فعال شدن مکانیسم ماشه برای ایران چالش آفرین خواهد بود/ آمریکا فقط برای هسته‌ای مذاکره نخواهد کرد

کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید باید توجه داشت مسئله بسیار فراتر از غنی‌سازی و برنامه هسته‌ای ایران است. اگر قرار بر مذاکره باشد، آمریکایی‌ها موضوعات دیگری را نیز مطرح خواهند کرد.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، بعد از جنگ ایران و اسرائیل/آمریکا، تهران مذاکره جدید با آمریکا را مشروط به دادن تضمین از سوی آمریکا مبنی بر عدم حمله نظامی مجدد کرده است.

از طرف دیگر گفت‌و‌گو‌های ایران و تروئیکای اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) نیز از روز جمعه سوم مرداد در استانبول ترکیه کلید خورده است و مقرر شده این گفت‌و‌گو‌ها ادامه یابد.

روزنامه وال استریت ژورنال در این زمینه گفته است که مذاکرات ایران و اروپا نه با شکست مواجه شد و نه با یک نتیجه مثبت.

پیش از مذاکرات جمعه هم اعلام شده بود که اروپا سه شرط برای عدم فعال کردن مکانیسم ماشه از ایران دارد. رویترز در این زمینه روز پنج‌شنبه‌شب به نقل از دیپلمات‌ها خبر داده بود که سه کشور اروپایی روز جمعه در استانبول پیشنهاد تمدید ۶ماهه مهلت مکانیسم ماشه را مطرح می‌کنند. این رسانه افزود: «آن‌ها در مقابل، این خواسته‌ها را دارند؛ ورود تهران به مذاکرات با واشنگتن، همکاری کامل با آژانس و ارائه گزارش درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا.»

خبرنگار تابناک در گفت‌و‌گو با دکتر محسن جلیلوند، کارشناس مسائل بین‌الملل به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه آمده است.

*در حین جنگ و پس از آن، آمریکا به دنبال مذاکره با ایران بوده است. در حال حاضر نیز آمریکا همچنان بر توقف کامل غنی‌سازی تأکید دارد و ایران نیز بر حق خود در زمینه غنی‌سازی پافشاری می‌کند. به نظر شما، آیا نقطه تعادلی در این میان وجود دارد؟

 اگر آمریکا معتقد است که توان غنی‌سازی ایران را با بمباران سایت فردو از بین برده، دیگر مذاکره بر سر چه چیزی قرار است صورت گیرد؟ این مانند آن است که من و شما بر سر تقسیم یک کیک در حال مذاکره باشیم، بعد من با هر دو پا بر روی کیک بروم و سپس بگویم بیایید بر سر تقسیم آن مذاکره کنیم! خب، این موضوع بی‌معناست. 

باید توجه داشت مسئله بسیار فراتر از غنی‌سازی و برنامه هسته‌ای ایران است. اگر قرار بر مذاکره باشد، آمریکایی‌ها موضوعات دیگری را نیز مطرح خواهند کرد.

*اعلام شده که در مذاکرات آتی ایران و آمریکا، دیگر عمان به عنوان کشور میانجی مطرح نیست و از نروژ و چین نام برده شده است. به نظر شما دلیل این تغییر چیست؟ و اگر چین به عنوان میانجی مطرح شود، آیا این به معنی مطرح شدن موضوع ایران در قالب یک بسته کلان‌تر در روابط چین و آمریکاست؟ آیا آمریکا تمایل دارد چنین امتیازی به چین بدهد و این کشور را به عنوان میانجی در پرونده هسته‌ای ایران بپذیرد؟

 چین یک‌بار بین ایران و عربستان میانجی‌گری کرد و تا حدودی موفق بود. اما موضوع ما با آمریکا نیست، موضوع ما با اسرائیل است. 

تا زمانی که ایران موجودیت اسرائیل را تهدید کند، اسرائیلی‌ها به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهند که اتفاقی در مذاکرات بیفتد. این سه خواسته‌ای که نتانیاهو مطرح کرده، با هماهنگی ترامپ بوده است. 

بنابراین، موضوع میانجیگری چین یا نروژ اساساً سالبه به انتفاء موضوع است و بیشتر اخبار ژورنالیستی بوده که نباید چندان جدی گرفته شود.

*به نظر می‌رسد طرف‌های اروپایی برجام عزم خود را برای فعال کردن مکانیسم ماشه جزم کرده‌اند. ایران نیز اعلام کرده در صورت عملی شدن این موضوع، واکنش مقتضی نشان خواهد داد. فعال شدن مکانیسم ماشه چه تأثیری بر آینده مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت؟

در خصوص مکانیسم ماشه، قرار شده تا شهریورماه به ایران فرصت داده شود تا به یک‌سری توافقات برسد. اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ما که همین حالا هم در شرایط عادی از نظر اقتصادی دچار ناترازی هستیم، وضعیت بدتر خواهد شد. 

ساختار اقتصادی و اجتماعی ایران اساساً روی ویبره بوده و این مسئله دیگر می‌شود «قوز بالا قوز.» 

اروپایی‌ها را همان‌طور که ترامپ گفت، زیاد جدی نگیرید. فرض را بر این بگذارید که مکانیسم ماشه فعال شود؛ کاری از دستشان برنمی‌آید، اما برای ایران حتماً چالش‌آفرین خواهد بود.

گفت‌و‌گو: مهتاب بهرامی آسترکی