ابرقدرتی آمریکا به پایان رسیده است/ گفت‌وگوها با آژانس ادامه دارد / آمادگی از سرگیری مذاکرات هسته ای را داریم / سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین در حال هماهنگی است

بین الملل تابناک: امروز دوشنبه، ۲۸ فروردین ۱۴۰۲ نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی برگزار شد و ناصر کنعانی به پرسش‌های خبرنگاران داخلی و خارجی پیرامون مسائل مختلف سیاست خارجی پاسخ داد.

سخنگوی وزارت امور خارجه، با اشاره به برخی مناسبت‌های پیش روی در آخرین روز‌های ماه مبارک رمضان اظهار داشت: آرزو می کنم طاعات و عبادات همه عزیزان و مومنین و مسلمین عالم که در این روز‌ها و شب‌ها توفیق طاعت و بندگی عبادات و روزه‌داری پیدا کردند، مقبول حق تعالی باشد و به دعای مومنین و اجابت حق تعالی ما شرایط بهتری را برای امت اسلامی و جامعه بشری در کل جهان شاهد باشیم.

وی تاکید کرد: امسال روز جهانی قدس را پرشور‌تر و باشکوه‌تر از همیشه پشت سر گذاشتیم و در شرایطی که رژیم صهیونیستی در سایه بحران‌های متراکم داخلی و مشکلات خارجی متزلزل‌تر و بی ثبات‌تر از همیشه است، اما از حضور پرشور و باشکوه حامیان ملت‌های مظلوم فلسطین نه فقط در جمهوری اسلامی ایران بلکه در همه جای جهان نشان داد که ابتکار امام خمینی مبنی بر نامگذاری روز جمعه آخر ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس ابتکاری حکیمانه مبتنی بر بصیرت بود و عملاً موضوع فلسطین به موضوعی جهانی در افکار عمومی تبدیل شده است.

کنعانی ادامه داد: علاوه بر کشور‌هایی که اکنون در صفحه حمایت از حقانیت و مظلومیت ملت فلسطین ایستاده‌اند، ملت‌های جهان در گوشه گوشه جهان در روز جهانی قدس و در این ایام به حمایت از آرمان فلسطین به خیابان‌ها آمده‌اند و در راهپیمایی‌ها و تجمعات نشست‌ها در اعلام حمایت از حقانیت حملات فلسطین به طور جدی مشارکت کردند و آزادی فلسطین را فریاد زدند که این هم نشان دهنده این است که ما در آستانه تحولات امیدوارکننده تری به نسبت گذشته در ارتباط با مساله فلسطین هستیم و امیدواریم که مجموعه این تلاش‌های جهانی به آزادی فلسطین منجر شود.

*تبریک روز ارتش

سخنگوی وزارت امورخارجه افزود: پیشاپیش عید فطر را خدمت همه عزیزان تهنیت عرض می‌کنم و آرزوی قبولی طاعات را دارم. امروز ۲۸ فروردین مصادف با ۱۷ آوریل موسوم به روز اسیر فلسطینی است و برای اسرای قهرمان فلسطین که در مسیر جهاد و مبارزه و تلاش برای آزادی سرزمینشان از چنگال صهیونیست‌ها هستند، آرزوی آزادی هر چه سریعتر داریم.

کنعانی ادامه داد: روز سه شنبه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران است. این روز را به غیورمردان نیرو‌های ارتش و سه گانه زمینی دریایی و هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تبریک و تهنیت عرض می‌کنم و به روح بلند شهدای ارتش درود و سلام می‌فرستم.

* در روابط خارجی خود را محدود به منطقه خاص بلوک خاص نخواهیم کرد

سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سوالی در مورد تحولات اخیر مانند بهبود روابط ایران و عربستان و اینکه دولت سیزدهم از ابتدا اعلام کرد، ما روابط خارجی را با دنیا به موضوع برجام گره نمی‌زنیم، گفت: جمهوری اسلامی ایران کشوری است که دارای ظرفیت‌های بسیاری است و در معادلات منطقه‌ای به دلیل ظرفیت‌های موثر نقش تعیین کننده و انکارناشدنی که دارد، همواره یکی از اعضای اثرگذار در روند تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است. خوشبختانه شرایط بین المللی تغییر کرده است و ما شاهد تغییر موازنه قدرت در بین المللی دنیا هستیم.

