سرنوشت «مکانیسم ماشه» در مذاکرات نیویورک؛ قطعنامه روسیه و چین برای تعویق «اسنپ بک»
متعاقب رایزنی ایران و تروئیکای اروپایی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، لارنس نورمن خبرنگار وال‌استریت ژورنال، به نقل از منابع آگاه گزارش داد که در نشست عراقچی و سه کشور اروپایی هیچ نکته‌ای مطرح نشد که احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کاهش دهد.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان برای متوقف کردن روند اجرایی مکانیسم ماشه در نیویورک و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل نیز دنبال شده است.
در این راستا شاهد نشست دیدار دوجانبه مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران با امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه نیز بوده‌ایم.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی به نیویورک سفر کرده است، با وزرای امور خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
در نشست مشترک میان عباس عراقچی وزیر خارجه ایران و وزرای امور خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه که خانم کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز حضور داشت، روند گفت‌و‌گو‌های صورت‌گرفته طی یک ماه اخیر برای یافتن راه حل‌های دیپلماتیک در مورد موضوع هسته‌ای ایران و جلوگیری از تشدید تنش مرور شد.
وزیر امور خارجه ایران ضمن تبیین مواضع اصولی و گام‌های عملی ایران طی چند ماه اخیر برای رفع هرگونه شائبه یا بهانه پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، حملات غیرقانونی و جنایتکارانه علیه ایران و آسیب به تاسیسات هسته‌ای را نقطه‌ای تاریک و خطرناک در تاریخ رژیم منع اشاعه توصیف کرد و با اشاره به جدیدترین اقدام مسئولانه ایران در انعقاد تفاهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت ایفای تعهدات پادمانی ایران در وضعیت جدید، بر ضرورت اقدام متقابل و مسئولانه از سوی طرف‌های اروپایی در این زمینه تاکید کرد.
در این نشست با توجه به اقدام ناموجه و غیرقانونی در شروع روند بازگرداندن تحریم‌های لغو شده شورای امنیت، برخی ایده‌ها و پیشنهاد‌ها برای تداوم دیپلماسی مطرح شد و مقرر گردید رایزنی‌ها با همه طرف‌های دخیل ادامه یابد.
از طرف دیگر مسعود پزشکیان و «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه، صبح روز چهارشنبه ۲ مهر ۱۴۰۴ به وقت محلی و در حاشیه هشتادمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دیدار و گفت‌و‌گو کردند.
در این دیدار طرفین ضمن بررسی روابط دوجانبه اظهار امیدواری کردند که در آینده با حل مشکلات موجود میان دو کشور، زمینه‌های لازم برای گسترش روابط و همکاری‌های فیمابین فراهم شود.
پزشکیان در زمینه موضوع هسته‌ای تاکید کرد که ایران به هیچ‌وجه به دنبال ساخت بمب هسته‌ای نیست و آماده است در چارچوبی قابل قبول با طرف‌های اروپایی در بحث هسته‌ای خود گفت‌و‌گو کند.
امانوئل مکرون نیز در این دیدار ضمن تاکید بر اراده فرانسه برای حل و فصل مسائل در روابط با ایران اظهار داشت که کشورش مایل به حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه و جلوگیری از جنگ است.
وی به تلاش‌های فرانسه در زمینه حل و فصل پرونده هسته‌ای اشاره و آمادگی این کشور را برای تلاش در مسیر جلوگیری از تشدید اوضاع اعلام کرد.
متعاقب این دیدار «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه شامگاه چهارشنبه با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس از دیدار خود با «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران خبر داد.
ماکرون در ابتدای این پست مدعی شد: «اول و مهمتر از همه، من درخواست خود را تکرار کردم؛ سیسیل کوهلر، ژاک پاری و لنارت مونترلو، گروگان‌های دولتی که به‌طور خودسرانه در شرایط غیرانسانی در ایران بازداشت شده‌اند، باید فورا آزاد شوند. فرانسه هیچ یک از فرزندان خود را رها نخواهد کرد.»
او سپس با اشاره به اسنپ‌بک و احتمال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران گفت: «در مواجهه با عدم پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود، ما به همراه آلمان و بریتانیا تصمیم گرفته‌ایم که روند اسنپ‌بک را فعال کنیم و به ما اجازه می‌دهد تحریم‌ها را علیه ایران دوباره اعمال کنیم.»
امانوئل ماکرون افزود: «موضع ما روشن است؛ ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.»
رئیس‌جمهور فرانسه درخصوص دیدارش با رئیس‌جمهور پزشکیان گفت: «من خواسته‌های خود را که در مورد آنها مصالحه نخواهیم کرد، به رئیس‌جمهور ایران تکرار کردم و از جمله آنها می‌توان به دسترسی کامل بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، شفافیت در مورد ذخایر مواد غنی‌شده و از سرگیری فوری مذاکرات اشاره کرد.»
