زنان شاغل تنها را دریابیم!
دکتر سیده فاطمه مقیمی، رئیس کانون زنان بازرگان ایران در مطلبی با عنوان «نامه ای به دختران و پسرانم» نوشت:
دیروز، شنبه چهارم آگوست «روز جهانیِ زنانِ شاغلِ تنها» بود؛ من، سیده فاطمه مقیمی، به عنوان یک زنِ شاغل، و رئیس کانون زنان بازرگان ایران، لزوم انتخاب لااقل یک روز در سال را برای بررسی مشکلات زنانِ شاغلِ تنها را بهتر از سایرین درک میکنم؛ من مشکلات زنان شاغل را با تمام وجودم لمس کردهام و مشکلات «زنانِ شاغلِ تنها» را هم از نزدیک دیدهام و صدها باره پای درددل این طیف مظلوم و بیپناه نشستهام. روی سخنم با پسران و دختران سرزمینِ دوستداشتنیام است، دوست دارم این نامه را از زبان یک مادر دلسوز بخوانند که در مسیر کارآفرینی و اشتغال رنجهای بسیار کشیده و تلخیهای فراوان تجربه کرده است.
در ابتدا به صورت مختصر به گوشههایی از مشکلات زنان شاغل میپردازم و پس از آن به سراغ مفهوم «زنِ شاغلِ تنها» خواهم رفت.
- تا زن نباشید درک نخواهید کرد، که اولویت آخرِ شرکتها برای جذب و استخدام بودن چه انتظار رنجآوری را به دنبال میآورد.
- تا زن نباشید درک نخواهید کرد که نفرِ اولِ در لیست تعدیلِ نیرو بودن، چگونه تمام امیدهای یک انسان را خاکستر میکند.
- تا زن نباشید درک نخواهید کرد که وقتی در جلسه مصاحبه شغلی وارد میشوید اول چشمها به سمت اندام و چهره و آرایشتان بدود، بعد رزومهتان باز شود یعنی چه!
- تا زن نباشید درک نخواهید کرد که اگر سلام یک همکار را گرمتر و صمیمانهتر از دیگری بدهید ذهنهای جنسیتزده به چه چیزها که متهمتان نخواهد کرد، یعنی چه!
- تا زن نباشید درک نخواهید کرد که باید در سر کارتان انسان دیگری باشید، خشن بشوید، ضمخت بشوید، بیاحساسات بشوید، ربات بشوید، یعنی چه!
- تا زن نباشید معنی توسریخورِ بیدست و زبان بودن در محیط کار را درک نخواهید کرد!
- تا زن نباشید معنی بیثباتی کاری، حقوق و دستمزد نابرابر، قوانین تبعیضآمیز و استثمار را درک نخواهید کرد!
یک کلام، تا زن نباشید، بیپناه نباشید، نیازمند کار کردن نباشید، سرپرست خانواده نباشید، در فضای اجتماعی و کار ایرانِ امروز نباشید، درک نخواهید کرد، دو شخصیت در یک جسم داشتن و در هر سال ده سال پیر شدن یعنی چه...
زنِ تنها مفهومی ست که در جامعه ایران، پس از دهه شصت سیر صعودی یافت و هر روز شکلها و صورتهای دیگری از خود را به نمایش گذاشت؛ زنِ تنها در ابتدا به صورت زنان بیوه در جامعه دیده شد، پس از آن همسران فداکار شهدا، پس از آن با رشد آمار طلاق در جامعه و تغییر فرهنگ، زنان مطلقه نیز فراوان شدند، با تغییر فرهنگ و اقتصاد، با کم شدن تمایل پسران جوان به ازدواج، آمار دخترانی که به تجرد قطعی رسیدهاند هم در جامعه بالا رفت! موضوع زنِ تنها بودن ارتباطی به وجود یا عدم وجود فرزند ندارد، اما بدین معنا هست که فرد با خانواده دیگری مانند خانواده برادرش یا خانواده پدرش یا غیره زندگی نمیکند! اشتغال مستقل دارد، هزینه زندگی خودش را باید خودش تأمین کند، در منزلی به صورت تنها، یا با فرزند، زندگی میکند. البته اگر دو یا چند زن تنها، طبق این تعریف، در یک خانه با تقسیم هزینهها با هم زندگی کنند هم شامل این تعریف میشود.
