فیلم: بغض حسین علیزاده برای قلندر موسیقی ایران ترکید

مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد استاد محمدرضا لطفی یکشنبه، چهاردهم اردیبهشت ‌در شرایطی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشاور عالی رئیس‌جمهور و جمع بسیاری از مردم و هنرمندان در تالار وحدت برگزار شد که شاهد بیان گفتارهای متفاوتی درباره جایگاه خالق بسیاری از نواهای موسیقیایی و عرصه موسیقی اصیل ایران و بغض‌های مردمِ هنردوست ایران بودیم.

به گزارش «تابناک»، حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی در آغاز این مراسم گفت: سرو بلند موسیقی ایران بر زمین افتاد و همه جامعه فرهنگ، هنر، مردم و اهل موسیقی را در سوگ و ماتم نشاند. این داغ را از طرف خودم و اعضای خانه موسیقی ایران به حضور همه مردم ایران، اهل فرهنگ و خانواده محترم محمدرضا لطفی تسلیت گفته و برای بازماندگان عزیزش صبر و شکیبایی مسألت دارم.

وی ادامه داد: استاد لطفی نیاز به تعریف و معرفی ندارد، چراکه حضور چهل ساله این هنرمند در عرصه موسیقی ایران، گواه تأثیرگذاری شگرف او در موسیقی ایران است؛ بنابراین، نیازی به تعریف این استاد مسلم موسیقی ایرانی نیست. کما اینکه حضور سازهای درخشان او در کنار صدای محمدرضا شجریان عزیز و تک‌نوازی‌هایش در ذهن و ضمیر مردم، همواره جاری و ساری است.

نوربخش با خواندن یک دوبیتی از عطار توضیح داد: دو نکته را می‌توان مورد توجه قرار داد که نکته اول به جوانان پرشوری در عرصه موسیقی برمی‌گردد که در این راه گام نهادند و تلاش می‌کنند. دوستان بدانید پیام لطفی بازگشت به اصالت، روح و جوهره موسیقی ایرانی بود پس بیایید بیشتر به جوهر و جان‌مایه‌های موسیقی ایرانی توجه کنید.

مدیرعامل خانه موسیقی خطاب به هنرمندان و مردم نیز گفت: عزیزان هنرمند، چنین اتفاقات و ضایعه‌های هنری باعث این می‌شود که ما قدر یکدیگر را بیشتر بدانیم. امروز جامعه موسیقی بیش از هر چیز نیاز به وحدت اهل موسیقی دارد و مردم نیز دوست دارند، ‌هنرمندان را با عاطفه و اتحاد در کنار یکدیگر ببینند. از سوی‌ دیگر، امروز نهاد مستحکمی مانند خانه موسیقی ‌داریم و هر روز پربار‌تر می‌شود. پس بیایید حول این محور مستحکم جمع شده و مهربانانه در کنار هم باشیم.

این خواننده موسیقی ایرانی با اشاره به روزهای بستری شدن استاد محمدرضا لطفی در بیمارستان تصریح کرد: در روزهای بیماری استاد لطفی که روزهای بسیار سختی بود و این هنرمند حاضر نبود کسی را ببیند، داود گنجه‌ای عزیز که هر روز در کنار این هنرمند بود، از زبان استاد لطفی به ما می‌گفت که این هنرمند همواره به این پیام تأکید داشت که وحدت، عاطفه و احساس را فراموش نکنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم با ابراز همدردی با خانواده استاد لطفی به مناسبت‌ درگذشت این هنرمند خاطر‌نشان کرد: بحق درگذشت استاد لطفی برای همه ما چه جامعه هنری و چه مردم هنردوست‌ ضایعه‌ای بزرگ و جبران ناشدنی است. راز محبوبیت استاد لطفی بر باورهای اعتقادی او و ارتباط تنگاتنگش با مردم و سخن از مردم در قالب موسیقی بود.

