تنها ۲۰ یوزپلنگ در کشور شناسایی شد! +تصاویر

به گزارش «تابناک»، فاز نخست برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی پس از یک سال به پایان رسید و در جریان این پروژه،‌ بیست قلاده یوزپلنگ در کشور شناسایی شد.

پایگاه خبری دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران با اعلام این خبر‌ نوشت: برآوردی واقعی از جمعیت یوزپلنگ آسیایی ضرورتی بود که سال‌ها کار‌شناسان، مدیران و محققین محیط زیست به دنبال دستیابی به آن بودند تا با اطلاعات به دست آمده و آنالیز داده‌ها بتوان افقی روشن‌تر و برنامه‌ریزی دقیق‌تری در زمینه حفاظت از این گونه ارزشمند ترسیم نمود.

برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، انجمن یوزپلنگ ایرانی و پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی از دی‌ ماه سال ۱۳۹۱ آغاز و فاز نخست آن همزمان با روزهای پایانی سال ۱۳۹۱ به پایان رسید.

در جریان این برنامه ده زیستگاه اصلی یوزپلنگ در کشور، با ‌دوربین‌های تله‌ای پایش شد و در این مدت بیش از دویست تصویر از یوزپلنگ به ثبت رسیده ‌که با مقایسه خال‌های روی بدن ـ که مشخصه‌ای منحصر بفرد در هر یوزپلنگ به شمار می‌رود ـ مشخص شد که این دویست تصویر تنها متعلق به بیست یوز مختلف است.


نکته نگران کننده دیگر، شناسایی تنها هفت یوزپلنگ ماده بالغ از آغاز اجرای پروژه تاکنون است که متأسفانه یکی از این هفت یوز ماده نیز در آذر ماه ۱۳۹۱ توسط سگ‌های گله در منطقه توران کشته شد. به علاوه از میان این هفت یوز ماده، تنها یکی از ماده‌ها توله به همراه داشته است.

مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در مورد این پروژه به دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران گفت: شناسایی این تعداد یوزپلنگ دلیل بر وجود تنها بیست قلاده یوز در کشور نیست و با توجه به گستردگی زیستگاه های یوزپلنگ و محدودیت منابع و امکانات قطعا شمار بیشتری یوزپلنگ وجود دارد که هنوز شناسایی نشده اند.

مرتضی اسلامی، کمبود تعداد دوربین‌های تله‌ای با توجه به گستردگی عرصه‌های زیست یوزپلنگ، کمبود نیروی انسانی کارآمد و متخصص و نبود  حمایت مالی مناسب در چنین پروژه پر‌هزینه‌ای را از محدودیت‌ها و مشکلات پیش روی در اجرای برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ برشمرد.


وی اظهار داشت: به غیر از یوزپلنگ ماده منطقه توران که کشته شد و توله یوزپلنگ‌های میاندشت که جنسیت آن‌ها قابل شناسایی نیست، برای سایر شانزده قلاده یوز شناسایی شده، شناسنامه‌ای شامل تصاویر سمت چپ و راست بدن و اختصاص یک کد به هر کدام تنظیم شده ‌که این کد بیانگر جنسیت، نخستین منطقه‌ای که یوز در آن شناسایی شده و شماره اختصاص یافته به هر یک از یوزپلنگ‌هاست تا در صورت دیده شدن و تصویر‌برداری دوباره از هر کدام، به وسیله خال‌های منحصر بفرد روی بدن هر فرد قابل شناسایی باشند.

اسلامی کاهش امنیت زیستگاه‌های یوزپلنگ را از مهمترین عوامل کاهش زاد و ولد یوزپلنگ دانست و گفت: یوزپلنگ‌ها در صورت احساس کاهش امنیت در منطقه زندگی خود، زاد و ولد نخواهند کرد، یا توله‌های خود را‌‌ رها کرده و آن منطقه را ترک می‌کنند. کاهش امنیت لزوما با تخریب زیستگاه همراه نیست و فعالیت‌های گوناگون از جمله رفت‌وآمد بیش از اندازه، اکتشافات و فعالیت‌های معادن و ... می‌تواند امنیت این مناطق را تا اندازه بسیاری‌ کاهش دهد.

وی تصادفات جاده‌ای، سگ‌های گله و شکار طعمه‌های یوز توسط انسان را از دیگر عوامل تهدید کننده جمعیت این گونه بر‌شمرد.


بر پایه این گزارش، با توجه به اینکه تا پیش از این برنامه جامعی درباره برآورد جمعیت یوزپلنگ آسیایی در کشور اجرا نشده بود، با قاطعیت نمی‌توان گفت که آیا جمعیت یوز کاهش داشته ‌و یا اعدادی که در گذشته از جمعیت این گونه عنوان می‌شده (۷۰ تا ۱۲۰ قلاده) اعداد واقعی نبوده است؛ اما شواهد نشان از زادآوری پایین و رشد منفی جمعیت یوزپلنگ در کشور دارد و قطعا شمار یوزهای ایران در حال حاضر بسیار کمتر از هفتاد قلاده است.

هم اکنون با مشخص شدن جمعیت بسیار کوچک و شکننده یوزپلنگ آسیایی، حفظ این گونه ارزشمند نیازمند عزم ملی و حمایت همه دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی خواهد بود.


انتظار می‌رود، شورای عالی محیط زیست در کمیسیون زیر‌بنایی دولت با تصویب ارتقای سطح مناطقی که ‌زیستگاه‌های قطعی یوزپلنگ در کشور قلمداد می‌شود و توقف فعالیت‌های گوناگون عمرانی در این مناطق، افزایش ضریب امنیتی زیستگاه‌های یوز در کشور را تأمین کند.

برای نمونه، منطقه آریز بافق که بیشترین مشاهدات یوز را داشته، هنوز جزو مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست نیست و بحث عبور جاده از محدوده امن منطقه حفاظت شده کوه بافق همچنان به قوت خود باقی است.


فاز دوم برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی از سال آینده، اجرا خواهد شد و به پایش یوزپلنگ‌های ماده شناسایی شده در سال ۱۳۹۱ و برآورد نرخ زادآوری آنها اختصاص دارد.