ماکرون در پایان نوشت: «توافق همچنان امکان‌پذیر است. فقط چند ساعت دیگر باقی مانده است. این به ایران بستگی دارد که شرایط مشروعی را که تعیین کرده‌ایم، برای امنیت منطقه و برای ثبات جهان رعایت کند.»
متعاقب دیدار روسای جمهور دو کشور، سید عباس عراقچی با همتای فرانسوی خود «ژان نوئل بارو» دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
در این دیدار راجع به موضوع هسته‌ای ایران و ابتکار‌های دیپلماتیک جهت جلوگیری از بازگرداندن ناموجه قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت سازمان ملل گفت‌و‌گو شد.
در تحولی دیگر روسیه و چین از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستند فردا جمعه (۴ شهریور) برای تصویب پیش نویس قطعنامه‌ای درباره تعویق شش ماهه اعمال تحریم‌ها علیه ایران (مکانیسم ماشه) رای گیری کند.
ارزیابی «وال استریت ژورنال» از رایزنی ایران و تروئیکا
متعاقب رایزنی ایران و تروئیکای اروپایی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، لارنس نورمن خبرنگار وال‌استریت ژورنال، به نقل از منابع آگاه گزارش داد که در نشست عراقچی و سه کشور اروپایی هیچ نکته‌ای مطرح نشد که احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کاهش دهد.
وی همچنین در حساب کاربری خود در ایکس نوشته بود: با وجود تلاش‌های دیپلماتیک، هیچ تغییری در ۲۴ ساعت گذشته رخ نداده است. تا جایی که می‌دانم با توجه به شرایط فعلی، همچنان به سمت اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌های ایران) پیش می‌رویم.
در همین حال، وزیر خارجه آلمان در گفت‌و‌گو با شبکه العربیه مدعی شد با وجود اعمال تحریم‌ها، در مذاکرات با ایران همچنان باز است و برلین راه‌حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد. او افزود: «آلمان به فعال‌سازی تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران بسیار نزدیک شده است و این اقدام در چارچوب تعهدات بین‌المللی بررسی می‌شود.»
وزیر خارجه آلمان همچنین ادعا کرد: «فرصت‌های بسیاری برای رسیدن به توافق در اختیار حکومت ایران قرار دادیم، اما تهران از آنها استفاده نکرد. جمهوری اسلامی در مسیر بسیار بدی حرکت می‌کند.»
خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات فرانسوی نوشت تهران هنوز شرایط تعیین‌شده از سوی قدرت‌های اروپایی برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها را برآورده نکرده است. این دیپلمات افزود: «گفت‌و‌گو‌ها با حکومت ایران درباره بازگشت تحریم‌ها ادامه خواهد یافت تا همه گزینه‌ها بررسی شود. توپ در زمین حکومت ایران است و در صورت عدم پیشرفت تا پایان پنجم مهرماه، تحریم‌های سازمان ملل دوباره اعمال خواهد شد.»
رایزنی‌های ایران و آژانس در نیویورک
«رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۳۱ شهریورماه نیز با حضور در دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نیویورک با عباس عراقچی وزیر خارجه ایران دیدار و درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌و‌گو کرد.
وزیر امور خارجه ایران در دیدار دیروز مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به حسن نیت و رویکرد مسئولانه ایران در خصوص موضوع هسته‌ای، هرگونه پیشرفت در این زمینه را منوط به مسئولیت‌پذیری طرف‌های مقابل و توقف زیاده‌خواهی و سوءاستفاده آنها از شورای امنیت برای اعمال فشار بر ایران خواند.
دیدار عراقچی و گروسی پس از نشست وزیر خارجه ایران با وزرای خارجه ۳ کشور اروپایی و خانم کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام شد.
عراقچی و گروسی ۱۸ شهریورماه و پس از سه دور رایزنی بین ایران و آژانس در تهران و وین در شهر قاهره به تفاهمی درباره شیوه جدید همکاری بین ایران و این نهاد دست یافتند.
همچنین رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عصر روز سه‌شنبه اول مهر و برای دومین بار طی دو روز با عراقچی دیدار کرد.
در این دیدار که در ادامه رایزنی‌ها درباره موضوع هسته‌ای ایران انجام شد، در خصوص تداوم دیپلماسی و جلوگیری از تشدید تنش بر سر موضوع هسته‌ای ایران گفت‌و‌گو شد.
گفت‌و‌گو با آمریکا
استیو ویتکاف فرستاده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه، روز چهارشنبه دوم مهر اعلام کرد که واشنگتن «آماده» مذاکره با ایران است.
او در جریان اجلاس سالانه «کونکوردیا» گفت که تهران در خصوص اجرای قریب‌الوقوع تحریم‌های سازمان ملل در «وضعیت دشواری» قرار دارد و افزود که ایالات متحده مایل است با ایران مذاکره کند.