علی جنتی گفت: استاد لطفی آنچه را در قلب مردم بود با زخمه تارش به عرصه ظهور می‌رساند و همواره ارتباط نزدیکی با مردم در ‌این چهار دهه داشت. مدتی که او در بیمارستان بستری بود، توفیق عیادتش را پیدا کردم و نکته‌ای که در این مدت برای من جالب بود، اینکه می‌گفت ‌وقتی در آمریکا زندگی می‌کردم، به من الهام شد ‌باید به ایران برگردم و در میان مردمم به کار مشغول باشم و اینچنین بود که استاد لطفی عمر با برکت خود را در خدمت آرمان‌های انقلاب و مردم عزیزمان گذارد و این جمعیت عظیمی که برای بدرقه وی اینجا جمع شدند نشان‌دهنده گوشه‌ای از علاقه و محبت و عشقی است که مردم ایران به این هنرمند دارند.


وزیر ارشاد ادامه داد: بحق استاد لطفی،‌ از چهره‌های موسیقی ایران است که هنرمندان وظیفه دارند همین راه را ادامه دهند و همین ارتباط مردمی را که لطفی با آحاد ملت داشت، نگه دارند تا به چنین محبوبیتی دست یابند.

وی تصریح کرد: اگر ما از موسیقی فاخر سخن می‌گوییم، یکی از نمادهای باارزش آن استاد لطفی بود که زخمه تارش برای همه ما بی‌نظیر بود و من به عنوان عضو کوچکی از جامعه فرهنگی کشور، درگذشت این استاد فقید موسیقی ایرانی را به خانواده، هنرمندان و مردم کشورم تسلیت می‌گویم.

داریوش طلایی، نوازنده صاحب‌نام تار ایران هم در این مراسم گفت: استاد لطفی، استاد بی‌همتای هنر ایران ما را ترک کرد و تنها گذاشت و حالا ما باید افسوس بخوریم، چقدر زود از میان ما رفت. لطفی عاشق ایران و مردمش بود، چه زمانی که قطعه «ایران سرای امید» را ساخت و چه زمانی که در دوری از وطن قطعه «باز هوای وطنم آرزوست» را خلق کرد.

وی ادامه داد: تأثیری که من در این موسیقی‌ها دیدم، در هیچ موسیقی دیگری ندیدم‌. عشق لطفی به موسیقی از عشق به مردم ایران بود. او در موسیقی اصیل ایرانی، چیزی پیدا کرده که عمیق‌ترین تأثیر را با قلب و روح مردمش برقرار کرد؛ عشقی که لطفی به سرزمین خود داشت تا آخرین روز‌ها از آن کم نشد.


این نوازنده تار در ادامه سخنانش‌‌ تصریح کرد: من می‌دیدم، ‌وقتی موسیقی را یاد می‌گرفت به بهترین نحو یاد می‌گرفت و بدون هیچ چشم‌داشتی‌‌ همان موسیقی را که یاد گرفته بود، آموزش می‌داد و کارهایی را در همین مسیر انجام داد که باعث ظهور و بروز جوانان هنرمندی شد که در کنارش رشد کردند. لطفی هیچ وقت دنبال سوداگری در موسیقی نبود و دغدغه‌ای جز اشاعه موسیقی نداشت و کارهای بسیاری ‌در عرصه نوازندگی و حتی آواز انجام داد که نسل‌های زیادی در پی تلاش‌های او رشد کردند و به جامعه معرفی شدند.

طلایی افزود: لطفی در زمینه آهنگسازی کارهایی کرد که در روحیه عشق به وطن و تعالی موسیقی ایرانی تأثیر زیادی داشت. او به راه خود بدون خستگی ادامه داد و آنچه ‌شخصیت هنری او را از دیگران جدا می‌کند، در این است که لطفی امتحان خود را خوب پس داد و پای عشق و عقایدش تا آخرین لحظه ایستاد و فکری جز موسیقی نداشت.