وی ادامه داد: ما اکنون دیگر موضوعی به نام جهان تک قطبی نداریم و آمریکا به عنوان یک ابرقدرت مطرح نیست، البته یک قدرت می‌تواند مطرح باشد، اما موضوع ابرقدرتی آمریکا پایان یافته است؛ بنابراین با نگاه به ظرفیت‌های جمهوری اسلامی و تغییر موازنه قوا در منطقه و در نظام بین‌المللی دولت تلاش کرد از همه این‌ها به عنوان یک فرصت در جهت تحقق منافع ملی و منافع ملت ایران استفاده کند و هم در تقویت همگرایی‌های منطقه‌ای به عنوان یک رویکردی کاملاً موثر برای تامین منافع مشترک بعد از پرونده‌های حرکت به سمت بحران زدایی از پرونده‌های داخلی منطقه‌ای حرکت کند و ما در همه زمینه‌ها شاهد تحولات مثبت و رو به جلویی بوده ایم.

کنعانی افزود: در عین حال همانطور که بار‌ها تاکید کرده ایم در روابط خارجی خود را محدود به منطقه خاص بلوک خاص و در محور معینی خود را محدود نخواهیم کرد و در روند توسعه مناسبات خود با همه کشور‌هایی که حاضر باشند مبتنی بر اصل احترام متقابل و منافع مشترک روابط توأم با دوستی را با جمهوری اسلامی برقرار کنند، ما هم به تلاش‌های خود در این مسیر ادامه خواهیم داد.

* مذاکرات فنی با آژانس ادامه دارد

وی در مورد سفر گروسی به تهران و توافقی که شده، گفت: این موضوع مهم و قابل توجهی است و همانطور که اشاره کردید، سفر آقای گروسی به تهران در ماه آخر سال گذشته انجام شد و در چارچوب بیانیه مشترکی که اعلام و منتشر شد که گفت‌وگو‌های فنی انجام شود. در چارچوب بیانیه و توافقی که بین طرفین صورت گرفته بود هیأت‌های فنی مبادله شدند و نمایندگان آژانس به ایران سفر و گفت‌وگو‌های فنی انجام و این گفت‌وگو‌ها در مسیر‌های توافق شده ادامه دارد.

سخنگوی وزارت امورخارجه افزود: این یک مسیر فنی است و در صورتی این مسیر فنی از مسائل و نگرش‌های سیاسی متاثر نشود، امیدواریم بتوانیم در ادامه مسیر بین ایران و آژانس این مسیر پیش برود و گام‌های مثبتی را به سمت رفع مسائل فنی باقی مانده بین ایران و آژانس داشته باشیم. مسیر گفت‌وگو‌ها و مذاکرات فنی ادامه دارد و امیدواریم آژانس به مسیر فنی متعهد باشد و شاهد باشیم آژانس حداکثر تلاش خود را کند از تاثیرات و فشار‌های سیاسی به دور بماند و در مسیر مذاکرات فنی شاهد حل و فصل مشکلات باشیم. پیشرفت این روند می‌تواند تاثیرات مثبتی بر روند توافق در خصوص برجام داشته باشد.

سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سوالی در مورد نشست سمرقند و پرداختن به مسائل افغانستان گفت: موضوع اجلاس موضوع مهمی بود و موضوع افغانستان هم موضوع بسیار مهمی مرتبط با حوزه سیاست خارجی و امنیت ملی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران و مورد توجه افکار عمومی منطقه‌ای و بین‌المللی است. در ارتباط با مسائل افغانستان لازم است این را مورد تاکید قرار دهند که نباید نقش سیاست مخرب و اشغالگرانه آمریکا طی ۲۰ سال گذشته در افغانستان مورد غفلت قرار بگیرد. همچنین خروج غیرمسئولانه و هماهنگ نشده آمریکا از افغانستان هم نقش مخرب دیگری داشت.