ویتکاف تأکید کرد: «ما با آنها (ایران) صحبت می‌کنیم... چرا که نه؟»
ویتکاف گفته که مذاکره با ایران بیشتر حول راستی‌آزمایی بر سر غنی‌سازی و راستی‌آزمایی بر سر عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای خواهد بود.
در واکنش به این اظهارات ویتکاف، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه در حساب ایکس خود نوشت: «وقتی انگشت اتهام ناروا به سوی دیگری دراز می‌کنی، در حقیقت سه انگشت دیگر به سمت خودت نشانه می‌رود؛ اتهام‌زنی ناروا به ایران، هرگز نمی‌تواند همدستی و مشارکت مستقیم آمریکا در نسل‌کشی ادامه‌دار فلسطینیان، تروریسم سازمان‌یافته و تجاوز‌های مداوم رژیم اسرائیل علیه کشور‌های مختلف را بپوشاند.
افتخار کردن به حمله غیرقانونی به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، هرقدر هم که آن را توجیه کنید - در عین اینکه گستاخانه و نفرت‌انگیز است - مسئولیت بین‌المللی دولت آمریکا را به‌خاطر ارتکاب این عمل مجرمانه و تجاوزکارانه سنگین‌تر می‌کند و بیش از پیش کینه‌توزی و دشمنی عمیق حاکمان آن کشور را نسبت به «ملت ایران» آشکار می‌کند.
ادعای آمریکا درباره تمایل به دیپلماسی چیزی جز فریب و تناقض آشکار نیست؛ نمی‌توان هم‌زمان با مذاکرات دیپلماتیک کشوری را بمباران کرد و سخن از دیپلماسی به میان آورد.»
از طرف دیگر «ابراهیم عزیزی» رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران در رابطه با اظهارات ویتکاف فرستاده رییس جمهور آمریکا در مورد ادامه مذاکرات با ایران تصریح کرد اظهارات ویتکاف صحت ندارد.
عزیزی افزود نمایندگان پارلمان به توصیه‌ها و پیشنهاد‌های رهبر معظم درباره مسایل هسته‌ای متعهد هستند.
وی اضافه کرد، در صورتی که مکانیسم ماشه اجرا شود، توافق قاهره درباره همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، بدون شک لغو خواهد شد.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشدار داد نیرو‌های مسلح ایران با تمام امکانات و توان خود به هر گونه اقدام علیه این کشور پاسخ خواهند داد.
پیش از این نیز «امواج مدیا» نوشته بود، عباس عراقچی، با همتای آمریکایی خود، استیو ویتکاف، در تماس مستقیم بوده است.
با این وجود عراقچی، ادعای گفتگوی وی با ویتکاف را رد کرد و گفت: چنین موضوعی صحت ندارد و تماس و گفتگوی مستقیمی بین ایران و آمریکا انجام نشده است.
وی البته گفت: البته پیام‌ها بین ایران و آمریکا به صورت بی‌واسطه یا از طریق واسطه‌ها عنداللزوم تبادل می‌شود.
بر این اساس، تبادل پیام بین ایران و آمریکا به صورت مستقیم (فارغ از شکل ارتباط) وجود داشته است.
به گزارش تابناک، در حالی به زمان پایان مهلت اجرایی شدن مکانیسم ماشه نزدیک می‌شویم که مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران در دیدار رئیس‌جمهور بولیوی گفته است: ایران برای مواجهه با هر سناریو و شرایطی آمادگی کامل دارد. در صورت فعال شدن اسنپ‌بک، نوع تعامل ایران متناسب با وضعیت جدید تنظیم خواهد شد.
وی گفت: رویکرد آمریکا نه‌تنها علیه ایران، بلکه علیه تمامی کشور‌هایی است که با سیاست‌های آن همراهی نمی‌کنند.
سید عباس عراقچی نیز روز دوشنبه ۳۱ شهریور در این زمینه گفته بود که اگر اقدام مخرب سه کشور اروپایی در شورای امنیت عملی شود، تهران واکنش نشان خواهد داد. گفت‌و‌گو‌ها در شرایطی برگزار می‌شود که تنها چند روز به فعال شدن سازوکار اسنپ‌بک باقی مانده است.
از طرف دیگر علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته است: آمریکایی‌ها اصرار دارند که ما باید درباره صنعت موشکی خود مذاکره کنیم. ما به دنبال حل مسئله هستیم، اما چطور می‌توانیم بپذیریم که ملت بزرگ ایران توان موشکی یا دفاعی نداشته باشد؟!
وی افزود: ۹۵ درصد تحریم‌ها همین الان هم هست فقط ۵ درصد متفاوت شده است تبعات اسنپ بک ربطی به مسائل جنگی و نظامی ندارد.
به گزارش تابناک، با پایان ماه اوت، سه کشور اروپایی مکانیسم ماشه را فعال کردند که پیش‌بینی می‌شود تا پایان ماه سپتامبر عملاً همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، که از زمان توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بود، علیه جمهوری اسلامی ایران بازگردد.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
