
سعدی افشار، تنها بازمانده نسل نمایش سیاهبازی، یکی از سنتهای نمایش ایرانی، پس از تحمل درد و رنج فراوان و در حالی که توان تقبل هزینههای سنگین درمانش را نداشت، امروز سیام فروردین ماه در ۷۹ سالگی چشم از جهان فروبست و این گونه یکی از میراثهای فرهنگی کشور به تاریخ پیوست.
به گزارش «تابناک»، «بیست سال زحمت کشیدم تا بتوانم یک سیاهباز قابل قبول شوم. سیاهبازی یک هنر مردمی است و بازیگران آن باید هنر سیاهبازی از درونشان جوشش کند و زیاد نمیتوان با آموزش به کسی این هنر را آموخت و منتقل کرد... به عنوان تنها بازمانده هنر سیاهبازی، توان ادامه فعالیت هنری را ندارم و دیگر کسی از هنرمندان دوره خودم باقی نمانده که انگیزه رفتن به روی صحنه را در من ایجاد کند»؛ این گفتههای همین چند ماه پیش از زبان سعدی افشار سعدالله رحمتخواه بیان شد.
سعدالله رحمت خواه ملقب به سعدی افشار پیشکسوت نمایش سیاه بازی کشورمان در چند سال اخیر که وضعیت جسمانیاش رو به وخامت نهاد و به یکباره همگان دریافتند که او آخرین بازمانده این هنر سنت ایرانی است و باید مراقبش بود و البته هنرش را به گروهی از علاقهمندان جوان منتقل کرد. با این حال وقتی سراغش رفته بودند که دیگر دیر شده بود و او توان برگزاری چنین دورههایی و انتقال تجربیاتش را به دیگران نداشت.

سعدی افشار که متولد ۱۳۱۳ بود، برای نخستین بار در سال ۱۳۳۰ روی صحنه رفت و ۶۳ سال روی تئاتر با هنر سیاه بازی مردم را خنداند؛ اما او نیز یکی از قربانیان حذف سنتها و آیینهای ایرانی در رویارویی با فرهنگهای مهاجم شد تا شاید در سالهای آینده، تنها در کتابهای تاریخ هنر اثری از سیاه بازی و آخرین مرد حاضر در این عرصه باشد و حال باید پرسید: در تاریخ درباره ماههای پایانی عمرش که در فقر گذشت تا او نتواند حتی به درمان خود بپردازد، چه خواهند نوشت؟!
بزرگداشت این هنرمند پیشکسوت که در اواخر سال ۱۳۹۱ برگزار شد، با اهدای چندین و چند لوح تقدیر از سوی نهادها و با جمعآوری حدود تنها یک میلیون تومان به پایان رسید که تنها هزینه یکی از آمپولهای سعدی افشار بود تا این بار جمعی از بازیگران به جمع آوری کمک برایش بپردازند که البته این رقم نیز در روزهای پایانی سال عدد چندان بزرگی نبود و برای مدت کوتاهی پاسخگوی زندگیاش بود.
آقای هنرمند پس از تحمل رنج فراوان و در حالی که نمایش کمدی «فیسبوک» به صورت نمادین توسط او کارگردانی شده و از آخر فرودین ماه هر شب در سینما «فردوسی» به نمایش درآمده بود و قرار بود فردا آخرین اجرایش انجام پذیرد، امروز سیام فروردین ماه درگذشت تا صحنه با سیاه بازی اصیل وداع کند.
زندگی او مصداق این شعر مشهور بود که با گفتار زنده یاد منوچهر نوذری در نظرمان مانده است: «ز حق توفیق خدمت خواستم، دل گفت پنهانی، چه توفیقی از این بهتر که خلقی را بخندانی».
هم اکنون بخشهایی از هنرش را که مربوط به چندین نمایش در سالهای دور و نزدیک است در قالب یازده دقیقه در تابناک ببینید..