وی ادامه داد: در شکل گیری یک روند کاملاً نابسامان و به هم ریخته در کشور مهم و پیچیده‌ای مانند افغانستان، طبیعت جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور همسایه افغانستان و دارای مرز‌های طولانی مشترک با این کشور نمی‌تواند درباره مسائل این کشور بی تفاوت بماند و یا منتظر تحولات و فعل و انفعالاتی باشد که جمهوری اسلامی ایران در آن نقش موثری نداشته باشد.

کنعانی ادامه داد: اجلاسی که در سمرقند برقرار شد، چهارمین نشست وزرای امور خارجه کشور‌های همسایه افغانستان بود و روندی که جمهوری اسلامی ایران در آن چارچوب نقش موثر و مهمی را ایفا می‌کند. در این نشست موضوعات متعددی مطرح شد که موضوعات مهمی  از جمله مواد مخدر، گروه‌های تروریستی و داعش و حقوق زنان بود که بخشی از تلاش ایران برای کمک به بهبود شرایط افغانستان و تثبیت شرایط امنیتی در این کشور و کمک به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان است که ایران این‌ها را در چارچوب‌های منطقه‌ای و نشست‌های چندجانبه با جدیت و مسئولانه دنبال می‌کند. سیاست جمهوری اسلامی ایران درباره افغانستان دوگانه و دارای تناقض نیست و کاملاً روشن است.

سخنگوی وزارت امورخارجه ادامه داد: در ارتباط با افغانستان همانطور که بار‌ها در مواضع رسمی ایران اعلام شده است، دارای سیاست اصولی و و روشنی هستیم و سیاست ایران در ارتباط با افغانستان از مولفه‌های روشنی تبعیت می‌کند. ما در ارتباط با افغانستان و حمایت از صلح و ثبات در این کشور برای ما بااهمیت است. مخالفت با حضور مجدد بازیگران خارجی به بهانه‌های مختلف و استفاده از ابزار‌های مختلف از جمله تروریسم و مخالفت با مداخله خارجی در این کشور از مبانی دیگر رفتاری ایران در ارتباط با مساله افغانستان است و ضرورت تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام و مبارزه موثر با تروریسم و تولید و قاچاق مواد مخدر و مسائل اجتماعی و مخالفت جدی با منع زنان از تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها و ممانعت از نقش و اشتغال زنان در فعالیت‌های اجتماعی و رسمی و اداری مهم است.

وی ادامه داد: در این ارتباط هم در نشست سمرقند در قالب نشست و سخنرانی وزیر خارجه و دیدار وزیر خارجه با سرپرست وزارت خارجه افغانستان بر این موضوع صریح واضح و شفاف تأکید شد که ایران مخالف منع تحصیل زنان و دختران و اشتغال آنهاست و هم آماده است کمک کند به ایجاد شراط مناسب برای تحصیل دانش آموزان و دانشجویان و هم حضوری و هم مجازی با تجربه خوبی در این مورد داریم.

سخنگوی وزارت خارجه تاکید کرد: همواره تأکید کرده و می‌کنیم که تعامل و همکاری با طالبان و هیأت حاکمه موقت افغانستان به معنای شناسایی وضع موجود نیست، بلکه در رویکرد دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با افغانستان و تعامل با سرپرستی موقت همه عناصری که مورد اشاره قرار دادم، لحاظ شده و مورد توجه جدی قرار دارد. مضاف بر اینکه در ارتباط با افغانستان موضوعات دوجانبه مهمی داریم. پیگیری حق آبه هیرمند در مذاکرات مطرح بود و در سمرقند هم مورد توجه و پیگیری جدی قرار گرفت. موضوع امنیت مرز‌ها و رسیدگی به وضعیت چند میلیون آواره افغانستانی در ایران، از موضوعاتی است که نیاز به پیگیری و هماهنگی دارد و ممانعت از سرریز شدن آوارگان جدید که برای ایران هزینه‌های زیادی تولید می‌کند.