در ابتدا باید از خود پرسید، آیا یک زن در اجتماع باید! یا اصلاً میتواند! همیشه یک مرد در کنار خود داشته باشد؟ آیا نمیتواند تصمیم بگیرد که ادامه زندگیاش را تنها و مستقل زندگی کند؟ چرا وقتی یک بانوی تنها برای اجاره منزل به بنگاههای املاک مراجعه میکند برخوردهای زننده میبیند؟
از شما میپرسم، «یک زن بیوه یا مطلقه یا مجردِ قطعی، که نخواهد با خانوده پدر یا برادر یا... زندگی کند، یا اصلاً در شهر محل کارش قوم و خویشی نداشته باشد، بخواهد یا نخواهد همخانه داشته باشد، کجا باید زندگی کند؟»
سوال بعد اینکه «آیا همه زنان شاغل تنها باید در پانسیونهای کارمندی زنان اسکان یابند؟ اولاً آیا محیط و جو این پانسونها را دیدهاید؟ آیا اخبار فساد برخی از آنان به شما رسیده؟ ثانیاً مگر در مجموع چند پانسیون کارمندی زنان در کل ایران و در تهران وجود دارد؟ آیا از هزینههای این پانسیونها آگاهی دارید؟ آیا حملونقل محل کار به پانسیون و بالعکس برای همه زنان شاغل به آسانی صورت میگیرد؟ ثالثاً آیا در یک اتاق کوچک که سه یا چهار تخت دو طبقه در آن است، هشت تا ده کارمند در آن زندگی میکنند، هزینه زندگی در آن به نسبت متراژ سرانه چندین برابر اجاره یک آپارتمان کوچک یا سوئیت در نزدیکی محل کار فرد است، شأن یک زن کارمند را اولاً به عنوان یک انسان و ثانیاً به عنوان یک دختر و یک زن که سرچشمه لطافت و ظرافت و هنر و اندیشه و عاطفه است، حفظ میکند؟» و سوال آخر «به چه جرم و گناهی یک زن تنها باید این قدر رنج بکشد، تحقیر بشود و از شأنِ انسانیِ دخترانه خود دور شود؟ من به شخصه این سوال را هم بخش مشخص و امروزیای از آیه شریفه (فَبِایِ ذَنبٍ قُتِلَت) میدانم.» آیا بهتر نیست به جای این همه محدود کردن زنان، نگاهمان را عوض کنیم و جنسیتها را کنار گذاشته به یک دیگر تنها به عنوان یک انسان، که میتواند آموزگار، هنرمند، ادیب، مهندس، متخصص یا یک انسانی عادی باشد نگاه کنیم؟
بیایید بپذیریم دختر یا پسری که انتخاب میکند از این پس تا روز پایان زندگیاش تنها زندگی کند به اندازه خودش رنج کشیده، شرافتمندانه نیست هر روز و هر ساعت غمی نو بر غمهای کهنهاش افزودن! بیایید بپذیریم هر زن تنها و دختری که برای اجاره خانهای به بنگاهی میرود یا از طرف بنگاه به صاحبخانهای معرفی میشود قصد ندارد آن آپارتمان را به خانه فساد تبدیل کند! یک زن تنها اگر میخواست انسانیتاش را لگدمال کند و با فساد زندگی بگذراند، شاغل نمیشد! جامعه ما باید بپذیرد که دختران و پسران هر دو حق انتخاب بین زندگی مجردی و متاهلی دارند، میتوانند وقتی به تکامل فکری رسیدند، زندگی مستقل و سالم را تجربه کنند! اتفاقاً همین نگاه اجتماعی غلط باعث شده، تجربه زندگی مجردیِ سالم، در جامعه کمتر دیده شود!
