حضرت آیت الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از بیانات خود در مراسم عزاداری شهادت امام رضا علیهالسلام (۲/۶/۱۴۰۴) دلیل اصلی دشمنی آمریکا با ایران را «گوش به فرمان کردن ملت ایران» دانستند و گفتند: «این کسانی که تحلیل میکنند که «چرا با آمریکا مذاکرهی مستقیم نمیکنید، مسائلتان را حل نمیکنید، به نظر من ظاهربینند. باطن قضیّه این نیست؛ این مسئله حلنشدنی است. او میخواهد که ایران گوشبهفرمان آمریکا باشد.»
در ارتباط با بیانات رهبری در نفی مذاکره مستقیم با آمریکا، توجه به نکات زیر اهمیت دارد.
۱. علت اصلی پرهیز از مذاکره مستقیم و ورود ایران به مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا، عدم اعتماد به این کشور با توجه به تجربیات گذشته بود. در واقع مقدمه مذاکره با دشمن، رسیدن به یک توافق مشترک و قابل قبول برای طرفین مذاکرهکننده و پایبندی طرفین به اجرای این تعهدات است.
طرفهای مذاکره باید حداقل در حین مذاکره از اعمال فشار و ارعاب و منازعه نظامی با طرف دیگر اجتناب کرده و سعی کنند فضایی مثبت و امیدبخش برای تداوم مذاکره و دستیابی به توافق ایجاد کنند.
ایران در پاسخ به دعوت برای مذاکره از سوی آمریکا که در نامه ترامپ مطرح شد، با مذاکرات غیر مستقیم موافقت کرد. این تصمیم نشان داد که ایران برای بهرهگیری از دیپلماسی جهت تامین منافع مشروع ملت ایران، مخالفت با جنگ و تنش و خاتمهدادن به تحریمهای ظالمانه مصمم است.
هیات نمایندگی ایران با حسن نیت، ثبوت قدم و اتخاذ مواضع با ثبات، وارد مذاکرات شد و حتی با اعتماد به نفس کامل اعلام کرد که اگر هدف آمریکا رفع نگرانی از تولید سلاح اتمی توسط ایران باشد، توافق قابل دسترسی است.
اما در طرف مقابل شاهد مواضع متناقض، وضع تحریمهای جدید علیه اشخاص حقیقی و حقوقی در ایران و نهایتا ترغیب رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران در آستانه دور ششم مذاکرات بودیم.
متعاقبا آمریکا نیز برای نجات اسرائیل وارد جنگ با ایران شد که البته پاسخ دندان شکن دریافت کرد. این رویکرد آمریکا باعث شد که نه تنها تهران بلکه بسیاری از سیاسیون جهان در مورد جدیت طرف آمریکایی برای ادامه مذاکرات دچار تردید شوند.
۲. آمریکا به اعمال فشار و ارعاب و تحریم و جنگ علیه ایران هم اکتفا نکرد و در تاریخ ۲۴ خرداد، یک روز بعد از تهاجم اسرائیل به ایران یعنی روزی که قرار بود دورششم مذاکره آغاز شود، حدود پنجاه نفر از عوامل آمریکا از جمله سلطنتطلبان ورشکسته و منزوی با حمایت صهیونیستها در یک دورهمی در مونیخ در مورد چگونگی تغییر نظام در ایران صحبت کرده و حتی مُهره مزدور و حقوق بگیر غرب و صهیونیسم یعنی رضا پهلوی را برای پادشاهی آینده در ایران نامزد کردند.
موضوعی که حتی مورد تعجب و تمسخر ضد انقلاب مستقر در اروپا و آمریکا شد و از این خیمه شب بازی به عنوان «شوهای سیاسی» یاد کردند. این اصحاب بلاهت، بعد از اقدام قدرتمندانه نیروهای مسلح ایران علیه رژیم صهیونیستی و پشتیبانی قاطع و هوشمندانه ملت ایران، جیره و مواجب خود را از آمریکا گرفته و سرافکنده به لانههای خود برگشتند.
در عین حال تحرک خصمانه آمریکا نشان داد که آنها نه تنها به دیپلماسی و مذاکره وفادار نیستند بلکه از این منبع نرم به عنوان ابزار جنگ و تجاوز علیه ایران استفاده میکنند.
۳. انجام مذاکرات غیرمستقیم برای فهمیدن مطالبات و مقاصد طرف مقابل، یک اقدام منطقی و هوشمندانه بود و اگر انجام نمیشد و رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران حمله میکردند، امروز طلبکار بوده و اینگونه القا میکردند که اگر ایران مذاکره را میپذیرفت، ما وارد جنگ نمیشدیم.
اینک سوال مهم اینجاست، در حالی که آمریکا در آزمون مذاکرات غیرمستقیم مردود شده، چگونه میتوان از مذاکره مستقیم سخن گفت؟ کسانی که با صدور بیانیه و اعلام مواضع، مسئولین نظام را به مذاکره مستقیم دعوت میکنند آیا نباید از رویکردهای ضد ایرانی آمریکا و رژیم صهیونیستی تجربه اندوخته و به تامین منافع ملی بیاندیشند؟
تجربه چندین بار مذاکره با آمریکا نشان میدهد که این کشور چه در دوره جمهوریخواهان و چه در زمان دموکراتها، دارای قالب منحصر به فردی برای مذاکره بوده و به دلیل اتکا به قدرت نظامی، اقتصادی و امنیتی، تنها به تامین خود فکر میکند.
آمریکا با عدم پایبندی به اجرای تعهدات، معمولا از طرفِ مقابل، امتیاز نقد و فوری میخواهد و در مقابل، فقط وعده میدهد و پس از رسیدن به اهداف خود، به راحتی خُلف وعده میکند.
آنها در پوشش مذاکره، گاهی رژیم صهیونیستی را برای حمله به ایران تحریک میکنند، گاه خود به میدان میآیند و گاهی هم اروپا را با ابزار مکانیسم ماشه برای تحت فشار قرار دادن ایران به صحنه میآورند.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران درعین اقتدار، از جنگ و تنش استقبال نمیکند، به دنبال ساخت بمب اتمی نیست و این سلاح در دکترین دفاعی این کشور جایی ندارد و مطالبه اصولی ملت ایران، رفع تحریمهای ظالمانه است.
بدیهی است در این مقطع، تداوم اجماع در همه ارکان کشور و سلایق سیاسی در مواجهه با ترفندهای تفرقه افکنانه غرب و حمایت از انسجام ملی اهمیت ویژه داشته و موجب تقویت اعتماد به نفس ملی برای ایستادگی در مقابل دشمن خواهد بود.
*سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.