چرا ایرانی‌ها انتخابات آمریکا را دنبال می‌کنند؟

نگاه بسیاری از کشور‌ها و مردم جوامع به این انتخابات است و چه بسا سرنوشت جنگ و صلح کشور‌هایی به نتایج آن وابسته است. اما چرا افکارعمومی ایرانی‌ها در گفتگو‌های روزمره از تاکسی تا شبکه‌های اجتماعی، پیگیر انتخابات امریکا هستند؟ تلاش کردم در ادامه نشانه‌هایی از آنچه در افکارعمومی می‌گذرد را مرور کنم.

۱. دوگانه «مجرم- دادستان» در کنار دوگانه «سرهنگ-حقوقدان»

هفته پیش که همایش دموکرات‌ها در شیکاگو برگزار شد، اگر فقط حرف‌ها را ترجمه می‌کردند و چهره‌ها را فاکتور می‌گرفتند تو گویی در همایش تبلیغاتی یکی از نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری ایران در ورزشگاه آزادی حضور داشتی.

همان روزی که بایدن صحنه انتخابات آمریکا را ترک کرد و کامالا هریس به عنوان یکی از گزینه‌های حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معرفی شد، کمپین انتخاباتی دموکرات‌ها نیز با ایجاد دوگانه دادستان-مجرم برگ تازه‌ای در جریان مبارزات انتخاباتی رو کرد.

 کامالا هریس، در اولین کمپین انتخاباتی‌اش در میلواکی در ایالت ویسکانسین با اشاره به سابقه دادستانی خود گفت که با متجاوزانی که به زنان تجاوز می‌کردند، کلاهبردارانی که مشتریان خود را غارت می‌کردند و متقلبانی که قوانین را به نفع خودشان نقض می‌کردند، مقابله کرده و آنجا بود که این جمله طلایی را گفت: «پس مرا باور کنید وقتی می‌گویم من جنس ترامپ را می‌شناسم.»

دوگانه دادستان-مجرم برای ما تا حدودی یادآور دوگانه «سرهنگ-حقوقدان» در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ بود. زمانی که حسن روحانی در مناظرات انتخاباتی با کنایه خطاب به محمدباقر قالیباف گفت: «من فردی هستم که از ابتدای زندگی سیاسی مسیرم روشن است، هیچ‌گاه پادگانی عمل نکردم، سرهنگ نیستم، من حقوق‌دانم، حواسمان باشد چگونه حرف می‌زنیم، من اطلاعات لازم را در حافظه دارم.» این بازنمایی رقیب انتخاباتی با توصیفی فشرده و مورد فهم همه مردم، ورق را به نفع روحانی برگرداند.

دوگانه سرهنگ-حقوقدان یکی از برگ برنده‌های حسن روحانی در انتخابات آن سال شد، و بعد از آن کلیدواژه «گازانبر» نیز جای خود را در واژگان سیاسی انتخاباتی ایران باز کرد. حال در آمریکا نیز کامالا هریس با پررنگ کردن سابقه حقوقی خود در جایگاه دادستان، یک پله بالاتر از ترامپی ایستاده که در جایگاه مجرم قرار گرفته است. اما در همایش دموکرات‌ها چه گذشت؟

۲. دعوت به مشارکت
باراک اوباما و همسرش، حضور جریان ساز و اثرگذاری در همایش شیکاگو داشتند. هر دوی آن‌ها در این مراسم سخنرانی کردند و سخنرانی آن‌ها نیز بازتاب زیادی در رسانه‌های آمریکایی داشت. اوباما بعد از پایان سخنرانی میشل بر روی صحنه آمد و حضور همزمان هردوی آن‌ها بر روی سن سوژه تصاویر جذابی برای عکاسان شد.
اوباما به عنوان یکی از بهترین سخنرانان دوران مدرن شناخته می‌شود و از او به عنوان «جادوی سخنرانی» یاد می‌کنند. سخنرانی‌های اوباما به دلیل ترکیبی از فصاحت، تسلط بر زبان بدن و توانایی ایجاد ارتباط عمیق با مخاطبان، برای امریکایی‌ها به یادماندنی و تاثیرگذار بوده است. او به خوبی می‌تواند احساسات مخاطبان خود را برانگیزد و آن‌ها را به واکنش و اقدام وادار کند.