- آیا میدانید در کشور ما سن ازدواج دختران 14 سال است و با این حال بیش از 1000 دختر در چند ماهه اخیر، در سنین زیر 13 سال مجبور به ازدواج شدهاند و علت اصلی آن فقر خانواده و عدم توانایی در تأمین مخارج بوده و به نوعی میتوان چنین برداشت کرد که چون خانواده به اشتغالِ سالمِ دخترش امید ندارد مجبور است هرچه زودتر وی را از لیست هزینهبرهای خانواده جدا کند؟!
- آیا میدانید با همین قوانین جاری کشورمان که سن ازدواج دختران را 14 سال میداند سن اشتغال آنان را 18 سال میداند! سوال مهم: آقای قانونگذار محترم، دختری که در چهارده سالگی ازدواج کرده، فرزند دارد یا ندارد، در پانزده سالگی بیوه شده یا طلاق داده شده، سه سال الباقی را چه باید بکند؟ آقای قانونگذار محترم، آیا میدانی اگر در اکثریت موارد، خانواده توان تأمین مالی زندگی دخترش را داشت در 14 سالگی شوهرش نمیداد؟ خانواده ای که مجبور است در 14 سالگی تن به ازدواج دخترش بدهد (به نوعی فروش دختر) بعد از طلاق یا بیوه شدن در 15 سالگی هم پذیرای وی نخواهد بود؟ در نهایت اینکه «چه باید بکند؟؟؟؟؟!!!!» آیا نهادهای مدنی، سازمانهای مردمنهاد و نهادهای مسئول یا تصمیمگیر اصلاً به این موارد فکر میکنند؟؟؟؟
در سال 86 یک محقق دانشگاهی اعلام کرد بر اساس تحقیقات وی، به ازای هر 27 دختر آماده به ازدواج، تنها یک پسر تمایل و آمادگی ازدواج دارد! پس سهم آن بیست و شش تای دیگر از زندگی چیست؟ آمار طلاق در جامعه دارد به 50 درصد میرسد! تکلیف مطلقهها، شوهر از دست دادهها (بیوه ها) و مجردهای قطعی در جامعه ما چیست؟! آیا باید تا روز مرگ به خانواده پدر یا برادر یا... بچسبند و هم اسباب رنج آنان باشند و هم عزت انسانی خود را لگدمال کنند، تنها به این دلیل که جامعه، زندگیِ سالمِ مجردی آنان را نمیشناسد!
بهتر نیست، تفکرمان را عوض کنیم و به همه، چه دختر چه پسر، چه مجرد و چه متاهل، به یک چشم نگاه کنیم و برای همه امکان حضور در اجتماع بدهیم، رفتار اجتماعی سالم را بیاموزیم و بیاموزانیم، تا همه بتوانند آزادانه در جامعه مستقل کار و زندگی کنند و آرامش به وجود آمده در جامعه زمینهساز ازدواجهای موفقتر برای ساختن جامعه سالمتر بشود؟
بیایید به دختران و پسرانمان حق انتخاب بدهیم، تا بتوانند تا زمان ایجاد فرصت مناسب برای ازدواج، استقلال فردی، اجتماعی، اقتصادی و فکری را تجربه کنند! بیایید به فرزندان آیندهمان چه دختر و چه پسر الگوی زندگیِ مستقلِ سالم! را بیاموزانیم! برای همه پیش میِآید در دوران دانشجویی یا کاری مجبور به زندگی مجردی کوتاهمدت یا بلندمدت بشوند، اگر نیاموخته باشند چگونه سالم زندگی کنند هر روز و هر ساعت فکرشان به سمت لغزش خواهد خزید.
دلیل بسیاری از طلاقها این است که افراد زندگی مستقل نیاموختهاند، در یک مرحله هم باید با تبعات و مشکلات مستقل زندگی کردن کنار بیایند، هم با تبعات و مشکلات ازدواج و ارتباط برقرار کردن و تعامل دوطرفه با جنسِ مکمل، هم با مشکلات و تبعات دور شدن از خانواده و هم مشکلات مالی و تبعات استقلال مالی و بریده شدن بند نافِ کمکِ مالیِ خانواده! خب معلوم است ضریب شکست به صورت توانی افزایش مییابد. بیایید ابتدا زندگی سالم و مستقل را به فرزندانمان بیاموزانیم و فرصت تجربههای کم هزینهتر از ازدواج چه مالی و چه احساسی را برایشان فراهم کنیم، به آنها اجازه کسب اعتمادبهنفس کافی و توان رویارویی با مشکلات بدهیم و پس از ایجاد ثبات، آنان را به میدانِ زندگیِ مشترک بفرستیم؛ که اگر چنین نکنیم، فرزندانی که نه استقلال را چشیدهاند، نه توان رویایی با مشکلات را دارند، نه درآمد کافی، با دست خودمان مثل یک سرباز پیاده و بیسلاح، به میدان جنگی فرستادهایم که شکستاش در آن نزدیک به قطعیت است.
