تصویب سند ۲۵ ساله ایران و چین در هیات دولت و چند نکته!

بین الملل تابناک: پیش نویس برنامه ۲۵ ساله ایران و چین این هفته به تصویب هیات دولت رسید و حسن روحانی وزیر خارجه خود محمد جواد ظریف را مامور پیشبرد این برنامه کرده است. هیأت دولت روز دوشنبه به ریاست حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین را بررسی و تأیید کرد.

در این نشست به وزارت خارجه ماموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، بر اساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند.

در جلسه دیروز هیأت دولت رئیس‌جمهور با اشاره به روابط تاریخی دو کشور که در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تجلی یافته است، شرایط جدید در مناسبات دو کشور را دارای اهمیت استراتژیک برشمرد و پیشبرد مشارکت راهبردی دو ‌کشور در مناسبات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌الملل براساس رویکرد برد-برد را هدف اساسی این برنامه بلندمدت دانست.

روحانی افزود: این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ کمربند ـ راه است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.

رئیس‌جمهور با تأکید بر گسترش همکاری دو طرف در حوزه انرژی، توافق بر این برنامه را گامی مثبت در جهت افزایش اهمیت انرژی جهانی و توسعه پایدار منابع نفت و گاز و همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر برشمرد و سرمایه‌گذاری مشترک در توسعه مناطق آزاد را برای ارتقای نقش این مناطق در تولید و تجارت بین‌المللی پرفایده دانست.

در این جلسه همچنین درباره توافقنامه جامع ایران و افغانستان نیز بحث شد و روحانی آن را بسیار مهم ارزیابی کرد و تأمین‌کننده منافع دو کشور دانست. جزئیاتی از توافق جامع ایران و چین منتشر نشده، اما مذاکرات مقدماتی در جریان سفر سال ۹۷ هیأتی بلندپایه از ایران با حضور علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران انجام شد؛ در آن سفر وزیر نفت و رئیس‌کل بانک مرکزی ایران هم حضور داشتند.

تارنمای پترولیوم اکونومیست چند‌ماه بعد مدعی شد که در سفر وزیر امور خارجه ایران، تهران و پکن توافقی را که در سال ۲۰۱۶ به نام «مشارکت جامع استراتژیک چین و ایران» با رقم ۴۰۰ میلیارد دلار امضا کرده بودند، توسعه داده و بند‌های غیرعلنی به آن افزوده‌اند.

بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری طی سال نخست به صنعت نفت و گاز ایران تزریق می‌شود

در خبر منتشره توسط رسانه مذکور آمده بود محور اصلی توافق جدید ایران و چین سرمایه‌گذاری ۲۸۰ میلیارد دلاری چینی‌ها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران است و به‌ احتمال زیاد بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری چینی‌ها طی سال نخست اجرای قرارداد ۲۵ ساله با آن‌ها به صنعت نفت و گاز ایران تزریق می‌شود و مابقی آن به‌صورت مرحله‌ای و براساس توافق دو طرف از سوی پکن در ایران انجام می‌شود.

در این گزارش ادعا شده بود چینی‌ها قرار است در قالب توافق شراکت جامع استراتژیک با ایران ۱۲۰ میلیارد دلار در حوزه توسعه زیر ساخت‌های تولید و حمل‌ونقل در ایران سرمایه‌گذاری کنند که بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری هم در پنج سال نخست انجام خواهد شد و مابقی آن دوره‌ای و براساس توافق دو کشور به بخش صنعت و حوزه حمل‌ونقل ایران تزریق می‌شود.

بنا بر ادعای سایت انگلیسی، چین می‌تواند پول محصول خریداری شده از ایران را حداکثر تا دو سال به این کشور پرداخت کند. از سویی دو طرف توافق کرده‌اند که چین پول خرید‌های خود را به یوآن یا ارز‌های دیگر به کشورمان پرداخت کند و این بدان معناست که قرار نیست در مبادلات تجاری ایران و چین از دلار استفاده شود.

محمدجواد ظریف مهرماه سال گذشته در پاسخ به پرسشی درباره این شایعات بیان کرد: این مسئله از اساس، نادرست است؛ صرفا پیشنهادی از سوی ایران برای روابط ۲۵ ساله مطرح شده است. سفیر چین در تهران هم سال گذشته در پاسخ به سؤالی درباره توافق ۲۵ ساله گفته بود: روحانی و شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در جریان دیداری که در بیشکک داشتند به توافقات مشترک زیادی دست پیدا کردند.

در رابطه با برنامه ۲۵ ساله برای همکاری‌های ایران و چین چند نکته قابل ذکر است؛

نخست: هنوز جزئیات پیش نویس این سند منتشر نشده است و لذا نمی توان در مورد آن تحلیل دقیقی را ارائه داد و در مورد محتوای آن قضاوت کرد.

دوم: هنوز مشخص نیست چینی ها چه زمانی این سند را تصویب خواهند کرد و به همین جهت چشم انداز اجرایی آن مشخص نیست.

سوم: این نخستین سند همکاری بلندمدت و راهبردی با یک قدرت بزرگ در چهل سال گذشته و دوران پس از انقلاب اسلامی است.

چهارم: تصویب این سند از سوی طرف چینی و نهایی و اجرایی شدن آن می تواند به معنای چرخش کامل به سمت شرق تلقی شود. در واقع، ممکن است به معنای انتخاب نهایی باشد. ترجیح نهایی شرق به غرب.