کنعانی تاکید کرد: بنابراین موضوعات عدیده‌ای را همزمان در سیاست ما در ارتباط با افغانستان دنبال می‌کنیم که این‌ها نه دوگانگی تلقی می‌شوند و نه دچار ابهام است، بلکه رویکرد دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران رویکرد آگاهانه محاسبه‌شده هوشمندانه است؛ هم در جهت کمک به صلح و امنیت در داخل افغانستان و تامین منافع مردم افغانستان و هم متناسب با امنیت جمهوری اسلامی ایران و منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با افغانستان.

ایران هیچ‌گاه میز مذاکره را ترک نکرده است

سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سوالی در مورد اینکه غرب به دنبال راه اندازی جنگ ترکیبی علیه ایران است و موضع وزارت امورخارجه در این خصوص گفت: ایران هیچگاه به میز مذاکرات پشت نکرده و همواره آمادگی خود را برای جمع بندی مذاکرات رفع تحریم اعلام کرده است. در عین حال، همانطور که اعلام کردیم در خصوص پیش‌نویس و رد و بدل شدن، ما آمادگی داریم در کوتاه‌ترین زمان ممکن مبتنی بر همان جمع بندی مذاکرات صورت بگیرد و گام‌های لازم برای بازگشت مسئولان و متعهدانه همه طرف‌ها به برجام برداشته شود.

وی ادامه داد: ما در این ارتباط ابتکارات متعددی انجام داده و از همه ظرفیت‌ها استفاده کردیم و مسیر دیپلماسی در هر کجا که فکر می‌کند، فرصتی است که می‌تواند هم روند را تسریع کند و هم بهانه را از طرف مقابل بگیرد. در این زمینه از همه فرصت‌ها استفاده کردیم. ما به تاکتیک‌های طرف مقابل آشنایی داریم و جمهوری اسلامی ایران منافع خود را به خوبی تعریف کرده است و از خطوط قرمز خود عبور نخواهد کرد. در صورتی که طرف مقابل آمادگی و اراده سیاسی لازم برای بازگشت به توافق از خود به طور عملی نشان بدهد، زمینه بازگشت سریع و زود هنگام به میز مذاکره برای جمع بندی مذاکرات و آغاز اجرای آن وجود دارد.

کنعانی در مورد اقدامات صهیونیست‌ها در آذربایجان اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران و آذربایجان دشمنانی دارند و در آن تردیدی نیست. رژیم صهیونیستی یکی از دشمنان شناخته شده روابط دو جانبه دو کشور و دو ملت است. این رژیم راهبرد امنیت ملی و بقا و حیات خودش را در ایجاد و دامن زدن به بی ثباتی و ناامنی در منطقه و جهان اسلام تعریف کرده است. رویکرد این رژیم نه تنها در ارتباط با روابط ایران و آذربایجان، بلکه با کلیت مناسبات کشور‌های اسلامی، رفتاری همراه با تلاش برای ایجاد تفرقه و بی ثباتی و دامن زدن به اختلافات است.

وی افزود: تأکید جمهوری اسلامی ایران تمرکز بر حسن همسایگی و روابط توأم با مناسبات دوستانه و احترام متقابل و تمرکز بر منافع مشترک است. با درک همین نگرانی‌ها که عده‌ای از ایجاد اختلاف بین دو کشور سود می‌برند، ایران در روند دیپلماتیک تلاش کرد با ابتکار عمل‌های دیپلماتیک در تنش‌هایی که اخیرا در روابط دو کشور رخ داد، بر این تنش‌ها غلبه کرده و از رویکرد سیاسی و دیپلماتیک برای مدیریت روابط استفاده کند و خوشبختانه شاهد موفقیت نسبی در این روند هستیم.