سخن آخر؛
بیایید دختران و پسران را در جامعه، انسان بدانیم، انسانی با حق انتخاب، که میتواند اگر تا آخر عمرش هم گزینه مناسب انتخاب و ازدواج نیافت، از ترس فشارهای اجتماعی مجبور نشود تن به ازدواجی نامناسب بدهد.
امیدوارم روزی کارگاههای مهارتآموزی زندگی اجتماعی در اقصی نقاط کشور تشکیل شود، تا فرزندان آینده این سرزمین اعتمادبهنفس لازم برای جدا شدن از خانواده را در سن مناسب بیابند، هنر ایجاد روابط سالم اجتماعی را بیاموزند، احترام به جنس مکمل را چه درباره دختران و چه درباره پسران تمرین کنند، به درجهای از توانمندی برسند که پیشداوری درباره انسانها را کنار بگذارند، طمع را از روابط انسانی حذف کنند، برای نیازهای خود پاسخ صحیح و سالم بیایند و به انسان ها از منظر روح متعالی که در همه ما هست بنگرند.
13/مردادماه/1397
4/آگوست/2018
با این اوصاف خدا را شکر زن نیستم 
| 
سطحی ترین نظری که میشه داد !! خانم دکتر ، خیلی ممنون که درد های پنهان جامعه را بازگو میکنید. امیدوارم راهکارهای مناسبی را هم جهت حل این معضلات پیدا کنند..... من مایلم با یکی از اینها ازدواج کنم ...البته من متاهلم ...به کجا مراجعه کنم ؟ هر سایت همسریابی رو هم که فورا میبندید پس تکلیف چیه ؟ 
| شما به جای بدبخت کردن همسرتون، و ازدواج همزمان با یک نفر دیگه، سعی کنید بچسبید به زندگیتون طرف اومده شاغل شده جای یک مرد رو اشغال کرده و خود و یک زن دیگر و یک مرد دیگر و عملا سه نفر را ز ازداواج محروم کرده یک روز هم براش تشکیل دادن میان مقاله میزنن که تازه مشکل داره و جامعه باید بپذیره. آخه عزیز من یک روز هم برای پسرای بیکار بزنید که نه میتونن زن بگیرن و نه آبرویی دارن. حتی همون تنها بودنشونم کسی به رسمیت نمیشناسه. تفکرات فمینیستی دیگر گریبان همه را گرفته جالبه بخدا | اخ داداش حرف دل منو زدی دمت گرم. این موج فمنیسمی ک دنیارو گرفته حالمو بد می کنه. بدترین دوره برای مرد بودنه | یه زن توانمند بشینه تو خونه یا مجبور بشه ازدواج سطح پایین داشته باشه که اون آقایی که تواناییهاش شاید به مراتب کمتر باشه بیاش سر جاش !!بخاطر همین سطح فکر ها هست که معظلات جامعه ما تمومی نداره دوست عزیز
ممنون از اینکه به فکر زنان کارمند و شاغل هستید و خبری در این ارتباط گذاشتید ولی پیاز داغشو خیلی زاد کردید دیگه به این اندازه هم نوشتید نیست واقعاً الان شکر خدا زنها وضعیت بهتری در کار دارند مگر زمان فراعنه مصر هستیم که اینظوری نوشته شده است. | شايد باورتون نشه ولي من تو يه شركتي كار ميكنم كه حقوقم يك ميليون كمتر از همكار مردم هست وقتي اعتراض كردم گفتن چون اون آقاست در حالي كه من هم سرپرست خانواده هستم 
