

هادی حق شناس اقتصاددان طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان نوسانات تورم میانگین را با اما و اگر باید سنجید نوشت: دیروز وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه ستاد اقتصادی بر عوامل کوتاه مدت ایجاد تورم از جمله تورم وارداتی که در اقتصاد ایران سرریز شده تمرکز کرده، ابراز امیدواری کرد که تورم در تیر کاهش یافته و در ماه‌های آینده این تورم به صورت پلکانی کاهش پیدا کند. بالاخره شوک قیمتی که در اردیبهشت ماه وارد شد آثار خود را در خردادماه به جا گذاشت و طبیعتا در طول سال هم باقی خواهد ماند. اما طبیعی است که تورم ماهانه کم‌کم کاهشی خواهد شد اگر اتفاق دیگری نیفتد. دلیل آن هم واضح است؛ بالاخره قیمت‌های روغن، مرغ، آرد صنف و صنعت که در اردیبهشت ماه گران شد، آثارش را درخردادماه دیدیم، ولی وقتی می‌خواهند آثار تورم تیرماه را نسبت به خردادماه بررسی کنند، درمورد اقلامی که ذکر شد، دیگر افزایش قیمت نخواهند داشت لذا اثر این‌ها در تورم ماهانه حداقل ممکن خواهد بود؛ لذا انتظار نداریم مثلا در خردادماه که تورم ماهانه نسبت به اردیبهشت ۲/۱۲ (دوازده و دو دهم) درصد شد، در تیرماه نسبت به خردادماه باز تورم ماهانه عدد دورقمی بشود به‌خاطر اینکه در تیرماه شاهد شوک قیمتی نبودیم؛ بنابراین انتظار این است که تورم ماهانه دیگر مثل خردادماه عدد دورقمی در سالجاری نشود. مگر اینکه دولت شوک قیمتی دیگری بر اقتصاد وارد کند که آن‌هم بعید است که دولت شوک قیمتی دیگری وارد کند. به عنوان مثال قیمت بنزین جهش پیدا کند که بعید است چنین اتفاقی بیفتد، چون مرتبا دولت اعلام کرده که قصد افزایش قیمت بنزین را ندارد. این مثال را به این دلیل زدم که اگر چنین شود، باز می‌شود انتظار داشت که مثل خردادماه که تورم ماهانه دورقمی شد، دوباره تکرار بشود. ولی علائم و قرائن نشان می‌دهد که در ماه‌های آینده تورم دورقمی نشود. حال اگر فرض کنیم این پیش بینی درست باشد آنگاه انتظار نداریم که تورم میانگین هم با شتاب افزایشی باشد بلکه انتظارمان این است که کم‌کم هم تورم نقطه به نقطه که در خردادماه به بالاترین نقطه ممکن نسبت به سنوات گذشته رسیده بود، آن‌هم سیر شتابان افزایشی نداشته باشد.

حال اگر تورم ماهانه و تورم نقطه به نقطه مثل خردادماه جهش نداشته باشد بلکه روند کاهشی داشته باشد، این دو تورم یعنی تورم ماهانه و تورم نقطه به نقطه می‌تواند منجر به کاهش تورم میانگین بشود. البته همه این نکاتی که ذکر شد با، اما و اگر‌ها قابل تحقق است. آن، اما و اگر‌ها این است که ما شاهد شوک قیمتی جدیدی نباشیم. گرچه این نگرانی در خصوص تورم بخش مسکن وجود دارد یعنی الان، چون تابستان فصل جابه‌جایی مسکن است، تورم ماهانه اجاره مسکن در ماه گذشته بیش از ۸ واحد درصد شده است و، چون هزینه مسکن در سبد خانوار وزن و سهم قابل توجهی دارد از این ناحیه یعنی تورم مسکن نگرانی وجود دارد، اما به نظر می‌رسد که این به اندازه شوک قیمتی خردادماه نباشد. در هر حال باید منتظر ماند و دید که عملا در ماه‌های آینده چه اتفاقی برای سه متغیر تورم ماهانه، تورم نقطه به نقطه و تورم میانگین می‌افتد.

