درام خبری چطور در BBC خلق می‌شود؟
خبرنگاران در BBC، نه فقط راوی خبر، بلکه راویان موقعیت‌های دراماتیک هستند که در هر برنامه یا گزارش، تنش، تعلیق، کشمکش یا نوعی روایت احساسی را با خود حمل می‌کنند. مثلاً: ژیار گل از زاویه «سرزمین‌های اشغالی» تحلیل ارائه می‌دهد.
به گزارش تابناک به نقل از فارس؛ نفیسه کوهنورد نقش یک خبرنگار میدانی نزدیک به مردم خاورمیانه را بازی می‌کند. سیاوش اردلان بیشتر لحن روشنفکری، فلسفی و سیاسی دارد. کسری ناجی سعی می‌کند از زاویه آمریکا به تحلیل موضوعات بپردازد و به آن گرایش دارد.
رسانه‌ها با هدف تحقق برنامه‌ها و مأموریت‌های مشخصی تأسیس می‌شوند. برخی از آن‌ها پروژه‌هایی موقتی یا چندساله‌اند که باید در مدت‌زمانی کوتاه به اهداف مشخص‌شان دست پیدا کنند. برای مثال، رسانه‌ای مانند «ایران اینترنشنال» نه پیشینه‌ای طولانی دارد و نه چشم‌اندازی بلندمدت. این رسانه با هدفی روشن شکل گرفته: ایجاد ناآرامی، تولید خشم و ناامیدی، و در نهایت، شاید زمینه‌سازی برای براندازی جمهوری اسلامی.اما رسانه‌ای مانند بی‌بی‌سی شرایط متفاوتی دارد. بی‌بی‌سی نه یک رسانه نوپا و گذراست و نه اهدافش مقطعی و کوتاه‌مدت. قدمت این رسانه به بیش از ۱۰۳ سال پیش بازمی‌گردد و در طول یک قرن گذشته، در نسخه‌های مختلف خود تنها یک مأموریت را دنبال کرده: «حفظ منافع بریتانیا». بی‌بی‌سی با پشتوانه مالیاتی شهروندان بریتانیایی، مأموریت دارد تا منافع ملی آن کشور را در سراسر جهان تأمین کند. بنابراین نسخه فارسی آن نیز نه یک پروژه گذرا، بلکه بخشی از یک راهبرد بلندمدت است. رسانه‌ای که با آرامش، صبوری و درک مقتضیات هر مقطع، اهداف کلان خود را پیگیری می‌کند.
رسانه‌ای که بخواهد بیش از یک قرن عمر کند و در گذر زمان بقای خود را حفظ نماید، باید بتواند مخاطب را با خود همراه کند، او را سرگرم سازد و پیوسته به دنبال خود بکشد. این همراهی بلندمدت زمانی محقق می‌شود که مخاطب خسته نشود، دل‌زده نشود و همچنان انگیزه‌ای برای پیگیری داشته باشد. یکی از روش‌های حفظ این همراهی، کشف فاکتورهای جذابیت در روایت خبری است. خبر می‌تواند در عین انجام مأموریت اطلاع‌رسانی خود، همچون یک سریال شبانه‌ی بلندمدت عمل کند؛ سریالی که هر شب قصه‌ای تازه دارد و مخاطب را کنجکاو پای خود می‌نشاند.
در این روایت خبری-سریالی، مخاطب با کاراکترهایی مواجه می‌شود که هر کدام داستانی دارند. اما قرار نیست این سریال پایان مشخصی داشته باشد یا به نقطه‌ای برسد که همه چیز تمام شود. درست مانند بسیاری از سریال‌های بلند در جهان، مزیت اصلی این مدل در ادامه‌داشتن آن است.
پس یک رسانه حرفه‌ای، برای حفظ مخاطب در بلندمدت، باید مانند یک درام مداوم عمل کند: با کشمکش، تعلیق، جذابیت و داستان‌پردازی مستمر. نه فقط برای اطلاع‌رسانی، بلکه برای ساختن تجربه‌ای روایی که در آن خبر تبدیل به بخشی از زندگی شبانه‌روزی مخاطب شود و این همان نقطه‌ای است که درام، سرگرمی و اطلاع‌رسانی به‌نرمی در هم تنیده می‌شوند.
