افزایش بهای نان و بازی با افکار عمومی

چند روزی است که سر و صدای افزایش بهای نان بلند شده است، در حالی که دولت پیش از این اعلام کرده بود، تا‌ پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، بهای نان افزایش نخواهد داشت. در این میان گفته می‌شود که افزایش بهای خرید تضمینی گندم از کشاورزان، دلیل افزایش قیمت نان است؛ اما تناسب میان این دو افزایش قیمت چیست؟

به گزارش «تابناک»، در حالی سخن از افزایش قیمت نان به میان می‌آید که اعلام شده بود تا پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، بهای نان افزایش نخواهد داشت. اما محمدرضا فرزین امروز اعلام کرده است که افزایش بهای نان ارتباطی با هدفمندی یارانه‌ها ندارد و مربوط به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان است.

این در حالی است که کشاورزان همواره از پایین بودن قیمت خرید تضمینی انتقاد داشته‌اند و بر پایه ارقام هزینه‌های تولید، بهای خرید تضمینی گندم را ناعادلانه عنوان کرده‌اند. امسال ابتدا قیمت خرید تضمینی گندم معادل ۳۹۵ تومان اعلام شده بود که با اصلاحیه دولت، به تازگی معادل ۲۵ تومان به این قیمت افزوده شده و قیمت خرید تضمینی گندم به ۴۲۰ تومان در هر کیلو رسیده است.

اما دو نکته مهم در این میان وجود دارد؛ یکی نسبت میان افزایش قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان و افزایش بهای نان است و دیگری خود قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان.

ناامیدی کشاورزان از قیمت خرید تضمینی

در حالی دولت امسال بهای خرید تضمینی گندم را اعلام کرد که در مرحله نخست، قیمت برای امسال ۳۹۵ تومان برای هر کیلو گندم تصویب شده بود؛ در حالی که در سال زراعی ۸۹ – ۹۰ بهای خرید تضمینی گندم در حدود ۳۶۰ تومان در هر کیلو بوده است.

اما قیمت مصوب دولت برای سال زراعی جاری مورد انتقاد بسیاری از جمله شخص وزیر جهاد کشاورزی قرار گرفت که در مجلس شورای اسلامی، خواهان بازبینی دولت برای قیمت خرید تضمینی گندم شده بود.

در پایان با رایزنی‌های انجام گرفته، قرار شد بهای خرید تضمینی معادل ۲۵ تومان افزایش داشته باشد و به رقم ۴۲۰ تومان در هر کیلو برسد. این رقم حاکی از آن است که قیمت خرید تضمینی گندم نسبت به سال گذشته، چیزی نزدیک ۱۶ و ۶ دهم درصد افزایش داشته است.

اما از سوی دیگر، هنوز بسیاری بر این باروند، این قیمت نیز برای خرید گندم عادلانه نیست و هزینه‌های تولید برای کشاورزان بسیار بالا‌تر از این رقم است.

چندی پیش، برخی نمایندگان در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از قیمت پایین خرید تضمینی گندم در کشور اظهار کرده بودند، با این قیمت تولید گندم برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد و باید کمترین قیمت خرید تضمینی گندم معادل ۵۵۰ تومان باشد.

همچنین باید اشاره کرد که دولت افزایش قیمت به ۴۲۰ تومان را این گونه عنوان کرده است که اگر کشاورزان گندم خود را به دولت بفروشند، معادل ۲۵ تومان در هر کیلو به کشاورزان پاداش خواهد داد! در واقع لحن دولت به گونه‌ای است که گویا این افزایش قیمت ۲۵ تومانی را در حد و اندازه یک لطف بزرگ به کشاورزان می‌داند.

نسبت افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به افزایش قیمت نان

اما امروز محمدرضا فرزین در واکنش به انتقادات از افزایش قیمت نان پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها گفته است: افزایش بهای نان مربوط به بالا رفتن قیمت خرید تضمینی گندم توسط دولت و قیمت‌گذاری اعمال شده از سوی ستاد تنظیم بازار است.