چرا روسیه از ایران پهپاد می‌خرد؟

محمدحسین الهی طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه جوان با عنوان چرا روسیه از ایران پهپاد می‌خرد؟ نوشت: در آستانه سفر هفته آتی پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به ایران، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرده که ایران به زودی چند صد فروند پهپاد به روسیه تحویل می‌دهد؛ خبری که هرچند برای آشنایان با عمق بومی قدرت پهپادی کشور چندان عجیب نبود، اما برای افکار عمومی کشور تعجب‌آور بود.

اینکه چرا روسیه در اثنای درگیری نظامی با اوکراین که در حدود چهار ماه پیش شروع شده، نیاز به تعداد زیادی پهپاد احساس کرده و اینکه کشوری که دارای مشی ابرقدرتی و از قدیمی‌ترین بازیگران عرصه صنعت هوایی و فضایی در میادین نظامی و غیرنظامی است، به سراغ کشور دیگری برای تأمین نیاز خود می‌رود و اینکه چرا مثلاً به جای چین سراغ ایران می‌آید، هر یک سؤالات مهمی است که پاسخ‌های جالب توجهی می‌تواند داشته باشد.

در مورد چرایی نیاز روس‌ها به پهپاد قبلاً در شماره ۶۴۹۹ روزنامه جوان و در مرور وقایع صد روز اول جنگ روسیه و اوکراین به تفصیل سخن گفته شد، اما به طور خلاصه دیدگاه ارتش روسیه مبتنی بر استفاده از هواپیما‌های رزمی و بالگرد‌های سرنشین دار و استفاده از مهمات غیرهدایت شونده سبب تحمیل خسارت مالی و جانی قابل توجهی به ناوگان هوایی این کشور و متعاقباً توقف در برخی جبهه‌های درگیری با اوکراین شد.

در مقابل جمهوری اسلامی ایران با پهپاد‌های خود که کاملاً بومی است و وابستگی خاصی در جنبه‌های مختلف به کشور‌های خارجی ندارد، طی یک دهه گذشته قدرتی ایجاد کرده که صدای امریکایی‌ها را هم مبنی بر از دست رفتن برتری مطلق هوایی در آسمان با وجود پهپاد‌های ایرانی درآورد.

پهپاد به عنوان یک وسیله با هزینه ساخت پایین و هزینه نگهداری بسیار کمتر از هواپیما‌ها و بالگرد‌های سرنشین دار، می‌تواند کار‌های بزرگی در عرصه جنگ انجام دهد که نبرد‌های ادلب سوریه، لیبی و قره باغ و حتی استفاده اوکراینی‌ها از پهپاد‌های مختلف علیه روسیه، جایی برای بحث و روشنگری بیشتر باقی نمی‌گذارد.

پهپاد‌های مختلف ایران در مأموریت‌های شناسایی طولانی مدت با ارتفاع بالا، شناسایی‌های تاکتیکی و نزدیک خطوط نبرد، گشت رزمی، هدایت آتش توپخانه، پشتیبانی و جنگ الکترونیک و هدف یابی در عمق و انهدام اهداف خاص در عمق سرزمین دشمن به کار ارتش روسیه می‌آیند. این‌ها مواردی است که در هر یک از آن‌ها ضعفی در عملکرد ارتش روسیه در جنگ اوکراین چه از نظر فنی و چه از نظر تحمیل هزینه‌های مادی قابل مشاهده است.

گسترش اقبال کشور‌های مختلف به پهپاد‌های ایرانی از ونزوئلا در حیاط خلوت امریکا گرفته تا تاجیکستان در آسیای میانه که به واسطه تولید بومی، عملکرد درخشان در صحنه‌های عملیاتی و قیمت و کیفیت مطلوب حاصل شده این بار روسیه را به خرید پهپاد از ایران متمایل کرده است. خریدی که می‌شد از طریق چین هم تأمین شود، اما عملکرد و تنوع پهپاد‌های ایرانی در عمل بسیار برتر از نمونه‌های هم رده چینی و قابل رقابت و حتی در مواردی برتر از نمونه‌های غربی و ساخت رژیم صهیونیستی ظاهر شده است. در مقابل، ایران هم نیازمندی‌هایی در برخی عرصه‌های دفاعی دارد که در قالب خرید محصول یا دریافت همکاری‌های علمی و فنی و تجربیات طرف روسی قابل برآورده‌شدن است.