درام خبری چیست؟
درام مفهومی است که عمدتاً در سینما، تئاتر و داستان‌پردازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما دامنه‌ی تأثیر آن فراتر از این حوزه‌ها است. تکیه اصلی آن بر فراز و نشیب، تعلیق و کشمکش در روایت است؛ یعنی داستان‌هایی که در آن‌ها ممکن است اتفاقات خوشایند و ناخوشایند رخ دهد، شکست‌ها و موفقیت‌هایی پیش بیاید و احساسات مخاطب را درگیر کند. خالق درام با استفاده از ابزار قصه‌گویی، محتوایی را خلق می‌کند که نه‌تنها کنجکاوی مخاطب را برمی‌انگیزد، بلکه او را تا پایان داستان با خود همراه می‌کند.اما آیا می‌توان از این ظرفیت عظیم درام در رویدادهای خبری و طراحی‌های رسانه‌ای نیز بهره برد؟
خبر و داستان، اگرچه در ظاهر تفاوت‌های اساسی دارند، اما یک ویژگی مشترک بنیادین دارند: مخاطب. همان‌طور که در نمایش و سینما، هدف اصلی جذب و همراه کردن مخاطب است، در رسانه نیز این اصل نقش کلیدی دارد. رسانه برای بقای خود نیاز دارد که مخاطب را از ابتدا تا انتهای ماجرا همراه سازد، او را سرگرم کند، اطلاعات بدهد و احساساتش را درگیر کند. بدون یک روایت جذاب، خبرها ممکن است به‌سرعت فراموش شوند و تأثیرگذاری خود را از دست بدهند. در همین نقطه است که مفهوم "درام خبری" (News Drama) وارد میدان می‌شود و به‌عنوان یک رویکرد راهبردی، می‌تواند نقش مهمی در جذب و حفظ مخاطب ایفا کند.
درام خبری به معنای ایجاد فراز و نشیب در روایت‌های خبری است. این شیوه فراتر از گزارش‌های خبری خشک و بی‌روح است و به خلق یک تجربه‌ی داستانی و درگیرکننده برای مخاطب می‌پردازد. در این شیوه، یک موضوع، رویداد، شخصیت یا مسئله در طول یک بازه زمانی، از زوایای مختلف بررسی می‌شود و رسانه تلاش می‌کند با ایجاد تنوع در نحوه‌ی پرداخت خبری، حس تعلیق و همراهی را در مخاطب زنده نگه دارد.
رسانه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از روایت‌های پویا و چندبعدی، اخبار را تأثیرگذارتر و جذاب‌تر کنند. در این مسیر، رسانه ممکن است: گاهی خبر مثبت منتشر کند. خبر منفی ارائه دهد. گاهی نقد کند و یا تمجید کند. از گزارش‌های میدانی، مصاحبه، میزگرد و تحلیل‌های مختلف استفاده کند. این روند باعث می‌شود که مخاطب با یک موضوع درگیر شود و آن را دنبال کند، چراکه احساس می‌کند این ماجرا یک روایت زنده و واقعی دارد، نه یک خبر تبلیغاتی یا جهت‌دار
اگر بخواهیم یک تشبیه ورزشی برای درام خبری ارائه کنیم، می‌توان آن را به یک مسابقه‌ی فوتبال جذاب تشبیه کرد. تماشاگر زمانی در ورزشگاه می‌ماند که بازی پر از زد و خورد، تعلیق، رقابت و هیجان باشد. اگر تیمی از ابتدا تا انتها، بازی را با نتیجه‌ی ۳-۰ ببرد، احتمالاً از اواسط بازی، تماشاگران ورزشگاه را ترک خواهند کرد.
اما اگر تیمی که قرار است برنده شود، ابتدا یک گل دریافت کند، مدتی عقب بماند، بازی را هیجان‌انگیز کند و در نهایت با نتیجه‌ی ۳-۱ پیروز شود، مخاطب تا پایان مسابقه خواهد ماند. این همان اصلی است که رسانه‌ها باید در نظر بگیرند. اگر رسانه تمام اخبار را یک‌طرفه و یک‌جانبه منتشر کند، مخاطب احساس خواهد کرد که با یک نمایش از پیش تعیین‌شده مواجه است و دیگر علاقه‌ای به پیگیری آن نخواهد داشت. اما اگر رسانه اجازه دهد که نقدها، چالش‌ها و افت‌وخیزها در اخبار دیده شود، آن‌گاه اعتبار بیشتری پیدا خواهد کرد و مخاطب آن را با علاقه دنبال خواهد کرد.
در نهایت، یک رسانه‌ی هوشمند، همان‌طور که یک نویسنده‌ی خوب داستان را با کشمکش و تعلیق جذاب می‌کند، روایت‌های خبری خود را نیز با رعایت اصول درام، گیراتر و تأثیرگذارتر خواهد کرد. پس، درام نه‌تنها در هنر و سینما، بلکه در دنیای خبر و رسانه نیز نقش حیاتی دارد و می‌تواند به ابزاری برای افزایش تأثیرگذاری، درگیرکردن مخاطب و حفظ او تبدیل شود.
تحریریه به مثابه یک سریال شبانه
یکی از مدل‌های تکامل‌یافته درام خبری، فراتر از فراز و فرودهای روایی در پوشش یک رویداد، مبتنی بر طراحی کل ساختار تحریریه بر اساس الگوی درام است. در این مدل، رسانه دیگر صرفاً یک روایت‌گر نیست، بلکه خود به صحنه‌ای نمایشی تبدیل می‌شود که در آن خبرنگاران همان کاراکترهای اصلی یک درام تلویزیونی هستند.
