ويژگي هاي ماهواره‌هاي ملي ايران

به مناسبت دومين سالروز پرتاب ماهواره ملي اميد به فضا و همزمان با دهه مبارك فجر، امروز دوشنبه آيين ويژه روز فناوري فضايي با حضور رييس جمهور و مقامهاي عالي كشور در تهران برگزار و از چهار ماهواره ملي رونمايي شد.
  
به گزارش ايرنا، در اين آيين از نمونه‌هاي مهندسي چهار ماهواره ملي ظفر، رصد 1، فجر، دانشجويي اميركبير و همچنين نمونه مهندسي موتور ماهواره بر سفير B1 و كپسول زيستي كاوشگر 4 رونمايي شد.

** نمونه مهندسي ماهواره ملي فجر

ماهواره فجر نخستين ماهواره بومي جمهوري اسلامي ايران است كه ماموريت مانور مداري دارد.
اين ماهواره از زيرسامانه پيشرانش گاز سرد براي انتقال مداري استفاده مي‌كند و علاوه بر زير سامانه پيشرانش گاز سرد، ماهواره فجر از رانشگر پالس پلاسمايي كه يك رانشگر الكتريكي با ضربه ويژه بسيار بالا است به عنوان محموله فرعي بهره گيري مي‌كند.

اين رانشگر جديد باعث دوران ماهواره حول مركز جرم خود خواهد شد. همچنين به منظور اهداف نقشه برداري اين ماهواره از يك محموله دوربين نيز استفاده مي‌كند كه اين ماهواره را به عنوان اولين ماهواره بومي سنجشي كشور در فضا ثبت خواهد كرد.

** نمونه مهندسي ماهواره ملي ظفر

ماهواره ملي ظفر توسط دانشگاه علم و صنعت به سفارش سازمان فضايي ايران ساخته شده است.

ماهواره ملي ظفر، ماهواره‌اي با فناوري سطح بالا، پيشرفته و كاملا عملياتي است كه قابليت عكس برداري به صورت رنگي (سه طيفي) با قدرت تفكيك بهتر از 80 متر را داراست.

مقايسه اين ماهواره با ماهواره نويد علم و صنعت بيانگر ارتقاي بيش از پنج برابري سطح فناوري دوربين‌ها، دو برابري دقت كنترل وضعيت و افزايش بيش از 15 برابري نرخ ارسال داده‌هاي تصويري است.

اين ماهواره قابليت ارسال و دريافت پيام بين كاربران را نيز داراست. اين ماهواره يك ماهواره كوچك با ابعاد 70×35×35 سانتي مترمكعب و جرم 90 كيلوگرم است كه به منظور استقرار در مدار دايروي با ارتفاع 500 كيلومتر و زاويه انحراف مداري 55 درجه طراحي شده است. اين ماهواره داراي سه دوربين رنگي با رزولوشن 80 متر و طيف نور سبز و قرمز و نزديك قرمز و يك دوربين پانكروماتيك با رزولوشن 750 متر است و طول عمر مداري اين ماهواره بيشتر از 5/1 سال است.

از ويژگي‌هاي خاص اين ماهواره و نمونه فضايي ماهواره نويد علم و صنعت، تجهيز آن به محموله رنجينگ براي تعيين موقعيت ماهواره در طول فرايند پرتاب به منظور بررسي صحت عمليات است.

تصاوير دريافتي از ماهواره ملي ظفر كاملا كاربردي و عملياتي بوده و به طور خلاصه شامل حوزه‌هاي زير است:

شناسايي ذخاير گاز و نفت، شناسايي معادن مانند زغال سنگ، ماسه و ساير كاني‌ها، شناسايي جنگل، چمنزار و محصولات كشاورزي، شناسايي زمين‌هاي شور و قليايي و فرسايش خاك، شناسايي آتش‌سوزي جنگل و چمنزار، شناسايي امراض گياهان و آفات حشرات، شناسايي آلودگي محيط زيست.