بهتر این است که تفکر کار بریا همه زنان تغییر کند چه دلیلی دارد در این شرایط بالا رفتن عجیب سن ازدواج زنان اصرار به شغل داشتن داشته باشند همان گونه که می فرمایید خیلی از شغل ها با روحیه ظریف زنها و شان و حرمت آنها متناسب نیست و منجر به مشکلات عدیده روحی برای آنها می شود در حالی که زن برای کار در برخی مشاغل ساخته نشده مثلا مهندس ناظر ساختمان و کارخانه،شغل های نظامی،شغل های پر استرس و خشن که همه اینها درصد زیادی از شغلهای موجود را شکل می دهد بنده خودم با مدرک دکترا رفتم خواستگاری یک خانم فوق لیسانس گفت میخام تو شهر دیگه دکترا بخونم خوب با این حساب ایشان می شوند بالای 31 سال و تو این بیکاری هم شغل ندارند و هم فرصت ازدواج..قبول کنیم که مدرنیته باید با زن انسانی تر برخورد کند همین که این رهنگ غلط جا افتاده که شغل نداشتن زن عار است خود بزرگترین خیانت است واقعا برخی شغلها و رشته ها متناسب زنان نیست و بعضا برای عقب نماندن از قافله به آنها رو می اورند و بعد گفته می شود که این همه آسیب وجود دارد | چرند نگو بابا خب خانم دکتر همه جای دنیا هزینه زندگی بر عهده مرد است. تا حالا شنیدید در ایران یا امریکا یا هر جای دیگر مردی به آپارتمانی که خانمش زده به نامش بنازه؟؟؟ تو این وضع اقتصادی اولویت باید با اشتغال مردان باشه وگرنه جامعه از بین میرود. من نوکر خانمها هم هستم ولی فعلا چاره ای نیست. | البته كه بايد موضوع اشتغال حل بشه. ولي با اين شرايط بحران اقتصادي اگه خانمهاي مجرد كار نكنند از كجا مايحتاجشونو تامين كنند؟ حالا متاهل ها رو ميگيد همسرشون تامين كنه. مجردها چه كنند؟ 
من با صحبتهای این بانو موافقم. و واقعا این مشکلات وجود دارن. خدا رو شاکرم در حد توانم همیشه سعی کردم از حق خانمهایی که استخدام کردیم دفاع کنم و تبعیض حقوقی رو با آقایون به حداقل برسونم.
هنوز راهی دراز در پیشه که شرکتها همه پرسنل رو بر اساس توانمندی و نه جنسیت ببینن و واقعا شایسته سالاری کنن.
البته بماند که واقعا رفتار بعصی خانمها هم باعث توبه بسیاری از شرکتها در جذب نیروی زن داره.....
این متن بیشتر رنگ و بوی احساسی دارد. اتفاقا در محل کار ما این خانم ها هستند که بیشترین سواستفاده را میبرند. از کار میزنند دیر سرکار حاضر میشوند، دل به کار نمی دهند و اگر به آنها بگویی بالا چشمتان ابروست ناراحت شده و کلی از مدیر مربوطه بدگویی و غیبت می کنند. مرخصی زایمان را عوض 9 ماه، تا دو سال هم کش می دهند چپ و راست مرخصی می گیرند. من خانم هایی میش ناسم از همکاران خودم که قائدتا باید تحت بیمه شوهرشان باشند اما باز از بیمه ما استفاده می کنند. وقتی بحث تعدیل نیرو می شود شما بین یک خانمی که تحت تکفل شوهر است و شوهرش کار دارد و یک مردی که عیالوار است و یک اندازه کار بلندند کدام را انتخاب میکنی؟ حالا زن سرپرست خانوار فرق دارد و باید حتی به او امتیاز ویژه برای حفظ شغلش بدهیم.