محمود دولت‌آبادی، نویسنده نیز با ابراز تأسف از درگذشت استاد محمدرضا لطفی توضیح داد: من برای گفتن تسلیت به بازماندگان استاد محمدرضا لطفی ـ‌که هم حوزه خاص و هم ‌حوزه عام را ‌در برمی‌گیرد ـ به اینجا آمدم؛ حوزه خاص منحصر به خانواده، همسر، برادر، فرزندان‌ و بستگان اوست که این تسلیت شامل حال آن‌هاست. حوزه عامی که تسلیت می‌گویم، ابتدا به شاگردان و سپس مردم ایران است که خوب است در همین جا از همه آن‌ها به خاطر این حضور چشمگیر تشکر کنم که با فقدان موسیقی در کشور، هنوز مسخ نشدند و در چنین برنامه‌هایی حضور دارند.


این نویسنده صاحب‌نام ادبیات ایران با بیان اینکه محمدرضا لطفی، قلندری را در جهان آغاز کرد، افزود: من قلندری را همواره در وجود او دیدم که برای نو کردن دوستی‌ها، تلاش‌ها بسیاری کرد. لطفی دیرهنگام به کشور بازگشت، اما به رغم برخوردن هنجار‌ها و دریافتن نابهنجاری‌هایی که کم نبود، ‌آمد و سرانجام وظیفه نهایی خود را انجام داد؛ وظایفی که با آموزش دانشجویان نگران هنرنمایی آن‌ها بودیم، آغاز شد و تا آخرین لحظات زندگانی او ادامه پیدا کرد.

حسین علیزاده، سخنران پایانی مراسم امروز که به شدت تحت تأثیر حضور پیکر محمدرضا لطفی در جایگاه سخنرانی قرار گرفته بود، گفت: سلام به محمدرضای عزیز که وقتی به او نگاه می‌کنم، می‌بینم که مخاطب تمام صحبت‌های ما خود ِ لطفی است. امروز همه قشرهای مردم با هر سلیقه‌ای این هنرمند بزرگ را همراهی می‌کند و این نشان‌دهنده حضور او در قلب همه ماست. دیدن این صحنه برای من خیلی سخت است و من را به دورانی می‌برد که با هم در یک مهمانی در خیابان شریعتی تهران آشنا شدیم و این آغاز همکاری ما بود.

وی ادامه داد: وقتی ‌سال دوم هنرستان بودم با محمدرضا لطفی آشنا شدم و جالب است که برخورد ما برخورد زیبایی بود؛ چراکه در ذهن یکدیگر آنچه در خود نداشتیم، از هم طلب می‌کردیم. البته ‌او چه خوب، چه بد همه چیز را داشت و به من چیزهای بسیاری آموخت.

این نوازنده پیشکسوت تار به روزهای پایانی عمر استاد محمدرضا لطفی در بیمارستان اشاره و خاطر‌نشان کرد: بار آخری که در بیمارستان با او صحبت کردم، او از نواری سخن گفت که در آواز افشاری بود و امیدوارم روزی تورج عزیز این نوار را در اختیارم گذارد تا دوباره آن را به علاقه‌مندان موسیقی ایران معرفی کنم، چراکه این نوار یادگار آغاز دوستی ما بود، دوستی که تا سال‌ها ادامه یافت ‌و کاری کرد که با همراهی شماری دیگر از دوستانم در حوزه موسیقی و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران مردم را با موسیقی ایرانی آشنا کرده و کاری کنیم که ارگان‌های دولتی از موسیقی حمایت کنند.


