برای بدترین سناریوها مقابل آمریکا آماده هستیم؟

اگرچه برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند همان‌طور که نرخ دلار با رشد بالایی همراه شده، اما می‌توان همانند بازار سرمایه، شاهد اصلاح و نزول آن بود و اشتباه است که مردم سرمایه‌های خود را به سمت این بازار هدایت کنند.

با این وجود، کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی معتقدند که در شرایط کنونی برای کنترل و مدیریت بازار ارز، بهترین راه، جذاب کردن ریال است. به باور آنها، بازارساز برای این‌که بتواند نوسانات را کنترل کند، چاره‌ای جز جذاب کردن ریال ندارد، بنابراین تمرکز بر روی سیاست‌هایی از جمله افزایش نرخ سود بانکی، انتشار اوراق مصون از تورم با سود بالا و جذاب و همچنین انتشار اوراق قابل معامله یورویی، از جمله متغیرهایی هستند که می‌توانند به جذاب شدن ریال کمک کنند.

در همین خصوص، مجید سلیمی‌بروجنی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین با ارزیابی بازار ارز در نیمه دوم سال اظهار داشت: قدیمی‌های بازار ارز تکه کلامی دارند با این مضمون که «همیشه با بازار هماهنگ باش». جمله‌ای با این مفهوم ساده که همیشه شرایط و موقعیت خود را با روندهای قیمت‌ها تنظیم کن.

وی با بیان این‌که موضوع نرخ ارز طی چند دهه گذشته همواره اقتصاد ایران را دستخوش تلاطمات اقتصادی و رشد شتابزده قیمت‌ها در اکثر بازارها کرده است، افزود: از ابتدای دهه ۵۰ که پای دلارهای نفتی به بودجه دولت‌ها باز شد، تغییرات نرخ ارز و اصرار دولت‌ها در تعیین دستوری آن، هزینه‌های گزافی را بر ما تحمیل کرده و فرصت‌های بی‌شماری را به جهت رها شدن از آنچه محصول این قفس خودساخته است، از کشور گرفته است.

معامله‌گرهای ارزی آمادگی ورود به کانال ۲۰ هزار تومان را هم دارند

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: بازار ارز ایران طی سه سال گذشته بسیار پرتلاطم بوده است. در چنین بازاری که با صعودهای غیرقابل پیش‌بینی و گاها سقوط‌های مقطغی همراه بوده، اتخاذ تاکتیکی که با کمک آن بتوان سلامت از این بازار عبور کرد، کار بسیار پیچیده‌ای بوده است.

سلیمی‌بروجنی عنوان کرد: تجربه متقاوت سه سال اخیر باعث شد که معامله‌گران ارزی در سال ۹۹ هوشمندانه‌تر از قبل فعالیت کنند. بسیاری از آن‌ها در حالی به نرخ‌های بالای ۳۰ هزار تومان فکر می‌کنند که آمادگی ورود به فازهای نزولی تا کانال ۲۰ هزار تومان را نیز دارند.

وی متذکر شد: مجموعه حوادث سیاسی و نگاه سیاسیون کشور به نتیجه انتخابات ماه آینده آمریکا موجب ایجاد یک شرایط بسیار ناامن و پرالتهاب در بازار ارز شده است.

این تحلیلگر اقتصادی ادامه داد: در حال حاضر نزدیک به صددرصد رشد دلار از ابتدای سال، انتظارات افزایشی را در بازار قوی نگه داشته است. از سوی دیگر، تشدید تحریم‌های آمریکا شامل تحریم ۱۸ بانک و تلاش یک‌سویه برای فعال کردن مکانیسم ماشه، دیگر متغیری است که از لحاظ سیاسی دست نوسان‌گیرها برای جوسازی در بازار ارز را باز گذاشته است.

