کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسی‌ها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل می‌شود.
ریاست بانک
ریاست بانک مرکزی ایران یکی از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و یا شهرداری‌ها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آن‌ها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکت‌های دولتی (۵) و شهرداری‌ها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد برات‌ها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانک‌ها (۶) و دادن اعتبار به بانک‌ها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولت‌های خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانک‌های خارج و یا نگاهداری حساب بانک‌های داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانک‌های داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارت اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطاف‌پذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفته‌است.
تعیین نرخ سود سپرد ه‌ها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانک‌ها بوده‌است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بوده‌است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده‌است.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمان‌ها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
در مورد بانک مرکزی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
بانک روسیه نرخ بهره اصلی را بدون تغییر در ۷.۵۰ درصد باقی گذاشت.
کد خبر: ۱۱۷۳۱۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۹
با دستور رئیس‌کل بانک مرکزی از امروز تخصیص ارز به شرکت‌های واردکننده ای که قبل از مرحله تخصیص ارز، نسبت به خرید ارز از بازار آزاد اقدام می کنند، ممنوع است.
کد خبر: ۱۱۷۳۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۹
تابناک اقتصادی بررسی کرد؛
افزایش سهم پول از کل نقدینگی به این معناست که مردم نقدینگی کمتری را در سپرده‌های سودده خود نگه می‌دارند و بیشتر از آن برای معامله کردن استفاده می‌کنند.
کد خبر: ۱۱۷۳۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۹
بر اساس جدیدترین آمارهای اقتصادی منتشر شده از سوی بانک مرکزی متوسط نرخ دلار در بهمن ماه سال گذشته در بازار غیر رسمی کمتر از ۴۵ هزار تومان بوده است.
کد خبر: ۱۱۷۲۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۷
بانک مرکزی اروپا (ECB)، بانک انگلستان، بانک ژاپن و بانک ملی سوئیس (SNB) اعلام کردند که با مشورت فدرال رزرو ایالات‌متحده تصمیم گرفتند که تعداد دفعات عملیات تامین نقدینگی دلار آمریکا را از روند روزانه تا یک بار در هفته تغییر دهند.
کد خبر: ۱۱۷۲۷۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۶
تخصیص ۲۰ درصد تسهیلات شبکه بانکی به مسکن، فرزین همچنین درباره ارائه تسهیلات بانکی به بخش مسکن هم یادآور شد: بر اساس قانون باید ۲۰ درصد تسهیلات شبکه بانکی کشور به بخش مسکن تخصیص یابد.
کد خبر: ۱۱۷۲۵۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۵
با کنار رفتن هاروهیکو کورودا، رئیس بانک مرکزی ژاپن در این ماه، BOJ وارد عصر جدیدی شده است. به لطف موفقیت‌های کورودا در شکست تورم و احیای فعالیت‌های اقتصادی، اکنون نوری در انتهای تونل برای اقتصاد این روزهای ژاپن وجود دارد.
کد خبر: ۱۱۷۲۴۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴
نرخ سود بین بانکی در هفته منتهی به ۳۰ فروردین ماه با افزایش ۶ صدم درصدی به ۲۳.۴۹ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۷۲۴۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴
رئیس کل بانک مرکزی گفت: اگر بانکی همواره ناترازی داشته باشد و در عین حال بخواهد به فعالیت خود ادامه دهد به ناچار باید به سمت تعیین تکلیف و انحلال آن بانک پیش برویم. البته عموم این بانک‌ها دارایی‌های مناسبی اعم از املاک و ... دارند.
کد خبر: ۱۱۷۲۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴
شرایط و نحوه دریافت ارز با کارت ملی در سال جدید تغییر کرده است، اما در اولین گام اخد این سهمیه ارزی باید حساب جدید ارزی در بانک ایجاد کنیم.
کد خبر: ۱۱۷۱۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۹
همتی بار دیگر به اظهارات رئیسی واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۱۷۱۶۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۸
بررسی گزارش اسفند ماه شاپرک حاکی از افزایش تعداد و مبلغ تراکنش‌ها در این ماه است. میانگین مبلغ هر تراکنش نیز به بیشترین میزان خود در سال ۱۴۰۱ رسید.
کد خبر: ۱۱۷۱۰۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۴
رئیس کل بانک مرکزی مطرح کرد؛
فرزین در رابطه با میزان ارزی که در اختیار مردم است، گفت: در سرقتی که از ۱۱۶ صندوق بانک ملی صورت گرفت، برآوردی از میزان ارزی که در این صندوق‌ها بود، وجود دارد. بر اساس این برآورد و در نظر گرفتن تعداد تمام صندوق‌های کشور بنظر می‌رسد حدود ۱۶ میلیارد دلار ارز در دست مردم و در صندوق‌ها باشد.
کد خبر: ۱۱۷۰۷۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۲
مرکز آمار مصر از ثبت نرخ تورم ۳۲.۷ درصدی در این کشور در ماه مارس و نزدیک شدن آن به نرخ تاریخی ۳۲.۹۵ درصد در ژوئیه ۲۰۱۷ خبر داد.
کد خبر: ۱۱۷۰۶۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۱
سکاندار بانک مرکزی از بازار ارز گفت؛
رئیس کل بانک مرکزی گفت: نرخ بازار آزاد را قبول نداریم. این نرخ صرفا براساس انتظارات تورمی ناشی از اخبار منفی شکل می‌گیرد و به هیچ وجه با واقعیات اقتصاد ما همخوانی ندارد.
کد خبر: ۱۱۷۰۶۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۱
فوتو نیوز تابناک
رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: نرخ کانال‌های تلگرامی نرخ رسمی کشور نیست و مردم باید به نرخ مرکز مبادله نگاه کنند که ثبات دارد. محمدرضا فرزین درباره بازار ارز اظهار کرد: درحال حاضر در کشور یک ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی داریم که در حدود ۲ درصد کم و زیاد می‌شود. یک ارز نیز در مرکز مبادله داریم که حدود دامنه آن ۲ تا ۳ درصد جا به جا می‌شود.
کد خبر: ۱۱۷۰۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۰
نرخ سود بین بانکی در هفته منتهی به چهارشنبه ۱۶ فروردین با افزایش نسبت به هفته گذشته به ۲۳.۴۶ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۷۰۳۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۹
رئیس کل بانک مرکزی:
سیاست خارجی مناسب به کارآمدی سیاست‌های اتخاذ شده در بازار ارز و پول و بهبود انتظارات تورمی کمک می‌کند و نمی‌توان این امر را نادیده گرفت؛ ضمن اینکه در مهار تورم نیز به سیاست پولی و مالی مناسب نیاز داریم و در این باره ضروری است، تأمین مالی دولت غیرتورمی باشد.
کد خبر: ۱۱۷۰۰۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
اسفند سال ۱۴۰۱، داده‌های بانک مرکزی نشان داد نرخ تورم نقطه‌ای در دو گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و رستوران از مرز ۸۰ درصد گذشته است. در همین خصوص از بین ۱۲ گروه اصلی، ۹ گروه تورم بالای ۵۰ درصد را در سال گذشته تجربه کرده‌اند.
کد خبر: ۱۱۷۰۰۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
دوم اسفندماه سال گذشته، مرکز مبادله ارز و طلای ایران رونمایی شد. همان طور که از نام آن مشخص است، در کنار ارز، معاملات طلا نیز در این مرکز در دستور کار است. بر این اساس مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران در آن مقطع از عرضه ۳۰۰ هزار ربع سکه در مرکز مبادله خبر داده بود.
کد خبر: ۱۱۶۹۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۵
