بازگشت کوپن به اقتصاد ایران؛ آیا این طرح می‌تواند از دهک‌های پایین جامعه حمایت کند؟

هفته گذشته، یکی از مصوبات مجلس یازدهم، بحث‌های مختلفی را در محافل کارشناسی ایجاد کرد؛ طرح تامین کالا‌های اساسی دهک‌های پایین جامعه، که عموم مردم البته از آن تعبیر بازگشت کوپن به اقتصاد ایران را داشتند؛ مساله‌ای که البته نمایندگان مجلس با آن مخالفند و می‌گویند به هیچ وجه صحبتی از بازگشت کوپن به اقتصاد نیست و تنها قرار است در طرحی حمایتی از قشرهای کم‌برخوردار دسترسی آن‌ها به کالا‌های اساسی تسهیل شود.

به گزارش «تابناک»؛ ده سال پیش با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، کوپن از اقتصاد ایران حذف شد؛ اما هم اکنون در مجلس صحبت از این است که کارت الکترونیکی برای تامین برخی اقلام اساسی در اختیار شهروندان ایرانی قرار بگیرد که البته این طرح در پی ایجاد نگرانی‌هایی درباره سلامت قشرهای کم ‌درآمد ایرانی بر سر زبان‌ها افتاده است.

چندی ‌پیش، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده بود: «استفاده مردم از کالا‌های اساسی مانند گوشت و بسیاری از اقلامی که باید سلامت مردم را تامین کند، بسیار کمتر شده» و طبیعی است که سلامت شهروندان ممکن است به خطر بیفتد. از سوی دیگر، «بر اساس تازه‌ترین برآورد‌ها، هزینه یک خانوار در ماه بیش از هفت میلیون تومان است.»

حال این پرسش مطرح است: چند درصد از کارگران چنین حقوقی دارند؟

حقوق حداقلی را در نظر بگیرید که نصف هزینه‌ها را هم پوشش نمی‌دهد. به این ترتیب بخش زیادی از شهروندان جامعه که دستمزدشان به تامین حداقل‌های زندگی هم نمی‌رسد، مجبورند از سبد خانوار بزنند و برخی کالا‌های اساسی از سبد خانواده‌ها حذف می‌شود. آنچنان که نمایندگان مجلس می‌گویند در این طرح قرار نیست، کوپن یا کالابرگ به معنی کلاسیکش تامین شود و تنها نمایندگان مجلس به دنبال این هستند تا دسترسی قشرهای کم برخوردار و آسیب‌پذیر را به کالا‌های اساسی آسان‌تر فراهم کنند.

سیدغنی نظری خانقاه، یکی از نمایندگان مجلس یازدهم در این باره می‌گوید: «بحث بازگشت کالابرگ به هیچ عنوان مطرح نیست. طرحی که هفته گذشته در مجلس شورای یک فوریت آن رای آورد، طرح تامین کالا‌های اساسی است. قصد از طرح تامین کالا‌های این است که تامین کالا‌های اساسی در کشور تحت هیچ شرایطی دچار مشکل نشود. به هرحال در کشور ما نوسانات ارزی وجود دارد و اتفاقات دیگری رخ می‌دهد، ما می‌خواهیم مردم دیگر در این حوزه دچار دغدغه و مشکل نشوند.»

با این حال صحبت‌های اولیه درباره این طرح، موجب ایجاد حساسیت‌هایی در جامعه هم شد. عده‌ای با استفاده از کلیدواژه «کوپن» وضعیت کشور را با سال‌های جنگ مقایسه و عده‌ای دیگر هم نگرانی‌هایی از کمبود کالا‌های اساسی در کشور را مطرح کرده‌اند. چیزی که البته نمایندگان مجلس به شدت با آن مخالفند و می‌گویند تصویب این طرح به این معنی نیست و تنها کمک می‌کند توزیع کالا‌های اساسی در کشور کمی عادلانه‌تر شود.

سید محمدرضا میرتاج الدینی، نائب‌رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در ۲۲ تیرماه گفت: طرح «تضمین دسترسی دهک‌های متوسط و پایین جامعه به کالا‌های اساسی و دارو» از سوی برخی نمایندگان ارائه شده است. هدف این طرح، تضمین دسترسی آسان گروه‌های هدف یعنی قشرهای متوسط و پایین جامعه به کالا‌های اساسی و داروست.

میرتاج الدینی با تاکید بر اینکه کالا‌های اساسی و دارو با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی و بعضاً نیمایی تهیه می‌شود و دولت در توزیع این اقلام همیشه با مشکلاتی روبه‌رو بوده است، افزود: در این طرح کالا‌ها کدبندی می‌شوند و به ‌صورت کارت اعتباری یا الکترونیک در اختیار سرپرستان خانوار قرار می‌گیرد که بتوانند کالا‌های اساسی مانند برنج، گوشت، مرغ، روغن و حتی دارو را توسط این کارت‌ها با قیمت دولتی تهیه کنند.

به نظر شما، این طرح می‌تواند مرهمی بر زخم‌های این روز‌های اقتصاد ایران باشد؟
* آیا این طرح به توزیع عادلانه کالا‌های اساسی کمک می‌کند؟
* آیا این طرح در مجموع به بهبود وضع اقتصادی قشرهای کم‌درآمد و آسیب‌پذیر منجر می‌شود؟
* شما برای حمایت از قشرهای کم درآمد چه پیشنهادی دارید؟