فیلم: «بینوایان» را به روایت 2012 ببینید

«بینوایان/Les Miserables» یکی از مهم ترین ادبیات کلاسیک فرانسه و جهان، بارها اقتباس شده و تقریباً همگان به داستانش واقفند اما همچنان ظرفیت بهره برداری داشته و با همین نگاه در سال 2012 پردازشی متفاوت از این اثر تولید و اکران شد که یک سینمایی موزیکال برگرفته از این اثر ویکتور هوگو را روایت می کند؛ فیلمی که با کستینگی جدی و پردازشی حساب شده جزو آثار سینمایی بلند مهم سال قابل ارزیابی است و در جوایز سالیانه یه ویژه اسکار در برخی بخش ها، استحقاق دریافت جایزه داشت.

به گزارش «تابناک»، واقعیت آن است که پرداختن به داستان طولانی و پرجزئیات «بینوایان/Les Miserables» در قالب یک فیلم سینمایی امری نسبتاً دشوار است، چرا که سلسله وقایع داستان به نگارش درآمده توسط  هوگو چنان یکپارچه و زنجیره وار است که در نظر گرفتن برخی از نقاط عطف داستان به عنوان پیرنگ های یک سناریو و گذشتن از خیر سایر بخش های داستان به اصل اثر ضربه وارد می سازد و مخاطب که با این داستان آشنا است، با فیلم ارتباط برقرار نمی نماید.

بر همین اساس در بازنویسی اثر برای ساخت نسخه ای تازه از این بینوایان، قصه از زمان آزادی ژان وارژان آغاز شده  و اتفاقات پیشین با تبادل دیالوگ ها برای مخاطب روایت می شود.

بر اساس آنچه در فیلم موزیکال «بینوایان» ساخته 2012 به تصویر کشیده می شود، از زمان آزادی ژان والژان از زندان با برگه ای است که او باید در تمامی شهرها به عنوان سابقه زندانی و خطرناک بودن نشان دهد. این زندانی که برای سرقت قرص نانی به زندان افتاده و سال های عمرش را به این جرم در زندان سپری کرده، آماده آغاز زندگی شرافتمندانه ای می شود و بدین ترتیب چندین سال بعد با تکیه بر هویتی جعلی به یک مالک ثروتمند مبدل می شود. او اما در این سال ها بنا به قولی که به زنی داده، سرپرستی دخترش را برعهده دارد و این گونه است که در مواجهه تازه بازرس ژاور برای یافتن او، ژان والژان برای تثبیت موقعیتش می گریزد.

در میان آثار شاخصی که از رمان تحسین برانگیز ویکتور هوگو ساخته شده، «بینوایان» که در 1934 به کارگردانی ریموند برنارد و بازی هری بائور و چارلز وانل، ساخته شده به عنوان شاخص ترین «بینوایان» دوره کلاسیک سینما یاد می شود که در طول حدود 300 دقیقه فیلم، کامل ترین روایت ممکن را از این اثر با جزئیات کم نظیر به نمایش گذاشته بود اما طبیعتاً چنین اثری با ریتمی کند نمی تواند قابل نمایش برای عموم باشد و تماشایش حداقل در دو سانس با آنتراکتی یک ساعته قابل تحقق خواهد بود! البته از این اثر ساخته های سینمایی متعدد، انیمیشن ها، سریال ها و ... ساخته شده اما شاید بتوان گفت که «بینوایان» ساخته شده در سال 2012 یکی از معدود آثار دارای ریتم و ساختار مناسب است.

تام هوپر به خوبی از پس کارگردانی این اثر برآمده و هیو جکمن در نقش ژان وال ژان و راسل کرو در نقش بازرس ژاور نیز توانسته اند دو نقش کلیدی در این فیلم پر کاراکتر را برابر انتظارات بازی کنند، هرچند شاید بیننده به واسطه تصویر ذهنی که از نقش آفرینی های پیشین راسل کرو دارد، نتواند خباثت و لجاجتی که در داستان اصلی درباره بازرس ژاور آمده، در راسل کرو بیابد یا بپذیرد و از این حیث حتی در بخش های از فیلم هوپر همراه نیز باشد! البته این رویکرد شاید به خود هوپر نیز بازگردد که تا حدودی تلخی داستان اصلی را گرفته و فضای موزیکال حاکم بر اثر نیز اندکی در رقم خوردن این حس برای مخاطب تاثیرگذار بوده است.

هرچند به زعم برخی، فضای این فیلم بیش از حد تئاتری است اما می توان چنین تصور کرد که برای نزدیک شدن به صحنه هایی شبیه به زمان نگاشتن این رمان در 1862، چنین فضاسازی هایی اجتناب ناپذیر بوده و حتی دقت در جزئیات این صحنه پردازی ها به تقویت جایگاه هنری این فیلم کمک شایانی کرده است. با این وجود می شد در فضاسازی این فیلم، بیش از اینها به تفاوتی که یک فیلم موزیکال یا فیلمی با دیالوگ های معمول چنین آثار تاریخی کلاسیکی دارد، تمایز قائل شد و هم بازیگران در چنین فضای نیمه تئاتری بیش از آنچه شاهدش هستیم ری اکشن های متناسب با دیالئگ ها را ارائه نمایند و هم فضا با چرخش دیالوگ ها متغیر از این باشد.

در واقع برخی نقدهایی که به سخنرانی پادشاه وارد بود، برای این فیلم نیز وارد است و در عین حال این اثر آنقدر خوش ساخت بوده که نظر متتقدان را جلب کند و از این منظر بعید است هوپر احساس عقب نشینی از ساختاری که برای فیلم هایش تعریف کرده را داشته باشد. شاید بتوان چنین تعبیر کرد که اگر این فیلم در سالی با آثار تاریخی محدودتری ظاهر می شد و حداقل رقیبی چون لینکلن را در کنار خود نداشت، بیش از اینها در فصل اهدای جوایز مورد توجه قرار می گرفت.

نگارنده با دعوت به تماشای کمتر از 30 دقیقه از این فیلم 157 دقیقه ای، پرسش مطروحه در فیلم های پیشین را مجدداً پیش رویتان قرار می دهد که آیا در شرایطی که اصولاً کپی رایت در مفهوم کلی اش در ایران رعایت نمی شود و فیلم های دوبله شده در کشور حق کپی رایتشان خریده نمی شود و قریب به اتفاق کتب ترجمه و چاپ شده در کشور نیز بدون خرید حق کپی رایت پروسه طبع را طی می کنند، آیا نقد فیلم های روز و همچنین پخش حداکثر 30 دقیقه (مگر در موارد استثنایی) از فیلم های روز و همچنین فیلم های شاخص کلاسیک دنیا در «تابناک» موافقید؟

«تابناک» تا انتهای تعطیلات نوروز، هر روز یک فیلم شاخص را تقدیم تان خواهد کرد و پس از آن، در صورت جلب نظر شما عزیزان در جمع بندی نظرات، هر هفته یک فیلم این گونه عرضه خواهد شد.