سخنگوی وزارت خارجه آذربایجان گفت: سه دور گفت‌وگو‌های تلفنی وزرای خارجه تحول مثبتی بود که به رویکرد مشترکی برای غلبه بر وضعیت موجود و تنش زدایی بین دو کشور رسیدم و بر آن مبنا اقدامات و گام‌هایی تعریف شده که در این مسیر حرکت می‌کنیم و امیدواریم بر مشکلات و سوءتفاهمات غلبه کنیم و روابط دو کشور را ـ که ضروری و مبتنی بر سیاست حسن همسایگی است ـ به روند طبیعی مناسب و سودمند خود هدایت کنیم.  

کنعانی درباره روابط ایران و عربستان و تاثیر آن در حل مسائل منطقه گفت: رابطه میان ایران و عربستان سعودی ویژگی‌های مستقل خود را دارد و ارتباط خاصی با برجام ندارد. ما در ارتباط با روابط ایران و عربستان خوشبین هستیم. مبتنی بر مذاکراتی که صورت گرفت، توافقاتی که میان طرفین انجام شد و گام‌های مثبت و سازنده‌ای که دوطرف در اجرایی کردن توافقات خود تاکنون برداشته‌اند و انجام داده‌اند ما به سمت مسیر خوب و امیدوار کننده‌ای در چارچوب منافع دو کشور و در چارچوب منافع مشترک منطقه‌ای در حال حرکت هستیم.

ما به عنوان دیپلمات‌ها حتی در سخت‌ترین شرایط‌، همواره به دلیل حرفه و شغلی که داریم، باید خوشبین باشیم. اکنون که در شرایط امیدوار کننده و سازنده‌ای قرار داریم، حتما به آینده این روند خوشبینیم و امیدواریم در چارچوب اراده سیاسی که شکل گرفته و توافقی که شده و گام‌هایی که تا این مرحله برای اجرای توافق و فعال‌سازی روابط برداشته شده، شاهد نتایج خوبی در روابط میان دو کشور ایران و عربستان و نیز گام به گام شاهد اجرایی کردن توافقات انجام شده میان دو کشور ـ نه تنها در حوزه سیاسی بلکه در حوزه اقتصادی، فرهنگی و مناسبات مردم ـ باشیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: این مقدمات خوشبختانه فراهم است و زیرساخت‌های قانونی برای این کار و موافقت‌های دوجانبه وجود دارد و زمینه برای تحقق چنین روندی در روابط دو کشور بیش از گذشته فراهم است. همانطور که در ابتدای این تحول مثبت در روابط دوجانبه ایران و عربستان، شاهد تاثیرات مثبت در فضای منطقه‌ای بودیم خوشبین هستیم که با پیشرفت این روند، شاهد تکمیل همین فرایند در فضای عمومی منطقه و تقویت همگرایی‌های منطقه‌ای متناسب با منافع مشترک کشور‌های منطقه باشیم.

ارزش اعلام موضع ندارد

کنعانی در پاسخ به سوالی در مورد سفر فرزند شاه مخلوع به سرزمین‌های اشغالی افزود: شخصی که نام بردید، نه خودش و نه اصل سفرش و نه جایی که می‌خواهد سفر کند، ارزشی ندارد که از این تریبون درباره آن اعلام موضع کنم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در خصوص نقش شورای عالی امنیت ملی در برقراری روابط با عربستان گفت: در روابط خارجی همه مولفه‌ها و عناصر یک حکومت همواره متناسب با ظرفیت‌ها و ماموریت‌هایی که دارند، باید ایفای نقش کنند. جمهوری اسلامی ایران متناسب با موضوعات، ماموریت‌ها را به دستگاه‌های مختلف محول می کند و دستگاه‌ها متناسب با توانایی‌هایی شان، ماموریت‌های خودشان را انجام می دهند. این کاملا نمونه بارز استفاده موفق از ظرفیت‌های کشور برای تحقق منافع ملی در حوزه روابط خارجی بود و کاملا نتایج مثبت و سازنده خودش را نشان داد.