** نمونه مهندسي ماهواره آتست

پروژه ماهواره آتست با هدف طراحي، ساخت، تست و تحويل براي پرتاب ميكرو ماهواره هايي با وزن حدود 80 كيلوگرم و با توانايي انجام مطالعات سنجش از دور (بررسي پوشش گياهي ايران) و ذخيره و ارسال اطلاعات مخابراتي در خرداد 1386 و به سفارش سازمان فضايي ايران به صورت رسمي آغاز شد.

مدل مهندسي ماهواره آتست به عنوان نخستين ماهواره دانشگاه صنعتي اميركبير در بهمن ماه 1389 براي رونمايي آماده شده است. اين پروژه پس از سه سال تلاش بي وقفه 65 نفر از اساتيد، فارغ التحصيلان و دانشجويان اين دانشگاه به ثمر نشسته است.

اجراي اين پروژه در محيط دانشگاهي هدف ديگري را نيز پيگيري مي‌كند كه عبارت از ايجاد ساختار تيمي چند رشته‌اي بر اساس دانش و توان علمي اعضاي هيات علمي و دانشجويان در اين دانشگاه است.

اين ماهواره يك ماهواره كوچك با ابعاد 50×60×55 سانتي متر و جرم 80 كيلوگرم است كه به منظور استقرار در مدار LEU Sun-synchronous طراحي شده است.

** ماهواره رصد 1

ماهواره رصد به عنوان اولين نانو ماهواره دانشجويي تصويربرداري كشور با قابليت تصويربرداري با تفكيك‌پذيري بهتر از 200 متر است كه توسط اساتيد و دانشجويان كشور طراحي، ساخته و تست شده است.

تمامي زير سيستم‌هاي آن از جمله سامانه كامپيوتر روي برد، سيستم تعيين وضعيت ماهواره، سيستم توان الكتريكي، سيستم‌هاي مخابراتي هدايت و كنترل و نرم افزارهاي مديريت ماهواره در كشور طراحي و ساخته شده است.

لازم به ذكر است تمامي تست‌هاي زيرسامانه‌ها و كل ماهواره‌ها در آزمايشگاه‌هاي فضايي كشور انجام شده است.

از ويژگي هاي اين ماهواره اين است كه مديريت، طراحي و ساخت آن دقيقا با كلاس ماهواره‌هاي سنجش از دور بزرگ يكسان است. پرتاب اين ماهواره توسط ماهواره‌برهاي بومي انجام مي‌گيرد.
از دستاوردهاي مهم اين پروژه مي‌توان به ايجاد قابليت انجام پروژه‌هاي بين رشته‌اي در دانشگاه‌هاي كشور و ايجاد فرهنگ كار گروهي بين اساتيد و دانشجويان كشور، دستيابي به دانش و فناوري‌هاي پيچيده مهندسي سيستم طراحي ساخت و تست ماهواره اشاره كرد.

** كاوشگر 4

كاوشگر 4 شامل محموله علمي ـ پژوهشي است كه به منظور انجام تحقيقات زيستي و ارسال موجود زنده به فضا، به وسيله يك پرتاب كننده به فضاي ماوراي جو غليظ انتقال مي‌يابد و ضمن ارسال و مخابره نتايج، در بازگشت به زمين، بازيابي شده و نتايج آزمايش‌هاي علمي و تحقيقاتي از آن استخراج مي‌شود.

اهداف اصلي در ماموريت كاوشگر 4:

- دسترسي به ارتفاع 120 تا 150 كيلومتر
- ارسال موجود زنده انسان نما به فضا
- دستيابي به فناوري طراحي، ساخت و پرتاب كپسول زيستي
- بازيابي سالم محموله
- تله متري و ثبت داده‌هاي محيطي، زيستي و تصاوير در تمامي مراحل پرتاب
- تعيين بارهاي آكوستيكي محفظه

با طراحي، ساخت و پرتاب كاوشگر 4، اهداف اصلي شامل توسعه زيرساخت‌هاي دانش فضايي و تحقيقات زيست فضايي در كشور دنبال خواهد شد.

