1- مبناي ماليات(پايهي مالياتي):
مبناي ماليات عامل متغير يا هر مفهوم ديگري همچون درآمد يا دارايي است كه طبق قانون بر آن ، ماليات وضع ميشود.
2- نرخ ماليات:
درصدي از مبناي ماليات يا پايهي مالياتي است كه مبناي محاسبات ماليات مورد نظر قرار ميگيرد، به عبارت ديگر نرخ ماليات در هر مبنا اندازهي اخذ ماليات را با توجه به قوانين و آييننامههاي مالياتي دولتها درمبناي مورد نظر نشان ميدهد. انواع محاسبه نرخ ماليات به شرح ذيل است:
نرخ ماليات تناسبي:
نرخي كه بدون توجه به تغييرات مبناي ماليات، هميشه ثابت است.
نرخ ماليات تصاعدي:
برعكس نرخ تناسبي با افزايش ماليات مقدارش افزايش مييابد كه لزوماً متناسب با افزايش مبناي ماليات نيست.
نرخ ماليات تنازلي:
هرچه مبناي ماليات وسيعتر ميشود، ازنرخ ماليات كاسته ميشود.
3- مبلغ ماليات:
مبلغي كه برمبناهاي مختلف تعلق ميگيرد و از مؤديان وصول ميگردد. بهطورمعمول در هر كشور تعيين ميزان مالياتها با توجه به نيازها و هزينههاي بخش عمومي و فوايد حاصل از اجراي برنامههاي دولت صورت ميگيرد.
ازعوامل ديگر تعيين ميزان و حد مالياتها، مقايسه هزينهي آن با هزينههاي منابع غيرمالياتي ازقبيل وامها اعم از داخلي و خارجي است. اغلب كشورهاي درحال توسعه با كسري بودجههاي سالانه و مشكلات مالي در زير ساختهاي اقتصادي و اجتماعي مواجهند، افزايش درآمدهاي مالياتي يكي از راههاي طبيعي و بديهي مقابله با اين مشكل است.
هرگونه افزايش در درآمدهاي مالياتي به يكي از صور زير قابل حصول است:
•افزايش نرخ مالياتهاي موجود و جاري؛
•افزايش مبناي مالياتهاي موجود و جاري ازطريق حذف معافيتها و بخشودگيها
•برقراري ماليات جديد
منبع: خبرگزاری ایسنا