کنعانی درباره سفر‌های متقابل مقامات دو کشور گفت: در ارتباط با روند اجرای توافقات دو کشور که در پکن صورت گرفت، در همین جلسه توضیحات لازم را دادم. وزرای خارجه دو کشور از همدیگر، متقابل برای سفر دعوت کرده‌اند. دعوت پادشاه عربستان از آیت‌الله رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران هم دریافت شده است و به طور متقابل رئیس جمهور هم پاسخ مکتوب داده‌اند و هم متقابل از ایشان برای سفر به جمهوری اسلامی دعوت کرده‌اند.

وی عنوان کرد: ما خوشبختانه در مسیری که در آن قرار گرفته‌ایم با تکمیل گام‌های اجرایی که در حال انجام آن هستیم می‌توانیم اظهارنظر کرده و به نوعی پیش‌بینی کنیم که سفر‌های متقابل مقامات دو کشور از جمله در گام جلوتری در سطح وزرای امور خارجه با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت خواهد گرفت، انجام خواهد شد و این گام‌ها تکمیل می‌شوند.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: علاوه بر وزرای امور خارجه، ما در مسیر اجرایی کردن دو موافقت‌نامه جامعی که میان دو کشور داریم هم موافقت‌نامه همکاری‌های جامع اقتصادی، تجاری، فرهنگی و ورزشی و هم موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی در آن سطوح هم با تکمیل گام‌های اجرایی که در پیش داریم، شاهد تبادل هیات‌های مشترک خواهیم بود؛ به ویژه تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری با ظرفیت‌های عظیمی که دو کشور در این حوزه دارند در اولویت ما و دو کشور است و در مذاکرات پکن و در بیانیه مشترک هم مورد تاکید قرار گرفته است و در این زمینه تلاش‌های لازم را انجام خواهیم داد.

سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین در حال هماهنگی است

وی پاسخ به سوالی در مورد سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین گفت: برنامه‌هایی برای سفر رئیس جمهور در حال هماهنگی و انجام است. اطلاع رسانی درباره کشور‌های هدف و زمان انجام سفر را بعد از برنامه‌ریزی‌های دقیقی که صورت می‌گیرد، خواهیم داشت.

کنعانی در مورد سفر وزیر خارجه به پکن عنوان کرد: توافقات پکن میان وزارت امور خارجه دو کشور به خوبی و با سرعت قابل قبولی پیش می‌رود. بر اساس توافق، قرار بود طرفین ظرف دو ماه از زمان نشست اول، یعنی تا تاریخ ۱۹ اردیبهشت به عنوان سقف دوماهه سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های دو کشور بازگشایی شوند.

وی یادآور شد: خوشبختانه در مسیر اجرای این توافق، تاکنون گام‌های مثبت خوبی برداشته‌ایم. هیات‌های فنی و مقدماتی سفر کرده‌اند و حضور دارند و کار‌های خود را به خوبی انجام می‌دهند. مقامات دو کشور از هیات‌های فنی و مقدماتی استقبال خیلی خوبی انجام داده‌ و گفت‌وگو‌های خوبی صورت گرفته و تسهیلات بسیار خوبی در اختیار دو طرف قرار داده شده است و ما در مسیر اجرایی به خوبی پیش می‌رویم.

سخنگوی وزارت امور خارجه عنوان کرد: روابط سیاسی میان دو کشور عملاً مستقیم برقرار شده و می‌توانیم بگوییم روابط سیاسی میان دو کشور فعال سازی شده است. ما در مسیر فعالسازی سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های کنسولی دو کشور قرار داریم و تاکنون تلاش‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است.

کنعانی بیان کرد: موضوع مبهم و مانع و بازدارنده‌ای را در این مسیر نداریم، به ویژه که موسم حج را در پیش داریم. تاکید ما و طرف عربستانی این است که بتوانیم در بازه زمانی بسیار مناسبی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های دو کشور را فعال‌سازی کنیم که حجاج ایرانی در موسم حج با آسان ترین روش با استفاده از خدماتی که سفارتخانه‌ها و سکنسولگری‌ها در اختیارشان قرار می‌دهند، شاهد برگزاری موسم حج بسیار خوب و آرامی باشیم.