ژست احترام به حقوق زنان نباید ما را از توجه به ببرخی مصلحت ها غتفل کند و نیز خانمها نباید از این موضوع سواستفاده کنند. چیزی که در ادارات ما به وفور یافت می شود.
| من بعنوان يك زن تا حدودي اين موضوع رو خودم هم در محل كارم مشاهده ميكنم. ولي اين متن درمورد خانمهاي مجرد هست كه حقوقشون در همه جا پايمال شده 
باید یک جنبشی عظیم به پا کرد در حمایت از حقوق پایمال شده مردان.ماموریت های شغلی و کاری مردان شامل موارد زیر می شود:
- همه کارهای سنگین و زمخت، مکان های خطرناک و پر فشار و استرس زا.
- شیفت های کاری ناجور. (بجز مشاغلی مثل پرستاری شیفت شب جزء حقوق ! اولیه مردان است.
- خط اول جبهه و جنگ، خدمت وظیفه نظامی، در یک کلام؛ گوشت جلو توپ بودن.
- از حقوق لاینفک مردان و مزیت های مرد بودن اینه که قرار نیست شکمت سیر بشه تا سرت رو بگذاری راحت بخوابی بلکه یک عده شکم گرسنه رو سیر کردن از مصادیق نابرابری حقوق زن و مرد است. ( البته با وجود کارایی بسیار بالاتر، دستمزد مردان و زنان متاسفانه برابر تلقی می شود. آنهم در زمانی که زن برای خانه داری ساخته شده و کارکردنش در غیر از موارد ناچاری، ستم به کودکان و ظلم به حقوق فرزندان و مایه تباهی آینده شان است.
هیچکس حسابداری نمی خواهد که ناگهان بالا بیاورد هر چند دقیقه کارش را ول کند که تجدید قوا کند و ... و چند ماه بعد هم ناگهان به مرخصی طولانی مدت 9 ماهه برود با حقوق! آنهم در اوج بحران مالی شرکت و نیاز شرکت به حسابدارش!
هیچ مردی دوست ندارد ببیند همکارش در شرایط افزایش حجم کاری شرکت، با یک سری ادا و عشوه موفق بشود به صورت تبعیض آمیزی از زیر بار کار اضافه در رفته و بار سهم خودش را بر دوش همکاران مردش تقسیم می کند.
هیچ مردی خوشش نمی آید که منشی شرکت به واسطه رنگی که لپ و گونه می مالد می تواند صبح تا ظظهر زیر باد کولر روی صندلی طبی بنشیند و چای خورده،تلفن جواب داده و بازی کامپیوتری بکند در حالیکه او با سواد و توانایی های فکری و جسمی بیشتر و البته مسئولیت بیشتر (نان آور 5 نفر دیگر یعنی یک خانواده بودن) دارد در زیر آفتاب و در گرمای 43 درجه و شرجی فراوان دود گازوئیل لیفتراک و گرد و خاک مواد صنعتی داخل محوطه صنعتی را می خورد و مثل بلانسبت درازگوش حمالی می کند و با ده تا آدم عصبی و خسته تا ظهر سروکله می زند تا 500 تن بار را جابجا کنند. و دست آخر هم حقوق و مزایای هردو یکسان باشد.
هیچکس خوشش نمی آید که با همکار زنش در یک اتاق کار کند و رئیسشان اینطور تقسیم کار کند:
بازدید و سرکشی از محیط های پرخطر، رفتن به ماموریت همراه با رانندگی به فواصل دور،بدون حق ماموریت (بخاطر مشکلات مالی شرکت یا اداره)، ماموریت های دارای خطر مشاجره و درگیری فیزیکی، مسئولیت های پر مخاطره و استرس بالا با امکان شکست زیاد؛ سهم همکار آقا!
امور دفتری و تایپ و پاسخگویی به تقاضا های اربابان رجوع، ثبت و بایگانی در حد نه چندان مشکل، امور فکری غیر پیچیده و کارهای ساده و کم استرس،ماموریت شرکت در جلسات کم اهمیت و صرفا مقتضی حضور نماینده، (البته همه این کارها کنار بخاری و زیر کولر- بسته به فصل- هستند) و نیز البته با مزیت امکان اخذ مرخصی ساعتی در هر لحظه و هر حالتی!؛ سهم همکار خانم.
و حقوق پرداختی هم یکسان باشد!!!!! این دیگه از عجایب روزگار است که امروزه شاهدش هستیم.