وی همچنین اظهار کرده است: افزایش قیمت نان درآمدی برای هدفمندی یارانه‌ها ندارد؛ افزون بر آنکه یارانه‌ای هم به مردم بابت افزایش قیمت نان اختصاص پیدا نمی‌کند، چرا که قیمت خرید تضمینی گندم افزایش یافته و ستاد تنظیم بازار قیمت فروش نان را بنا بر افزایش قیمت خرید تضمینی گندم تعیین کرده است.

نکته جالب توجه در اینجاست که فرزین در سخنان خود اعلام کرده که دولت گندم خریداری شده به‌‌ همان قیمت خرید را به آسیاب‌ها می‌فروشد.

اما دیروز عباس قبادی، مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران اعلام کرده که قیمت فروش گندم، اعم از تولید داخل یا وارداتی، توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران به کارخانه‌های آرد‌سازی و دیگر متقاضیان به ازای هر کیلوگرم گندم معمولی ۴۶۵ تومان است! در حالی که بهای خرید تضمینی گندم از کشاورزان توسط دولت ۴۲۰ تومان اعلام شده است.

از سوی دیگر، قبادی اعلام کرده است که قیمت نان پس از افزایش قیمت گندم به طور متوسط بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش می‌یابد که البته این افزایش می‌تواند در هر استان با استان دیگر متفاوت باشد. چنانکه مدیرعامل شرکت خدمات بازرگانی و اداره غله منطقه ۷ کشور از افزایش ۳۰ درصدی قیمت نان در استان گیلان خبر داده است!

این در حالی است که قیمت خرید تضمینی گندم در سال جدید با احتساب پاداش ۲۵ تومان دولت به کشاورزان! معادل ۱۶ و ۶ دهم درصد افزایش داشته است. در نتیجه بر خلاف ادعای مسئولین، هیچ تناسبی میان افزایش قیمت نان و افزایش قیمت خرید تضمینی گندم دیده نمی‌شود.

همان گونه که پیشتر گفته شده، اینها همه در حالی است که تا پیش از این گفته می‌شد بهای نان پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها افزایش نخواهد داشت. در سال گذشته محمد رضا فرزین اشاره کرده بود که با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به ۳۶۰ تومان، قیمت نان افزایش اندکی خواهد داشت، ولی وزیر صنعت و معدن و تجارت هرگونه افزایش قیمتی را برای سال ۹۰ رد کرده بود.

با وجود این، هنوز مشخص نیست که قیمت نهایی نان برای سال جدید چه رقمی خواهد بود، اما با توجه به سخنان مقامات دولتی، مشخص است که در این میان هیچ تناسبی میان سیاست‌های دولت برای راضی نگاه داشتن کشاورزان و افزایش متعادل در قیمت نان دیده نمی‌شود.

نکته دیگر این که در این میان، بازی با افکار عمومی موجب می‌شود که افزایش قیمت نان کلا به فراموشی سپرده شود. از یک سو اعلام می‌شود، این افزایش قیمت ارتباطی با بحث هدفمندی یارانه‌ها ندارد، ولی از سوی دیگر، شرکت بازرگانی دولتی ایران این افزایش را ناشی از مصوبه مجلس برای افزایش قیمت خرید تضمینی گندم می‌داند و از سوی دیگر اعلام می‌شود که استانداری‌ها، افزایش قیمت نهایی را اعلام و اعمال خواهند کرد.

در این میان، نه سهم کشاورزان از تولید خود با ارزیابی عادلانه پرداخت شده و نه حقوق مصرف کنندگان برای افزایش متناسب قیمت در نظر آورده شده است؛ حال آن که گرداندن توپ در میان زمین مجلس و دولت و کشاورزان نیز سببی شده است که افکار عمومی واقعیت افزایش قیمت نان را فراموش کنند!