تصویر قطر به‌عنوان میانجی صلح با حمله اسرائیل متزلزل شد/ «سوئیس خاورمیانه» فروپاشید
حملات اسرائیل دوحه را واداشته است تا به‌دنبال راه‌های دیگری برای تقویت امنیت خود باشد – از جمله جلب حمایت فراتر از واشنگتن.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، سایت «آبزرور» در مقاله‌ای به بررسی حمله اسرائیل به قطر پرداخته که در ادامه آمده است.
قطر کشور کوچک خلیج فارس، جایگاه خود را در جهان بر پایه یک فرمول ساده ساخته است: دیپلماسی و سیاست‌ورزی در سراسر جهان، اما همیشه صلح در داخل. محل استقرار بزرگ‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در خاورمیانه و بهره‌مند از ثروت سرشار گاز طبیعی، آسمان‌خراش‌های شیشه‌ای این شبه‌جزیره کوچک میزبان بازدیدکنندگان بین‌المللی برای کنفرانس‌ها هستند، در حالی که سه سال پیش ورزشگاه‌هایش بیش از یک میلیون نفر را برای جام جهانی پذیرا شدند.
احساس امنیتی که پشتوانه همه اینها بود، در لحظاتی با شلیک انبوه موشک‌های اسرائیلی به یک منطقه مسکونی در حومه پایتخت، دوحه، در هم شکست. ستون‌های دود غلیظ و سوزان بر فراز مدارس، خانه‌ها و سفارتخانه‌های اطراف به آسمان برخاست. این حمله پنج عضو حماس را که برای بررسی طرح آتش‌بس در غزه گرد هم آمده بودند، به همراه یک نگهبان قطری به کام مرگ کشاند.
شبکه الجزیره – یکی از اصلی‌ترین صادرات‌های دوحه – دوربین‌های خود را به سوی زادگاهش چرخاند تا لحظه نادری را ثبت کند که رویداد‌های داخلی به خبر بین‌المللی تبدیل شدند. گوینده در حالی که تصاویر شش تابوت پیچیده در پرچم‌های فلسطین و قطر را نشان می‌داد که برای تشییع وارد مسجد ملی می‌شدند، گفت: «این مکانی بود که به امنیت، آرامش و صلح شهرت داشت.» شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، نیز در مراسم حضور داشت.
کریستین اولریکسن از مؤسسه سیاست عمومی بیکر در دانشگاه رایس گفت: «یک محله شلوغ مسکونی در دوحه در وسط بعدازظهر، زمانی که مردم بیرون بودند، هدف قرار گرفت – این واقعاً این احساس را به‌وجود آورد که هیچ مکانی مصون یا امن نیست.» او به هراس ساکنان قطر در ماه ژوئن اشاره کرد، زمانی که موشک‌های ایرانی پایگاه هوایی العُدید آمریکا در نزدیکی دوحه را هدف گرفتند و موشک‌ها و آتش متقابل، آسمان شب شهر را روشن کردند.
حملات هوایی اسرائیل به دوحه نقطه عطفی بود. شیخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، در مصاحبه‌ای با شبکه CNN این حمله را «تروریسم دولتی» توصیف کرد.
آندریاس کریگ، استاد ارشد مطالعات امنیتی در کینگز کالج لندن گفت: «اصل اساسی دوحه تا امروز این بوده است که اگر همه به ما نیاز داشته باشند، هیچ‌کس به ما حمله نخواهد کرد. بخشی از برندینگ آنها این است که خود را به‌عنوان سوئیس خاورمیانه معرفی کنند.»
کریگ به نقش تاریخی قطر به‌عنوان پناهگاهی برای شورشیان و مخالفان اشاره کرد؛ نقشی که در دوران اخیر شامل طالبان و اخوان‌المسلمین نیز شده است. از زمان خروج دفتر سیاسی حماس از دمشق در سال ۲۰۱۲ – بنا به درخواست واشنگتن – دوحه میزبان آنها نیز بوده است. قطر به مسیری برای ارتباط با هر گروهی، حتی منفورترین‌ها، بدل شد.
کریگ افزود: «قطری‌ها همیشه توانایی برقراری ارتباط با هر بازیگر و تعامل با او را داشتند، از جمله حماس یا طالبان، زیرا مطمئن بودند که در داخل، جبهه داخلی همیشه امن است.»
برخلاف ریاض یا ابوظبی، دوحه هیچ‌گاه نگران نبود که میهمانانش در داخل کشور دردسر ایجاد کنند. در عوض، قطر به میانجی جهان تبدیل شد و دیپلمات‌هایش در سکوت موفقیت‌هایی را در سودان، اوکراین و حتی میان واشنگتن و ونزوئلا ثبت کردند.
کریگ گفت: «امیر قطر شیفته گفت‌و‌گو و میانجیگری است.» این رویکرد قرار بود شکلی کم‌خطر از سیاست‌ورزی باشد که از طریق آن این کشور کوچک شبه‌جزیره‌ای بتواند نفوذ جهانی و امنیت داخلی را به دست آورد. اما تنها در عرض چند ماه، دوحه هدف حمله ایران و اسرائیل قرار گرفت؛ دو طرفی که قطر در حال میانجیگری برای آنها بود.
شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، اوایل همین هفته به خبرنگاران گفت: «میانجیگری بخشی از هویت [قطر]است و هیچ چیز مانع ما از ادامه ایفای این نقش در تمام مسائلی که به ما در منطقه مربوط می‌شود نخواهد شد.
حملات اسرائیل دوحه را واداشته است تا به‌دنبال راه‌های دیگری برای تقویت امنیت خود باشد – از جمله جلب حمایت فراتر از واشنگتن.
سفر دونالد ترامپ اوایل امسال، هزاران میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خلیج فارس در آمریکا را به همراه داشت که شامل ۲۴۳.۵ میلیارد دلار قرارداد از سوی قطر بود که در کاخ سفید مورد استقبال قرار گرفت.
اما روابط قطر با واشنگتن بسیار عمیق‌تر از همسایگانش است و دوحه همچنین با هدیه یک جت لوکس ۴۰۰ میلیون دلاری به ترامپ موافقت کرد.
در حالی که دوحه توانست حمله ایران را به فرصتی برای دیپلماسی تبدیل کند، حمله اسرائیل نیازمند رویکردی تازه است. قطر در ابتدا به دیگر کشور‌های خلیج فارس روی آورده تا پاسخی جمعی تدارک ببیند و حمایت رقبای منطقه‌ای سابق را که در سال ۲۰۱۷ محاصره‌ای علیه این شبه‌جزیره کوچک آغاز کرده بودند، جلب کند. اکنون دوحه رهبران و دیپلمات‌ها را برای رایزنی گردهم می‌آورد و بر ابوظبی فشار می‌آورد تا سفیر خود را از تل‌آویو فرا بخواند.
یاسمین فاروق از گروه بین‌المللی بحران گفت: «این ضربه بزرگی به قطر و در واقع به تمام خلیج فارس بود. چون اولاً این منطقه به‌طور کلی منطقه جنگی نیست، و ثانیاً این وضعیت زندگی روزمره مردم نیست. آنها خود را جزیره‌ای باثبات در خاورمیانه می‌دانستند و چنین درک می‌شدند، در حالی که واقعیت خلاف آن را نشان داد.»
او افزود: «ممکن است خلیج فارس اکنون برای تأمین امنیت خود به دنبال جای دیگری برود. هیچ‌یک از کشور‌های خلیج فارس نمی‌خواهند روابطشان با آمریکا را به خطر بیندازند، اما اکنون مسئله اعتماد بسیار جدی است.»
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
