آیا ایران کلاً مخالف «کریدور زنگزور» است؟

«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان هرگونه واگذاری حاکمیت را رد کرده، اما گفته که چنین پیشنهاد‌هایی از سوی واشنگتن و پایتخت‌های دیگر دریافت شده است.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «تام باراک»، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه و سفیر واشنگتن در ترکیه گفته است که یک شرکت خصوصی آمریکایی می‌تواند کنترل کریدور «زنگه‌زور» را بر عهده بگیرد تا مذاکرات صلح بین باکو و ایروان پیشرفت داشته باشد.

باراک روز جمعه در نشست خبری در نیویورک به خبرنگاران گفت: «ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر ۳۲ کیلومتر جاده اختلاف دارند، اما این موضوع شوخی نیست. این اختلاف بیش از یک دهه است که ادامه دارد، فقط ۳۲ کیلومتر جاده.»

سفیر آمریکا در ترکیه در این باره افزود: «پس کاری که آمریکا انجام می‌دهد این است که می‌گوید: «ما کنترلش را می‌گیریم. این ۳۲ کیلومتر جاده را به ما برای مدت صد سال اجاره بدهید، و همه شما می‌توانید از آن استفاده کنید.»، اما این دیدگاه‌های قبیله‌ای همچنان پابرجاست و از بین نمی‌رود.»

علاوه بر این، نماینده آمریکا در این نشست خبری گفت که «ترکیه وسط این ماجرا قرار دارد»، با این که این کشور ارتباط مرزی با منطقه مذکور ندارد.

اظهارات باراک اولین تأیید رسمی است که دولت رئیس‌جمهور جدید آمریکا دونالد ترامپ پیشنهاد داده است تا این مسیر توسط یک شرکت تجاری خصوصی آمریکایی مدیریت شود که مثلاً نقش «ضامن بی‌طرف» را ایفا کند.

همزمان به این اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز اعلام کرده که ما موضوع میان ارمنستان و (جمهوری) آذربایجان را حل کردیم؛ به نظر می‌رسد که اقدامات ما نتایج خوبی را در بر داشته است!

در واکنش به ادعا‌های «تام باراک» سفیر آمریکا در ترکیه، «نازلی باغداساریان»، سخنگوی نخست وزیر ارمنستان امروز دوشنبه در پاسخ به سوال خبرگزاری «آرمن پرس» گفت: ارمنستان واگذاری کنترل قلمرو حاکمیتی خود به هیچ طرف ثالثی را مورد بحث و گفت‌و‌گو قرار نمی‌دهد.

دولت «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه روز دوشنبه به خبرگزاری ریانووستی اعلام کرد که از گزارش‌ها درباره تمایل آمریکا برای مدیریت کریدور موسوم به زنگزور در ارمنستان بی‌اطلاع است.

با وجود این پیشتر یک منبع آگاه به وب‌سایت میدل ایست آی گفته است که در اصل این ترکیه بود که ایده مدیریت کریدور توسط یک شرکت خصوصی مورد تأیید هر دو طرف (ارمنستان و آذربایجان) را مطرح کرد. این منبع افزود: «با این حال، طرف ارمنی درخواست کرد که این شرکت در بخش نخجوانی کریدور هم فعالیت داشته باشد که این موضوع برای باکو پذیرفتنی نبود.»

«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان هرگونه واگذاری حاکمیت را رد کرده، اما گفته که چنین پیشنهاد‌هایی از سوی واشنگتن و پایتخت‌های دیگر دریافت شده است.

سخنگوی نخست وزیر ارمنستان در واکنش به موضع اعلامی «توماس باراک» سفیر آمریکا در ترکیه و فرستاده ویژه این کشور در امور سوریه تأکید کرد: ما بار‌ها اعلام کرده‌ایم که ارمنستان موضوع رفع انسداد زیرساخت‌های منطقه‌ای را منحصراً در چارچوب حاکمیت، تمامیت ارضی و صلاحیت قضایی خود مورد بحث قرار می‌دهد. ما نمی‌توانیم هیچ منطق دیگری را در نظر بگیریم. بنابراین، گزینه ذکر شده توسط سفیر آمریکا امکان‌پذیر نیست.

گزارش اخیر بنیاد کارنگی اشاره کرده است که این طرح بر اساس پیشنهادی مشابه از سوی اتحادیه اروپا است که یک شرکت لجستیکی آمریکایی مسئول مدیریت و نظارت بر عبور کالا در طول مسیر شود و داده‌ها را به طور شفاف با همه طرف‌ها به اشتراک بگذارد.

در خصوص این طرح و در اظهاراتی هشدارآمیز، «مهدی سبحانی»، سفیر ایران در ارمنستان در یک نشست خبری گفت که «با رفع انسداد مسیر‌های [حمل‌ونقل]در منطقه مخالفتی نداریم، اما این امر باید در چارچوب حاکمیت و تمامیت ارضی کشور‌ها صورت گیرد».

او تأکید کرد که تمام کشور‌های منطقه باید از پروژه‌های ارتباطی منتفع شوند و هیچ کشوری نباید متضرر شود.

سبحانی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ممکن است کنترل جاده‌ای در استان سیونیک به کشور ثالث یا ایالات متحده سپرده شود، گفت که «نخست‌وزیر ارمنستان به‌صراحت اعلام کرده که این کشور کنترل را حفظ خواهد کرد. من چیزی فراتر از این نشنیده‌ام. سایر ادعا‌ها صرفاً گمانه‌زنی رسانه‌ای است».

سبحانی هم تأکید کرد که تهران ارتباط ارمنستان با قدرت‌های غربی، از جمله ایالات متحده و اتحادیه اروپا را تهدید نمی‌داند، مشروط بر آنکه به منافع ایران لطمه‌ای وارد نکند.

او گفت که «تنوع‌بخشی به سیاست خارجی ارمنستان یک حق طبیعی است و ما اطمینان داریم که دوستان ارمنستانی ما روابط خود را با حساسیت و مسئولیت مدیریت می‌کنند».

مرداد ماه سال گذشته (۱۴۰۳) نیز آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب در دیدار با نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان بر مخالفت ایران با کریدور زنگزور تاکید و اظهار کرده بودند: جمهوری اسلامی ایران مسیر زنگزور را به ضرر ارمنستان می‌داند و همچنان بر این موضع خود ایستادگی دارد.

ایران بار‌ها درباره پیامد‌های ژئوپولیتیکی کریدور فرامنطقه‌ای ابراز نگرانی کرده و هشدار داده که هرگونه تغییر در وضعیت تنها گذرگاه زمینی خود با ارمنستان از طریق استان سیونیک، عبور از خط قرمز تهران محسوب می‌شود.

بر این اساس ایران بار دیگر تاکید دارد که مخالف گشایش خطوط مواصلاتی در منطقه قفقاز نیست مشروط به اینکه اولاً حاکمیت ارمنستان بر آن وجود داشته باشد و در ثانی منافع ایران در آن لحاظ شود و به ضرر ایران نباشد و مسیر ایران به ارمنستان را مسدود نکند.