۱۵ هزار میلیارد تومانی که نمک شد!

روزنامه ایران در گزارشی با عنوان ۱۵ هزار میلیارد تومانی که نمک شد! در شماره امروز خود نوشت: در چند روز گذشته «#اورمو_گولو» در شبکه‌های اجتماعی مخصوصاً توئیتر در سطح جهانی ترند شد. بسیاری از کاربران با این هشتگ به زبان‌های ترکی، فارسی و انگلیسی نسبت به روند خالی شدن دریاچه ارومیه طی سال‌های اخیر واکنش نشان دادند.

در چند روز گذشته «#اورمو_گولو» در شبکه‌های اجتماعی مخصوصاً توئیتر در سطح جهانی ترند شد. بسیاری از کاربران با این هشتگ به زبان‌های ترکی، فارسی و انگلیسی نسبت به روند خالی شدن دریاچه ارومیه طی سال‌های اخیر واکنش نشان دادند. در میان این طوفان توئیتری بحران دریاچه ارومیه، برخی کاربران با اشاره به سطح پایین تراز دریاچه و مرگ تدریجی آن به ویژه در یک دهه اخیر، این سؤال را مطرح کردند که «۱۵ هزار میلیارد تومانی که طی ۷ سال در راستای احیای این دریاچه هزینه شد، کجا رفت؟»

عیسی کلانتری، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست، مرداد ماه ۱۴۰۰ در مراسم افتتاحیه پروژه‌های زیست محیطی با حضور حسن روحانی رئیس دولت قبل عنوان کرده بود: «برای احیای دریاچه ارومیه در هفت سال گذشته بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان به قیمت جاری سرمایه‌گذاری شده است.»
او در این مراسم مدعی شد که «در مدت هفت سال احیای دریاچه ارومیه بیش از ۹۸ درصد پیشرفت عملیاتی اجرایی داشته که تا پایان سال ۱۴۰۱ به تراز اکولوژیک خود خواهد رسید.».

اما بررسی‌های «ایران» نشان می‌دهد که تراز سطح آب و وسعت دریاچه اکنون شرایط چندان مطلوبی ندارد. داده‌های شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی نشان می‌دهد که تراز مشاهده‌ای حداکثری این دریاچه در خردادماه ۱۳۷۴ رقم خورده است. در این تاریخ، تراز سطح آب دریاچه هزار و ۲۷۸ متر بوده و وسعت دریاچه به ۶ هزار و ۹۰۰ کیلومتر مربع می‌رسیده است. آن زمان حدود ۳۶ میلیارد مترمکعب آب در دریاچه ارومیه وجود داشته و دریاچه در پرآب‌ترین حالت قرار داشته است.

اما در ۲۰ تیر ۱۴۰۱ تراز سطح آب دریاچه به ارتفاع هزار و ۲۷۰ متر، وسعت دریاچه به هزار و ۸۳۵ کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن به ۲ میلیارد و ۴۸۰ میلیون مترمکعب رسیده است. به عبارتی حجم آب موجود در دریاچه ارومیه اکنون نزدیک به ۳۳.۵ میلیارد مترمکعب کمتر از بالاترین سطح مشاهده شده است. این درحالی است که سال ۱۳۹۳، یعنی سال شروع به کار ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز حجم آب دریاچه بیش از ۲ میلیارد مترمکعب بوده است.

اکنون این سؤال مطرح است که چرا ۱۵ هزار میلیارد تومانی که برای احیای دریاچه هزینه شد، نمود عینی ندارد و آینده بزرگترین دریاچه داخلی ایران چه خواهد شد؟
کارشناسان بر این باورند که اگرچه در دهه اخیر تلاش‌هایی برای احیای دریاچه انجام شد، اما کافی نبود و در برخی موارد، با وجود میلیارد‌ها تومان هزینه، حتی روند احیا را کندتر کرد.