کلیات
بدن انسان شامل سیستم های مختلفی است و با هم ارتباط نزدیک دارند از سیستم گوارشی گرفته تا گردش خون. یکی از سیستمهای قوی بدن سیستم اعصاب است که از مغزبه همه ی اندام ها ارتباط دارد و روی همه بخش ها تأثیر می گذارد.
تعریف
عصب واگ طولانی ترین عصب مغزی است که از ساقه مغز تا اندام های داخلی شکم ادامه می یابد این عصب دهم جمجمه ای از ۱۲ عصب مغز است. با این تعاریف اهمیت آن را تا حدودی دریافتید در این مطلب با تشریح عملکرد عصب واگ راه تحریک و فعال کردن این عصب را برایتان خواهیم گفت تا با استفاده از آنها قدم بزرگی برای حفظ سلامتی خود بردارید.
مسیر عصب واگ
این عصب از ساقه مغز از ریشههایی در بصلالنخاع که بعد از ریشههای عصب نهم جمجمهای هستند، منشا میگیرد. این ریشههای عصب دهم را تشکیل می کند و از سوراخ “ژوگولار” از جمجمه خارج میشوند، بعد عصب واگ از وارد غلاف شریان کاروتید میشود و به سمت گردن، قفسه سینه و شکم پایین میآید و به اندامهای داخلی مختلف عصب میدهد. این عصب علاوه بر اینکه به اندامهای داخلی میدهد، اطلاعات حسی را از این اندامها به دستگاه عصبی مرکزی مخابره میکند. ۸۰ تا ۹۰ درصد رشتههای عصبی در عصب واگ اعصاب آوران هستند که وضعیت اندامهای داخلی را به مغز اطلاع میدهند. هر دو عصب واگ راست و چپ در غلاف کاروتید، در کنار شریان کاروتید نزول میکنند.عصب واگ راست شاخهای به نام عصب راجعه حنجرهای راست را ایجاد میکند که به دور شریان زیرترقوهای (سابکلاوین) میپیچید و دوباره از گردن در میان نای و مری بالا میرود و به حنجره عصبدهی میکند.
عوارض تحريک شديد عصب واگ
فعال شدن عصب واگ به کاهش ضربان قلب، افت فشار خون و يا هر دوي اينها منجر ميشود. اين فعال شدن ممکن است در جريان بيماريهايي مانند يک التهاب ويروسي حاد دستگاه گوارش يا التهاب حاد کيسه صفرا، يا در پاسخ به تحريکهاي ديگر از جمله ماساژ سينوس کاروتيد در گردن، مانور والسالوا (حبس کردن نفس و زور زدن)، يا درد به هر علتي مثلا کشيدن خون براي آزمايش رخ دهد. اگر فعال شدن عصب واگ به بيش از حد باشد، به خصوص اگر فرد دچار کمآبي بدن هم باشد، فرد غش ميکند و به اصطلاح "سنکوپ وازوواگال" رخ ميدهد. همچنين در مورد استرس عاطفي شديد، که دستگاه عصبي سمپاتيک به شدت فعال ميشود، فعال شدن جبراني دستگاه عصبي پاراسمپاتيک با افت ناگهاني فشار خون و سرعت ضربان قلب ميتواند به غشکردن بينجامد.اين نوع غشکردن، سنکوپ وازوگال، کودکان کمسن و زنان را بيشتر مبتلا مي کند و همچنين ممکن است باعث از دست رفتن کنترل ادرار در لحظات ترس شديد شود.تحريک انتخابي اين عصب ميتواند به عنوان يک شيوه درماني به کار رود؛ براي مثال به نظر ميرسد تحريک عصب واگ براي افراد مبتلا به افسردگي مفيد باشد، و همچنين گاهي از تحريک اين عصب براي درمان صرع استفاده ميشود.
نقش عصب واگ
از جمله نقش آفرینی های عصب واگ در بدن انسان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-بهبود هضم
-کاهش میگرن
-تنظیم قند خون
-کاهش فشار خون ک
-اهش حمله قلبی
-کاهش خطرات قلبی و عروقی
راههای ساده ای برای فعال کردن عصب واگ
راههای ساده ای برای فعال کردن عصب واگ وجود دارد که شامل نوشیدن آب خنک، خنده، مصرف غذاهای پروبیوتیک، دوش آب سرد، مدیتیشن، روزه داری، تنفس عمیق به صورت آواز خواندن، نماز خواندن، ماساژ پاها و گردن است.