فناوري‌هاي كليدي در راكت‌هاي كاوش

- كپسول زيستي
- آماده‌سازي و آموزش موجود زنده
- بازيابي محموله از ارتفاعات بالا
- جدايش ملايم موتور و ساير اجزاي جدا شونده
- خدمات الكترونيكي و مخابراتي كاوشگر
- عمليات پرتاب (انتقال و استقرار موجود در كپسول زيستي قبل از پرتاب، كنترل علايم حياتي در كليه مراحل عملياتي، بازيابي موجود پس از پرتاب و انجام مراحل ريكاوري موجود زنده)

** موتور ماهواره بر سفير B1

موتور اين ماهواره بر ايراني از 32 به 37 (افزايش در حدود 50 درصدي در وزن و 25 درصدي در ارتفاع) با قابليت حمل ماهواره تا وزن 50 كيلوگرم در مدار بيضوي 300-450 كيلومتري افزايش يافته است.

ويژگي‌هاي موتور مرحله دوم ماهواره بر سفير فجر

اين موتور كه در رديف بهترين موتورهاي مراحل بالاي ماهواره‌برها قرار دارد، نسبت به موتورهاي مرحله دوم ماهواره‌بر سفير اميد از شاخص انرژيكي بالاتري برخوردار است. از ويژگي‌هاي شاخص اين موتور ايجاد قابليت كنترل پذيري بالا در مرحله ماهواره‌بر است در بهينه سازي اين موتور ضمن تاكيد بر نقاط قوت موتور مرحله دوم سفير اميد تلاش شد تا با كاهش سوخت مصرفي موتور، جرم محموله ماهواره‌بر افزايش داده شود.

قابليت حركت محفظه احتراق در حين كار موتور، دور بالاي پمپ‌ها و بسياري موارد ديگر از تجارب برجسته‌اي است كه در موتورهاي مرحله دو سفير اميد و نسل بهينه شده آن شاهد هستيم.
امروز ما مي‌توانيم ادعا كنيم در زمينه طراحي و توليد موتورهاي سوخت مايع ماهواره‌برها به سطح بالايي از رشد و بلوغ علمي رسيده‌ايم. فراموش نكنيم نبض ماهواره‌برهاي ايراني هر روز با قلبي پر توان تر از ديروز به تپش درمي‌آيد و اين حاصل تلاش متخصصان اين مرز و بوم در عرصه طراحي موتورهاي سوخت مايع است. اين پيروزي بزرگ را تقديم مي‌كنيم به امام عصر (عج) و شهيدان اين مرز و بوم.

در حال حاضر دانشمندان ايراني توانايي كامل طراحي از ايده تا محصول را در بخش موتورهاي سوخت مايع دارا هستند. اما براي توسعه محصولات جديد، صرفا هميشه نياز به طراحي از ابتدا نيست، بلكه مبحث مهم، براي كم كردن زمان پروژه و هزينه‌ها كه بحث بسيار مهم در دنيا و همچنين ايران عزيز با توجه به تحريم‌هاي جهاني است، مبحث بهينه‌سازي است كه دانشمندان ما با توجه به داشتن دانش طراحي و سطح تكنولوژي موتورهاي سوخت مايع اقدام به بهينه‌سازي موتورهاي مرحله اول و دوم در كوتاه‌ترين زمان براي افزايش قابليت‌هاي ماهواره‌بر كرده‌اند.

 اين قابليت‌ها عبارتند از:

1- افزايش جرم ماهواره تا دو برابر
2- افزايش ارتفاع مداري ماهواره از 250 كيلومتر به 400 كيلومتر
3- افزايش عمر مداري تا چهار برابر