پروتکل های حفاظتی پوتین؛ حاکم کرملین چگونه جان خود را حفظ می کند؟

به گزارش تابناک، در آستانه دیدار مهم و تاریخی پوتین و ترامپ در آلاسکا، تصاویر ماهواره ای و گمانه زنی برخی از رسانه ها، نشان می دهد سامانه های مخصوص حفاظتی پوتین در این منطقه نیز استقرار یافته اند. جالب است بدانید این سامانه ها همیشه همراه پوتین هستند، هرکجا حاکم کرمیلن برود، به قصد سفر، تفریح این سامانه های مخصوص همراه او هستند، بطور مثال در تصاویر ماهواره‌ای منتشرشده  یک سامانه پدافند هوایی Pantsir-S۱ دیده می شود که در اوایل سال ۲۰۲۴ در نزدیکی اقامتگاه ولادیمیر پوتین در منطقه والدایی نصب شده است.

 منطقه ویژه والدایی منطقه‌ای مرتفع در شمال غرب مرکزی روسیه امروزی و در راستای شمال-جنوب و حدود مسیر ابلاستهای سنت پترزبورگ و مسکو، لنینگراد، نووگورود، تور، پسکوف، اسمولنسک می‌باشد.ولگا، دائوگاوا (دوینای غربی) لوات، مستا، سیاس و دنیپر و دیگر رودخانه‌های این ناحیه از همین تپه سرچشمه می‌گیرند به دلیل اقامت پوتین این سیستم روی یک برجک در جزیره ریابینووی، در حدود ۳.۷ کیلومتری محل اقامت وی قرار دارد.

اما پروتکل‌های حفاظتی ولادیمیر پوتین چیست؟

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که بیش از دو دهه در رأس قدرت این کشور بوده، به دلیل پیشینه‌اش در کا‌گ‌ب و تهدیدات مداوم علیه جانش، تحت یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های حفاظتی جهان قرار دارد. پروتکل‌های امنیتی او نه تنها بازتاب فناوری‌های مدرن و استراتژی‌های امنیتی امروزی است، بلکه ریشه در سنت‌های امنیتی دوران اتحاد جماهیر شوروی دارد که برای حفاظت از رهبرانی، چون استالین و برژنف طراحی شده بود.  

 تونل‌های مخفی و کاروان‌های زرهی: حفاظت پوتین در عصر مدرن

سیستم حفاظتی پوتین توسط سرویس حفاظت فدرال روسیه (FSO) مدیریت می‌شود، سازمانی با بیش از ۵۰،۰۰۰ کارمند که وظیفه حفاظت از مقامات ارشد کرملین را بر عهده دارد. این سرویس، که ریشه در ساختار‌های کا‌گ‌ب دارد، از ترکیبی از فناوری پیشرفته، تیم‌های ویژه و تاکتیک‌های روانی برای تضمین امنیت پوتین استفاده می‌کند.

 پوتین از کاروان‌های زرهی مجهز به خودرو‌های ضدگلوله مرسدس-بنز S۶۰۰ پولمان گارد بهره می‌برد که با سیستم‌های دفاعی پیشرفته، از جمله مقاومت در برابر انفجار و گاز‌های شیمیایی، مجهز شده‌اند. این خودروها، که لقب "قلعه متحرک" را یدک می‌کشند، در سفر‌های داخلی و خارجی همراه او هستند.

یکی از جنبه‌های برجسته حفاظت پوتین، استفاده از تونل‌های زیرزمینی مسکو است که به دوران استالین بازمی‌گردد. این تونل‌ها، که برای فرار سریع یا جابه‌جایی مخفیانه طراحی شده‌اند، همچنان در سیستم امنیتی کرملین نقش دارند. به گفته نیوزویک، پوتین در سفرهایش از مسیر‌های غیرقابل پیش‌بینی و برنامه‌های مخفی استفاده می‌کند تا احتمال حملات را به حداقل برساند. به عنوان مثال، در سفر ۲۰۲۳ به پکن، هواپیمای او با خاموش کردن چراغ‌ها و همراهی جت‌های جنگنده پرواز کرد تا ردیابی نشود.

علاوه بر این، تیم‌های حفاظتی پوتین شامل محافظانی با کیف‌های ضدگلوله و تپانچه‌های قدرتمند هستند که در هر لحظه آماده واکنش‌اند. یک نمونه جالب، استفاده از چشندگان غذا است که پیش از سرو غذا، آن را آزمایش می‌کنند تا از مسمومیت جلوگیری شود. این روش، که یادآور داستان‌های جاسوسی دوران جنگ سرد است، نشان‌دهنده وسواس پوتین به امنیت شخصی‌اش است. همچنین، چگت، کیف هسته‌ای روسیه که همیشه همراه پوتین است، توسط افسران ویژه نیروی دریایی حمل می‌شود و نمادی از قدرت و امنیت او محسوب می‌شود.

 سنت‌های شوروی: از استالین تا برژنف

پروتکل‌های حفاظتی پوتین بی‌شباهت به اقدامات امنیتی رهبران اتحاد جماهیر شوروی نیست. در دوران ژوزف استالین، که پارانویای شدیدی نسبت به ترور داشت، کا‌گ‌ب (یا پیش‌تر، NKVD) شبکه‌ای از محافظان و جاسوسان را برای نظارت بر هر جنبه از زندگی او به کار گرفت. به گزارش کتاب "استالین: دربار تزار سرخ" نوشته سایمون سیبگ مونته‌فیوره، استالین از چندین اقامتگاه مخفی استفاده می‌کرد و اغلب در نیمه‌شب جابه‌جا می‌شد تا دشمنانش نتوانند محل او را شناسایی کنند.

