فعال شدن مکانیسم ماشه بازی خطرناکی را رقم زد/ نشست سازمان ملل فرصتی برای حل مساله است

سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه می‌گوید نشست مجمع عمومی سازمان ملل که در روز‌های آینده برگزار خواهد شد، ممکن است فرصت‌هایی برای یک مصالحه میان ایران و غرب ارائه دهد، اساساً در قالب تمدید مشروط مهلت (تمدید ضرب الاجل فعال سازی مکانیسم ماشه).

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه ۲۸ شهریور درباره ادامه لغو تحریم‌های بین المللی علیه ایران رأی گیری کرد.

۹ عضو شورای امنیت علیه فعال سازی مکانیسم ماشه با هدف بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران رأی دادند. تنها چهار عضو آن را تأیید کرده و ۲ عضو نیز رأی ممتنع دادند.

رد پیش نویس ارائه شده از سوی کره جنوبی در شورای امنیت به معنی آن است که مکانیسم ماشه در راستای عدم لغو تحریم‌ها علیه ایران، باقی می‌ماند.

با توجه به سازوکار و روند مکانیسم ماشه با این حساب قطعنامه تداوم لعو تحریم‌های ایران تصویب نشد.

این رأی‌گیری به معنی آن است که در صورت عدم حل‌وفصل اختلافات میان طرف‌ها تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران از ۲۸ سپتامبر فعال خواهند شد. 

رأی اعضای شورای امنیت به این قطعنامه به شرح زیر است:

آرای مخالف: آمریکا، انگلیس، فرانسه، یونان، دانمارک، اسلونی، پاناما، سیرالئون و سومالی
آرای موافق: چین، روسیه، پاکستان و الجزایر
آرای ممتنع: کره‌جنوبی و گویان

 در همین حال، سه کشور اروپایی شامل فرانسه، آلمان و بریتانیا در تاریخ ۲۸ اوت، شورای امنیت را از آغاز روند «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران مطلع کردند. این اقدام، یک دوره ۳۰ روزه برای دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک را فعال کرده که اکنون رو به پایان است.

در صورت عدم توافق دیپلماتیک تا پایان این دوره، تحریم‌های سازمان ملل متحد به‌طور خودکار و بدون نیاز به رأی‌گیری مجدد بازخواهد گشت.

پیش از این «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه شامگاه پنج‌شنبه در گفت‌وگویی با شبکه اسرائیلی گفت: «بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در قالب مکانیزم ماشه در پایان سپتامبر قطعی خواهد بود. چرا که آخرین اخباری که از طرف ایرانی‌ها داریم جدی نیست.»

در خصوص این موضوع، خبرنگار تابناک گفتگویی با «مارک فینو» سخنگوی پیشین وزارت خارجه فرانسه انجام داده که در ادامه آمده است. «فینو» در حال حاضر عضو ارشد بخش عدم اشاعه در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) است.

*قطعنامه تداوم لغو تحریم‌های بین المللی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل رأی نیاورد و تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران از روز ۲۸ سپتامبر علیه ایران باز می‌گردند. نماینده آمریکا در نشست شورای امنیت اعلام کرده است که هنوز شانس برای دیپلماسی واقعی وجود دارد و و خواستار بازگشت دیپلماسی شده بود. آیا امکان سازش میان طرفین تا ۲۷ سپتامبر وجود دارد؟

این یک بازی بسیار خطرناک روی لبه پرتگاه است، زیرا فرصت برای یک راه‌حل دیپلماتیک بسیار کوتاه است. با این حال، نشست مجمع عمومی سازمان ملل که در روز‌های آینده برگزار خواهد شد، ممکن است فرصت‌هایی برای یک مصالحه ارائه دهد، اساساً در قالب تمدید مشروط مهلت (تمدید ضرب الاجل فعال سازی مکانیسم ماشه).

*پیش از این، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به توافقی جدید برای همکاری دست یافته بودند و مطابق آن آژانس می‌توانست از سایت‌های آسیب دیده ایران در جنگ نیز تحت شرایطی بازدید کند. چرا این همکاری از سوی طرف‌های غربی قابل اعتنا نبود؟

این تنها یکی از پیش‌شرط‌های تعیین‌شده توسط اروپایی‌ها برای چشم‌پوشی از فرآیند بازگرداندن سریع تحریم‌ها بود. موارد دیگر، از سرگیری گفت‌و‌گو‌های دوجانبه ایران و آمریکا و شفافیت بیشتر تهران در مورد سرنوشت و محل ذخیره اورانیوم بسیار غنی‌شده بود که هیچ‌یک محقق نشده است.

*پیش از به رأی گذاشتن این قطعنامه، عباس عراقچی وزیر خارجه ایران به طرف‌های اروپایی پیشنهاد داده بود فعال سازی مکانیسم ماشه را لغو کنند و در مقابل ایران قول رقیق کردن اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد را داده بود. این پیشنهاد ایران توسط آنها رد شد. دلیل آن از نظر شما چیست؟

با توجه به سابقه روابط متقابل ایران و غرب از سال ۲۰۰۲، این روابط از کمبود عمده اعتماد رنج می‌برد. به همین دلیل برجام شامل یک مکانیسم تأیید بسیار فراگیر بود.

از آنجایی که ایران پس از خروج آمریکا از برجام، به طور فزاینده‌ای اجرای تعهدات خود را معلق کرده، اروپایی‌ها در زمینه تأیید پایبندی سخت‌گیرانه‌تر شده‌اند و می‌خواهند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتواند تمامی جنبه‌های برنامه را بازرسی و تأیید کند که صرفاً صلح‌آمیز است.

*ایران اعلام کرده در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را قطع خواهد کرد. در صورت قطع همکاری ایران و آژانس چه سناریو‌هایی برای برنامه هسته‌ای ایران و واکنش طرف مقابل به ویژه آمریکا و اسرائیل قابل پیش بینی است؟

این اظهارات چندان مفید نیستند، زیرا ایران طبق تعهدات قانونی خود در NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) موظف به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، صرف‌نظر از رفتار سایر کشورها.

اگر ایران تصمیم استراتژیک بگیرد که مانند کره شمالی از NPT خارج شود، اول باید دلایل خود را برای شورای امنیت سازمان ملل توضیح دهد و سپس چنین تصمیمی بدون تردید این سوءظن را دامن خواهد زد که ایران می‌خواهد از آستانه عبور کند و سلاح هسته‌ای توسعه دهد. این بدترین سناریو خواهد بود، برای برخی «پیشگویی خودکامبخش» (self-fulfilling prophecy)، و آغاز یک بحران بزرگ که به سود هیچ‌کس نیست.