راهکار عمان شامل حذف غنی سازی ایران نیست/ ممکن است توافق موقتی بدون حل مسأله غنی سازی حاصل شود

عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا می‌گوید غنی‌سازی اورانیوم هنوز بزرگ‌ترین مانع در مذاکرات ایران و آمریکا است. یکی از جدیدترین اظهارات ویتکاف درباره این موضوع بسیار سختگیرانه بود و بعید است طرف آمریکایی از موضع خود عقب‌نشینی کند. حدس می‌زنم آنچه عمانی‌ها پیشنهاد داده‌اند شامل حذف کامل غنی‌سازی توسط ایران نبوده است.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا روز جمعه دوم خرداد در رم پایتخت ایتالیا به پایان رسید.

ایتالیا پیش از این نیز میزبان یک دور از چهار دور قبلی مذاکرات بوده است.

«بدر بوسعیدی» وزیر خارجه عمان پس از پایان گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا در رم ایتالیا گفت: دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا امروز در رم با مقداری پیشرفت، اما بدون نتیجه‌گیری نهایی، به پایان رسید.

وی افزود: امیدواریم در روز‌های آینده مسائل باقی‌مانده را روشن کنیم تا بتوانیم به سوی هدف مشترکِ دستیابی به توافقی پایدار و محترمانه پیش برویم.

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران هم بعد از پایان دور پنجم مذاکرات با آمریکا گفت: مواضع ما کاملا روشن است و بر آنها ایستادگی داریم. الان طرف آمریکایی درک بهتری از مواضع ما دارد.

وی گفت: وزیر خارجۀ عمان ایده‌هایی داشت و قرار شد کار کارشناسی بیشتری در پایتخت‌ها روی آنها صورت بگیرد. این راهکار‌ها می‌تواند احتمالا راهگشا باشد. وی افزود: بعداز اعلام نظر دو طرف دور بعدی مذاکرات برگزار می‌شود.

عراقچی گفت: امیدوارم در یکی دو جلسه آینده بتوانیم به راهکار‌هایی برسیم که مذاکرات قابل پیشرفت باشد. با راهکار‌های عمان برای رفع موانع، احتمال پیشرفت وجود دارد.

وی یادآور شد: مذاکرات پیچیده‌تر از این است که با چند جلسه کوتاه حل و فصل شود. در جلسات آینده به راهکار‌های قابل پیشرفت می‌رسیم. هنوز در این مرحله نیستیم، اما امیدواریم.

در خصوص این موضوع، خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحد‌های تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در رم، پایتخت ایتالیا به پایان رسید. در مورد نتیجه این دور از گفتگوها، آکسیوس با استناد به مقامات مسئول گزارش داد که مذاکرات عراقچی و ویتکوف بسیار مفید و ثمربخش بوده است. ارزیابی شما چیست؟

اطلاعات کافی از این مذاکرات درز نکرده است که بتوان قضاوت دقیقی درباره میزان پیشرفت، اگر وجود داشته باشد، داشت. اظهارات عمانی‌ها درباره این دور کمی کمتر مثبت از اظهارات وزیر امور خارجه ایران بود. همچنین باید در نظر داشت وقتی درباره «پیشرفت» صحبت می‌کنیم، در این نوع مذاکرات، هیچ چیز قطعی نیست تا همه چیز- هر توافقی که در نهایت حاصل شود- پذیرفته شود. خود ادامه گفت‌و‌گو‌ها نشانه مثبت است و تأیید می‌کند که دولت‌های ایران و آمریکا هر دو واقعا خواهان توافق هستند.

*این دور از مذاکرات در شرایطی برگزار شد که پیش از گفتگوها، آمریکا از ایران «توقف کامل غنی‌سازی» را خواسته و غنی‌سازی اورانیوم ایران را خط قرمز خود اعلام کرده بود. از سوی دیگر، ایران نیز توقف غنی‌سازی را خط قرمز خود خوانده بود. بر این اساس به نظر می‌رسید مذاکرات به بن‌بست نزدیک می‌شود، اما عمان پیشنهادی ارائه کرد. جزئیات این طرح افشا نشده، اما عباس عراقچی نسبت به کارآمدی آن ابراز امیدواری کرده است. به نظر شما این پیشنهاد چگونه می‌تواند بین مواضع ایران و آمریکا تعادل ایجاد کند؟

غنی‌سازی اورانیوم هنوز بزرگ‌ترین مانع در این مذاکرات است. یکی از جدیدترین اظهارات ویتکاف درباره این موضوع بسیار سختگیرانه بود و بعید است طرف آمریکایی از موضع خود عقب‌نشینی کند. حدس می‌زنم آنچه عمانی‌ها پیشنهاد داده‌اند شامل حذف کامل غنی‌سازی توسط ایران نبوده است. هنوز دشوار است دید چگونه این شکاف برطرف شود.

*بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرده است که از توافقی حمایت می‌کند که تضمین کند ایران به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. آیا این اعلام به معنای عقب‌نشینی اسرائیل است؟

هیچ عقب‌نشینی از سوی اسرائیل رخ نداده است. هدف اسرائیل فقط جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نیست، بلکه حفظ انزوای ایران و ضعیف نگه داشتن آن است. اسرائیل تقریبا با هر توافقی بین ایران و هر کسی مخالفت خواهد کرد. هنوز می‌توان انتظار داشت اسرائیل به دنبال راه‌هایی برای خراب‌کردن توافق آمریکا و ایران باشد. یک متغیر کلیدی این است که آیا ترامپ فشار خواهد آورد که نتانیاهو از خرابکاری دست بردارد یا نه.

*به نظر می‌رسد دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار بود و گفت‌و‌گو‌ها در این مرحله می‌توانست به بن‌بست برسد. با توجه به اینکه وزیر خارجه عمان از پیشرفت در این دور از مذاکرات خبر داده و گفت‌و‌گو‌ها قرار است ادامه یابد، ارزیابی شما از احتمال دستیابی دو طرف به توافق چیست؟ آیا این توافق می‌تواند فراتر از مسئله هسته‌ای (یک توافق محدود) رفته و به یک توافق جامع منجر شود؟

ممکن است در متن توافق زبان مبهمی درباره مسائل غیرهسته‌ای مانند فعالیت‌های منطقه‌ای ایران وجود داشته باشد که این به ترامپ اجازه دهد بگوید توافق بهتر از برجام است. یکی از نتایج ممکن این مذاکرات، توافق مقدماتی‌ای مشابه توافق ژنو ۲۰۱۳ باشد که مقدمه برجام ۲۰۱۵ بود. ممکن است مسئله غنی‌سازی اورانیوم عمدتا حل نشده باقی بماند و در مذاکرات بعدی پیگیری شود.