 او همچنین از دوبلور‌ها (بدل های جایگزین) برای فریب قاتلان احتمالی استفاده می‌کرد، ترفندی که شایعات درباره استفاده پوتین از آن نیز وجود دارد، هرچند کرملین این ادعا‌ها را رد کرده است.

در دوران لئونید برژنف، پروتکل‌های حفاظتی کمی مدرن‌تر شدند. حتی وقتی رهبر شوروی به سفرهای خارجی می رفت، گروهی از محافظان مامور می شدند فضولات و مدفوع برژنف را جمع آوری کنند تا به دست سرویس های اطلاعاتی غربی نیفتد، دلیل این بود که از روی تجریه و آنالیز مدفوع می توان به وضعیت سلامتی فرد مورد نظر پی برد.

 طبق اسناد آرشیوی منتشرشده توسط موسسه تاریخ روسیه، برژنف تحت حفاظت نهمین اداره کا‌گ‌ب قرار داشت که بعد‌ها به FSO تبدیل شد. این اداره از خودرو‌های زرهی زیل-۱۱۵ استفاده می‌کرد که برای آن زمان پیشرفته بودند. برژنف همچنین از تیم‌های امنیتی چندلایه بهره می‌برد که شامل محافظان شخصی، مأموران مخفی در میان جمعیت و حتی نظارت بر مکالمات تلفنی بود.

 یک نمونه تاریخی، تلاش ناموفق برای ترور برژنف در سال ۱۹۶۹ بود، زمانی که یک افسر ارتش به کاروان او در مسکو شلیک کرد. این حادثه منجر به تقویت پروتکل‌های امنیتی، از جمله استفاده گسترده‌تر از مسیر‌های مخفی و جت‌های اختصاصی شد.

 تفاوت‌ها و شباهت‌ها: پوتین در برابر پیشینیان شوروی

اگرچه پروتکل‌های حفاظتی پوتین از فناوری‌های مدرن مانند پهپاد‌های نظارتی و سیستم‌های رمزنگاری پیشرفته بهره می‌برند، شباهت‌های زیادی با دوران شوروی دارد. هر دو دوره بر محرمانگی مطلق و چندلایگی امنیتی تأکید دارند. همان‌طور که استالین از دوبلور‌ها استفاده می‌کرد، شایعات درباره بدل های پوتین نیز در رسانه‌های غربی، از جمله گاردین، مطرح شده است، هرچند بدون مدارک قطعی. همچنین، مانند برژنف، پوتین از مسیر‌های غیرقابل پیش‌بینی و جابه‌جایی‌های مخفیانه برای گریز از تهدیدات استفاده می‌کند.

 فاوت اصلی در فناوری و مقیاس است. در حالی که رهبران شوروی به نظارت انسانی و زیرساخت‌های محدود متکی بودند، پوتین از شبکه‌ای گسترده از دوربین‌های تشخیص چهره، پهپاد‌های ضدپهپاد و سیستم‌های ارتباطی امن بهره می‌برد. به عنوان مثال، در مراسم عمومی، FSO از فناوری‌های پیشرفته برای رصد جمعیت و شناسایی تهدیدات استفاده می‌کند، چیزی که در دوران شوروی غیرممکن بود. علاوه بر این، پوتین با تهدیدات مدرن‌تری مانند حملات سایبری مواجه است که نیازمند پروتکل‌های امنیتی دیجیتال، از جمله رمزنگاری قوی و نظارت بر شبکه‌های اجتماعی، است.

اما چرا پوتین به سامانه پانیستر روی آورده است؟

جواب ساده است:  چون تهدید و  فشار پهپادی علیه روسیه و شخص پوتین افزایش یافته است، آنهم از سوی اوکراین که عملا به نمایندگی از غرب علیه روسیه می جنگد! 

از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، حملات پهپادی به زیرساخت‌های حیاتی روسیه با شدت رو‌به‌افزایش بوده است. مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) اشاره می‌کند که این حملات باعث شده است که روسیه منابع محدود سامانه‌های دفاع هوایی خود را بر روی اهداف با اولویت بالا مانند اقامتگاه پوتین متمرکز کند. نتیجه؟ نصب سامانه Pantsir-S۱ روی جزیره‌ای در نزدیکی اقامتگاه؛ یعنی انتقال پدافند هوایی دقیق به میان جنگل.

 گزارش‌ها نشان می‌دهد که صرفاً یک سامانه نیست؛ بلکه زنجیره‌ای از سامانه‌های Pantsir و حتی سامانه‌هایی مانند S-۴۰۰، در پیرامون اقامتگاه والدایی مستقر شده‌اند. این محافظت لایه‌ای، نشان از سطح بالای تهدید یا دست‌کم، وسواس امنیتی دارد.

  کارایی سامانه قابلیت مقابله با هواپیما، بالگرد، موشک کروز و پهپاد – اثربخشی تک به تک موشک‌ها حداقل ۷۰٪ طراخی شده است  ، Pantsir-S۱ یکی از پرکاربردترین پدافند‌های نقطه‌ای روسیه است، ترکیبی از موشک‌های سطح به هوای کوتاه‌برد و توپ‌های ضدهوایی. اما قاعده ثابت نمی‌ماند: نسخه‌های جدیدتر مانند Pantsir-SMD-E با قابلیت شلیک ۴۸ موشک کوچک برای مقابله ویژه با پهپاد‌ها معرفی شده‌اند. حتی کار بر روی افزودن سامانه لیزری برای افزایش دقت و مقابله با پهپاد‌ها نیز در جریان است.