برای مثال، برخی شبکه‌های بین‌المللی مانند بی‌بی‌سی فارسی، از این رویکرد بهره برده‌اند. در ظاهر، این شبکه فقط یک رسانه خبری است، اما ساختار روایی آن بسیار شبیه به یک سریال شبانه با کاراکترهای ثابت و الگوهای تعلیقی پیوسته عمل می‌کند. خبرنگارانی مانند کسرا ناجی، نفیسه کوهنورد، ژیار گل، سیاوش اردلان و دیگران، فقط نقش اطلاع‌رسان ندارند؛ بلکه هر یک نماینده یک تیپ مخاطب هستند و هر کدام نقش خاصی را در این نمایش ایفا می‌کنند.
بر اساس تحلیل این مدل، شبکه ابتدا کلونی‌ها یا تیپ‌های مخاطب هدف را شناسایی کرده، سپس برای هر تیپ، یک شخصیت خبری طراحی کرده است؛ شخصیتی که به لحاظ زبانی، فرهنگی، جغرافیایی، و حتی احساسی، با آن گروه از مخاطبان ارتباط برقرار می‌کند. این خبرنگاران، نه‌فقط راوی خبر، بلکه راویان موقعیت‌های دراماتیک هستند که در هر برنامه یا گزارش، تنش، تعلیق، کشمکش یا نوعی روایت احساسی را با خود حمل می‌کنند. مثلاً: ژیار گل از زاویه «سرزمین‌های اشغالی» تحلیل ارائه می‌دهد. نفیسه کوهنورد که نقش یک خبرنگار میدانی نزدیک به مردم خاورمیانه را بازی می‌کند. سیاوش اردلان که بیشتر لحن روشنفکری، فلسفی و سیاسی دارد. کسری ناجی سعی می‌کند از زاویه آمریکا به تحلیل موضوعات بپردازد و به آن گرایش دارد و حتی خبرنگاران افغانستانی و با گرایشات دیگر در این تحریریه حاضر هستند که هرکس یکی از کلونی‌های مخاطب را نمایندگی می‌کند.
در چنین ساختاری، مخاطب تنها با اطلاع‌رسانی ساده مواجه نیست، بلکه درگیر یک «سریال خبری شبانه» می‌شود. هر خبرنگار یک شخصیت با زاویه دید خاص است؛ کشمکش میان این شخصیت‌ها، تفاوت در لحن و روایت، و تعاملات غیرمستقیم آن‌ها با مخاطب، همگی درام خبری را شکل می‌دهند.
نتیجه آن‌که مخاطب ممکن است جذب یک کاراکتر خاص شود، یا سوگیری خاصی نسبت به یک خبرنگار پیدا کند، و در این میان، «اطلاع‌رسانی» با «سرگرمی» در هم می‌آمیزد. در این مدل، تحریریه رسانه نه صرفاً یک نهاد خبری، بلکه صحنه‌ای برای اجرای یک روایت بلندمدت و چندلایه است. روایتی که هر شب ادامه دارد، هر شب قصه‌ای تازه دارد، و هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد. در اینجا رسانه از اطلاع‌رسانی صرف فراتر می‌رود و به تولید سریال درامی می‌رسد که هدف اصلی‌اش، نه فقط انتقال خبر، بلکه ایجاد «درگیر شدن مداوم مخاطب» با نوعی سرگرمی خبری است.
بارها رسانه ها از عناوینی همچون اظهارات خبرنگار یا کارشناس بی بی سی برای پوشش برخی محتواهای این شبکه استفاده کرده اند. شاید تصور می کنند که این محتواهای به ظاهر مخالف ناخواسته در این شبکه بیان شده یا با نیت انعکاس سر دلبران در حدیث دیگران، این محتواها را منعکس می کنند. حتی برخی مواضع خبرنگاران این شبکه را همسو با خود یافته و به تجلیل از آنان می پردازند! گویی یک مخاطب شیفته یکی از کاراکترهای یک سریال شبانه شود و نتواند مرز بین کاراکتر سریال و شخصیت واقعی بازیگران را از هم تفکیک کند. واقعیت آن است که این شبکه به خوبی توانسته با ایجاد یک فراز و نشیب و بهره برداری از تعلیق و کشمکش در میان اخبار و حتی در میان تحریریه خود مخاطب را همراه کند و در نهایت با خلق یک درام بتواند مخاطب را هرشب پای منافع خود بنشاند.
این همه تحلیل کردین. ولی همه از دید خودتون بود. به این میگن نظر شخصی نه تحلیل.اینکه مجریان مختلف روایت های مختلف رو بیان میکنن میتونه اینطوری تعبیر بشه که بی بی سی یه رسانه ی بیطرفه. هیچ ایرادی هم به نظر نمیشه وارد کرد.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.