کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسی‌ها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل می‌شود.
ریاست بانک
ریاست بانک مرکزی ایران یکی از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و یا شهرداری‌ها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آن‌ها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکت‌های دولتی (۵) و شهرداری‌ها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد برات‌ها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانک‌ها (۶) و دادن اعتبار به بانک‌ها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولت‌های خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانک‌های خارج و یا نگاهداری حساب بانک‌های داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانک‌های داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارت اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطاف‌پذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفته‌است.
تعیین نرخ سود سپرد ه‌ها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانک‌ها بوده‌است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بوده‌است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده‌است.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمان‌ها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
در مورد بانک مرکزی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
بانک مرکزی اعلام کرد: نرخ ارز مبنای حقوق و عوارض گمرگی، نرخ ETS و معادل ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان است.
کد خبر: ۱۱۶۶۴۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۳
به تازگی بانک مرکزی پس از گذشت بیش از چهار سال، نرخ تورم را از حصر خود خارج و جزئیات تغییرات قیمتی در یازدهمین ماه سال را اعلام کرد. تغییراتی که نسبت به دیگر مرجع آماری کشور، تفاوت‌هایی دارد؛ اما این رویکرد بانک مرکزی مبنی بر ارائه آمار تورم، قابل تقدیر است.
کد خبر: ۱۱۶۶۳۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۳
ساعات کاری سامانه های ساتنا و پایا در هفته پایانی سال جاری به منظور ایجاد سهولت در پرداخت های مشتریان شبکه بانکی در ایام پایانی سال اعلام شد.
کد خبر: ۱۱۶۶۲۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
کاظم جلالی، سفیر کشور در مسکو از سفر رئیس بانک مرکزی روسیه به ایران خبر داد.
کد خبر: ۱۱۶۶۲۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
رئیس سابق بانک مرکزی به موضع ارزی رئیس جمهور که «دست‌های بیگانه» را متهم «گرانی‌ها»، معرفی و گفته بود،«چطور ممکن است که قیمت ارز در ۳ روز تعطیل که هیچ معامله‌ای در بازار صورت نگرفت، افزایش پیدا کند؟»، واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۱۶۵۹۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۹
حفظ ارزش پول افغانستان در برابر دلار، در حالی است که این کشور در اختیار طالبان است و فردی بدون هیچ گونه تحصیلات دانشگاهی و تخصص اقتصادی، رئیس بانک مرکزی افغانستان است و زمانی که به این سمت منصوب شد، گفته می شد که تنها سابقه مالی و پولی وی این بود که پول های رئیس طالبان را برای او نگه می داشته است!
کد خبر: ۱۱۶۵۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۸
مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران مطرح کرد؛
هامونی درباره کاهش قیمت ارز در آینده گفت: نیاز‌های واقعی پاسخ داده می‌شود؛ بنابراین، طبیعی است که یکسری با نگاه سفته بازانه ورود پیدا کنند که توصیه می‌کنم واقعا به نوسانات نرخ بازار ارز توجه کنند. فعلا بنا نیست تقاضا‌های سفته بازی را پاسخ دهیم، اعتقادی هم به آن نداریم.
کد خبر: ۱۱۶۵۶۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۷
بانک ملی استرالیا (NAB) یک ارزیابی تأمل‌برانگیز از عملکرد اقتصادی این کشور در سال جاری ارائه کرده و هشدار داده است که این کشور در سال جاری دچار تورم خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۶۵۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۷
مرور روزنامه‌های یکشنبه ۷ اسفندماه
آب سوءمدیریت ما را پاک نمی‌کند! کلاف سردرگم نیمکت تیم ملی، مهم‌ترین چالش‌های جامعه حقوقی کشور در روز وکیل، وضعیت سلامتی «پیروز» بر لبه تیغ، ابعاد سیاست ارزی جدید دولت، ترمز خودرو کشیده می‌شود؟ دلار راه‌حل دارد؟ سرنوشت طرح صلح چین چه می‌شود؟ بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی و کارکنان موساد در صف معترضان نتانیاهو، از مواردی هستند که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز قرار گرفته اند.
کد خبر: ۱۱۶۵۵۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۷
توسط بانک مرکزی صورت گرفت
روسای شعب برتر بانک رفاه کارگران در سیزدهمین گردهمایی روسای موفق شعب بانک‌های کشور معرفی و مورد تجلیل قرار گرفتند.
کد خبر: ۱۱۶۵۴۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۶
در اولین روز هفته؛
در چهارمین روز فعالیت رسمی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، نرخ اسکناس دلار آمریکا با نوسان محدود همراه شده است.
کد خبر: ۱۱۶۵۴۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۶
بر اساس آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی نرخ بهره بین بانکی در هفته منتهی به چهارشنبه ۳ اسفند به ۲۳.۰۱ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۶۵۳۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۶
مرور روزنامه‌های چهارشنبه سوم اسفند
درخواست ملاقات فوری از رئیس جمهور برای دارویار، خبر‌های ضد و نقیض درباره فروش مدارس خیرساز، انگلیسی‌ها از رضاخان چه می‌خواستند؟ از هر ۱۰۰ زن ایرانی، ۳۵ نفر اهل بازی ویدئویی‌اند، پشت پرده ارز جهانگیری چه بود؟! داد مجلس از غیبت «مسئولان دولتی»! دلیل افزایش قیمت خودرو چیست؟ سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری چین در ایران و بازگشت تورم به نقطه جوش، از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۱۱۶۵۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۳
مدیر کل تجارت خارجی بانک مرکزی از عرضه ۲۰۰ میلیون دلاری در مرکز مبادله ارز و طلا در روز نخست فعالیت این مرکز خبر داد و گفت: منابع ارزی ایران در چین رو به بهبود است.
کد خبر: ۱۱۶۴۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۳
مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلا گفت: هفته آینده ۳۰۰ هزار سکه ربع بهار آزادی در مرکز مبادله عرضه می شود.
کد خبر: ۱۱۶۴۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
صبح امروز با حضور محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی ، مدیران عامل بانک‌ها و تعدادی از اقتصاددانان در طبقه ۱۸ بانک مرکزی افتتاح شد.
کد خبر: ۱۱۶۴۸۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
رئیس کل بانک مرکزی در آیین رونمایی از مرکز مبادله ارز و طلای ایران
سرانجام صبح امروز وعده راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران از سوی رئیس کل بانک مرکزی محقق شد؛ بازاری که قرار است به عنوان مرجع ارز و طلای کشور توسعه یابد و نیاز‌های واقعی ارز و طلا را پاسخ دهد.
کد خبر: ۱۱۶۴۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
با تصمیم بانک مرکزی فروش ارز با کارت ملی متوقف شد.
کد خبر: ۱۱۶۴۸۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
کارشناسان اقتصادی با نگاه های مختلف به بررسی وضعیت ارز و راه های مدیریت دلار پرداختند.
کد خبر: ۱۱۶۴۸۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۲
در حالی که بهای دلار در آخرین به روزرسانی سایت بازار متشکل ارزی به رقم ۴۵۲۰۷ تومان در صرافی‌ها رسیده است، بانک مرکزی از آغاز به کار فعالیت مرکز مبادله ارز و طلای ایران از فردا خبر داد و تاکید کرد، این مرکز دارای چندین تالار معاملاتی و عرضه ارز و طلا خواهد بود.
کد خبر: ۱۱۶۴۷۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۰۱