اتفاقاتی که به افزایش نرخ ارز کمک کرد

سلیمی‌بروجنی گفت: کاهش صادرات در دوران کرونا، افت قیمت نفت و محدود شدن صادرات نفت، همگی دست به دست یکدیگر دادند که سمت عرضه تضعیف شود. از این رو می‌توان گفت که رشد قیمتی دلار در بهار بیشتر از جس ضعف سمت عرضه بود. بعد از آن و در تابستان شاهد خلق پول به دلیل کسری بودجه دولت، تشدید مضیقه در سمت منابع ارزی و دسترسی به آن‌ها، در کنار بالا رفتن ریسک‌ها و تنش‌های سیاسی از جمله عواملی بودند که سرعت رشد دلار را افزایش قابل توجهی دادند.

وی افزود: بسیاری از کارشناسان معتقدند که بازگشت ایران به لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، عامل اصلی جهش نرخ ارز بوده است. دسترسی به منابع و درآمدهای ارزی نیز پس از رفتن ایران به لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف سخت‌تر از قبل شده است.

این تحلیلگر اقتصادی عنوان کرد: در مجموع می‌توان گفت با ورود ایران به لیست سیاه، درآمدهای ارزی و جابه‌جایی‌های مربوط به این درآمدها دشوارتر شده است. این مساله می‌تواند قیمت ارز را در سال‌جاری تحت‌تاثیر قرار دهد.

سلیمی‌بروجنی افزود: نباید فراموش کنیم که در دوران تحریم، افزایش تجارت به خصوص با کشورهای دوست و ارزآوری حاصل از آن برای کشور از اهمین زیادی برخوردار است.

وی متذکر شد: سخت‌تر شدن دور زدن تحریم‌ها، فشار دیگری است که می‌تواند درآمدهای ارزی را در سال‌جاری تحت‌تاثیر قرار داده و تا حدی خود را در قیمت ارز نشان داده باشد.

این تحلیلگر اقتصادی با بیان این‌که بسیاری از بانک‌ها و نهادهای مالی دنیا، منابع ارزی ایران را بلوکه کرده‌اند، گفت: جدای از سخت شدن دسترسی به درآمدهای ارزی، تجارت خارجی ایران نیز سخت‌تر و پرهزینه‌تر شده است. در شرایط پیچیده ارزی، ایران به دلیل تحریم‌های مالی مجبور است که کالاهای خود را با قیمت‌های پایین‌تر بفروشد و همزمان، کالاهای خارجی مورد نیاز خود را گران‌تر خریداری کند.

سلیمی‌بروجنی افزود: در کنار این موارد، رشد گسترده نقدینگی و پایه پولی، عامل بنیادی دیگری بود که بر رشد قیمت دلار اثر می‌گذاشت.

وی متذکر شد: سقوط بازار سرمایه در نیمه دوم مردادماه و تدام روند نزولی آن در شهریور و مهرماه، منجر به خروج بخشی از نقدینگی سرگردان از بازار سهام به سمت بازار ارز شد.

چاره‌ای جز جذاب کردن ریال نداریم

این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر این‌که هیچ‌کس نمی‌تواند نتیجه انتخابات آمریکا را پیش‌بینی درست کند، گفت: بر این اساس به نظر می‌رسد بازارساز باید انتظار خود را روی بدترین سناریو تنظیم کند. چنین دیدگاهی باعث می‌شود که سیاست‌گذار حتی در صورت ورود دوباره ترامپ، آمادگی لازم را برای مقابله با نوسانات ارزی داشته باشد.

سلیمی‌بروجنی با اشاره به کاهش نرخ سود بانکی، افزود: بازارساز برای این‌که این‌گونه نوسانات را کنترل کند، چاره‌ای جز جذاب کردن ریال ندارد. تمرکز بر روی سیاست‌هایی از جمله افزایش نرخ سود بانکی، انتشار اوراق مصون از تورم با سود بالا و جذاب و همچنین انتشار اوراق قابل معامله یورویی، از جمله متغیرهایی هستند که می‌توانند به جذاب شدن ریال کمک کنند.