علیزاده با اشاره به دوران حضور وی و محمدرضا لطفی در دانشکده موسیقی ادامه داد: سال ۱۳۴۹ که وارد دانشگاه شدیم و فعالیتی در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی داشتیم، لطفی منزلی در خیابان امیرآباد تهران داشت که وقتی کلاس‌های دانشگاهمان تمام می‌شد، عادتمان شده بود ‌به منزل او برویم و سریع‌ غذایی ‌تهیه کرده و پس از آن تا شب تار می‌زدیم و وقتی شب می‌شد، هر دو ‌کنار هم می‌خوابیدیم و سه تار به دست می‌گرفتیم و این برای ما زندگی بسیار ارزشمندی را رقم زده بود در واقع موسیقی برای ما در ارتباط با مردم بود. البته یادم می‌آید وقتی نخستین کنسرت را در تالار برج آزادی اجرا کردیم، از شدت تراکم جمعیت دچار وحشت بودیم و این برای ما لذت فراوانی داشت.

این هنرمند پیشکسوت موسیقی با بیان اینکه یک هنرمند برای هنرمند شدن همواره مدیون مردم است، گفت: از همه مردم تشکر می‌کنم که همیشه تا حرفی از موسیقی اصیل ایرانی بود ما را حمایت کرد، موسیقی که قبل از انقلاب و حتی پس از انقلاب تلاش‌های فراوانی برای اظهار وجود کرد و یکی از سردمداران تولد دوباره موسیقی در سرزمین ما محمدرضا لطفی بود که طی سال‌هایی که موسیقی مجلسی با نام موسیقی اصیل تعریف می‌شد، هسته اصلی گروه چاوش را دو سال پیش از انقلاب تشکیل داد و باعث فعالیت این گروه موسیقایی تا سال‌های سال شد.

وی با اشاره به دوران فراز و نشیب موسیقی ایرانی در سال‌های اخیر خاطر‌نشان کرد: خدا نکند که چنین جلساتی تکرار شود، اما می‌دانیم که تکرار خواهد شد. ما اینجا هستیم که به نوعی خانه همه ماست؛ خانه‌ای که شاید مسئولان ‌در دوران‌های مختلف به آنجا بیایند و بروند ‌و جاهایی به آن لطف کرده و در جاهایی هم آن را له می‌کنند؛ اما در همین سال‌های سخت بود که مردانی مثل لطفی این پرچم را نگه داشتند و در هیچ لحظه‌ای به جریانی که بخواهد از او حمایت کند، رجوع نکرد. لطفی هر کاری انجام داد، ‌مستقل بود.

علیزاده در بخش پایانی سخنان خود یادآور شد: همه این سال‌هایی که گذشت، نشان از پریشانی موسیقی است که تقصیر ما هم نیست، اما در سال‌هایی که گذشت، این ایستادگی بود که همچنان ما را در عرصه موسیقی نگه داشت و باعث شد ‌مردم از ما حمایت کنند. این روز یکی از پرشکوه‌ترین روزهایی است که ما دیدیم و وقتی ‌این روزهای مشقت بار می‌گذرد، ما به نقش لطفی در موسیقی ایران و مردمی کردن آن پی می‌بریم.

اجرای چند قطعه آوازی به هنرمندی علی اکبر شکارچی و عطا امیدوار از بخش‌های دیگر مراسم تشییع پیکر استاد محمدرضا لطفی در تالار وحدت بود.

هوشنگ ظریف، بیژن بنفشه خواه، عبدالحسین مختاباد، محمد اصفهانی، فاضل جمشیدی، علی بوستان، بهرام جمالی، حسین فریدون، علی مرادخانی، آوا مشکاتیان، پیروز ارجمند، مسعود شعاری، حسین طاهری، حسام الدین سراج، داریوش پیرنیاکان، سعید شریفیان، محمدعلی بهمنی، حمید شاه آبادی و عباس عظیمی از جمله مهمانان ویژه مراسم بودند. مراسم یادبود این هنرمند فقید موسیقی ایران روز یکشنبه بیست و یکم اردیبهشت ماه از ساعت ۱۴:‌۳۰ تا ۱۶:‌۰۰ در مسجد جامع شهرک غرب برگزار می‌شود.