در سخنرانی اوباما در شیکاگو، زمانی که جمعیت با شنیدن نام دونالد ترامپ شروع به هو کردن کرد، با این واکنش او روبه‌رو شد که گفت: ‘Don’t boo. Vote’ «هو نکنید. رای بدهید.» 

این جمله اوباما حاضران را به وجد آورد به طوری که با بالاگرفتن پلاکارد‌های VOTE فضای سالن را هیجانی کردند.

بیان این جمله از سوی او به این نکته باز می‌گردد که یکی از ویژگی‌های برجسته سخنرانی‌های اوباما، تاکید بر امید و آینده‌ای روشن است. او اغلب با پیام‌های مثبتی که بر اتحاد، همکاری و پیشرفت تاکید دارد، مخاطبان را به سوی تلاش برای بهبود شرایط و ساختن آینده‌ای بهتر هدایت می‌کند.

برکسی پوشیده نیست که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران، مهم‌ترین رقیب نامزد جریان اصلاح طلب، عدم مشارکت مردم بود و بیش‌ترین تلاش مشاوران رییس جمهور منتخب در جهت ترغیب و تشویق مردم به حضور در پای صندوق‌های رای بود. اما آیا دموکرات‌ها در امریکا هم مانند اصلاح طلبان در ایران با مسئله عدم مشارکت مواجه هستند؟

۳. شکستنِ سقف پیشرفت زنان در کرسی‌های بالای سیاست
هیلاری کلینتون در طول فعالیت سیاسی‌اش، به ویژه در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۰۸ و ۲۰۱۶ بار‌ها به مفهوم «سقف شیشه‌ای» اشاره کرده است. سقف شیشه‌ای اصطلاحی است که به موانع نادیدنی و غیر رسمی اشاره دارد که زنان در مسیر پیشرفت به سمت موقعیت‌های بالای مدیریتی و رهبری به ویژه در جایگاه رئیس جمهور امریکا، با آن‌ها مواجه می‌شوند.

یکی از معروف‌ترین اظهارات هیلاری کلینتون در مورد سقف شیشه‌ای پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ در برابر ترامپ بود. او در سخنرانی معروف خود پس از اعلام نتایج انتخابات گفت:

«من می‌دانم که هنوز هم نتوانستیم این سقف شیشه‌ای بسیار بلند و سرسخت را بشکنیم، اما روزی کسی این کار را خواهد کرد، و شاید زودتر از آنچه تصور می‌کنیم.»

حالا با گذشت ۸ سال از آن روز، هیلاری کلینتون با تکرار دوباره این عقیده خود، در سخنرانی خود در همایش شیکاگو با امید به اینکه، این سقف شیشه‌ای توسط کامالا هریس شکسته خواهد شد، گفت: «من در آن سوی این سقف شیشه‌ای کامالا را در حال ادای سوگند ریاست جمهوری می‌بینم.».

اما این در حالی است که در ایران بحث ریاست جمهوری زنان بیشتر به آرزویی دست نیافتنی می‌ماند، از همین روست که کم‌تر کسی درباره آن صحبت می‌کند. اما حالا مساله امروز زنان ایرانی در سیاست، رسیدن به کرسی وزارت است، مقدمه‌ای بر اینکه شاید در سال‌های آینده با رفع موانع قانونی بتوان یک زن را در میان نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری دید.

هربار دولتی جدید روی کار می‌آید یکی از وعده‌های رییس جمهور منتخب استفاده از ظرفیت زنان در رده‌های بالای مدیریتی است. در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران نیز مسعود پزشکیان بار‌ها بر حضور زنان در کابینه تاکید کرد. 

وعده‌ای که تا حدودی محقق شده و تا به امروز، حضور ۳ زن در کابینه دولت چهاردهم تثبیت شده است.

در پایان، شواهد گواه این است که این دوره از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز همانند دوره قبل برای مردم ایران از حساسیت بالایی برخوردار است و اخبار آن را پیگیری می‌کنند. حتما شما هم در تاکسی، فروشگاه، املاک و.. شنیده‌اید که می‌گویند تصمیمات اقتصادی خود را تا قبل از انتخابات آمریکا بگیرید، چون نتیجه آن بر بازار ایران نیز اثرگذار خواهد بود.

محدثه سنایی فر| روزنامه‌نگار