کلیات
مجلس خبرگان رهبری مجلسی متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئولیت تعیین، ولی فقیه (رهبر جمهوری اسلامی) را دارد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند، هشت سال میباشد.
تعیین آیت الله منتظری به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ مهمترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بودهاست.
دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در شهر قم
مجلس خبرگان رهبری مطابق تعریف قانون اساسی یک مجلس انتخابی تمام عیار است نه انتصابی. این مجلس بعلت حساسیتی که در انتخاب رهبر دارد دارای استقلالی است که هیچ نهاد دیگر ندارد و طبق اصل ۱۰۸ قانون اساسی صلاحیت خود تنظیمی دارد تا هیچ نهادی نتواند این پارلمان کوچک، اما راهبردی را تحت نفوذ و تغییرات ناشایست قرار دهد. به نحوی که میتوان گفت: با نفوذترین نهاد جمهوری اسلامی ایران است.
جایگاه قانونی
در اصلهای ۹۹، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۱۱ و ۱۷۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نام خبرگان رهبری ذکر شدهاست. اصل ۱۰۷ انتخاب رهبری را وظیفه خبرگان میداند و بر اساس اصل ۱۰۸ تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آییننامه داخلی جلسات آنان در صلاحیت خود خبرگان قرار گرفتهاست.
اولین انتخابات خبرگان
اولین قانون انتخابات خبرگان شامل تعیین تعداد و شرایط انتخاب شوندگان و در اجرای اصل ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون اساسی، در تاریخ دهم مهرماه ۱۳۵۹ توسط شورای نگهبان تدوین و تنظیم گردید و به تصویب امام خمینی (ره) رهبر وقت ایران رسید. برخی از مواد این قانون با اصلاحاتی همراه بودهاست، تغییراتی که در جلسات ۲۴ و ۲۵ تیرماه سال ۱۳۶۹ در مواد این قانون صورت گرفت از این جملهاند.
انتخابات خبرگان
برابر با ماده ۸ از فصل پنجم قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، (اصلاحی تیر ۱۳۶۹)، خبرگان با اکثریت نسبی آرای شرکتکنندگان (رأی بیشتر) انتخاب میشوند و در اینصورت انتخابات خبرگان رهبری یک مرحلهای است.
شرایط نامزدان
طبق ماده ۳ مصوب شورای نگهبان، نامزدان خبرگان مردم باید دارای شرایط زیر باشند:
اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولیّ فقیه واجد شرایط رهبری، را تشخیص دهد.
بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز.
معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران.
نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی
تبصره ۱ – مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی میباشند.
تبصره ۲ – کسانی که رهبر معظم انقلاب – صریحاً یا ضمناً – اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.
تبصره ۳ – ضرورت ندارد که نامزدان، ساکن یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند. شورای نگهبان برای احراز اجتهاد نامزدان، تأیید اجتهاد آنها در دورههای قبل یا شرکت در آزمون علمی اجتهاد و کسب حد نصاب نمره علمی را منظور میدارد. همچنین تأیید اجتهاد توسط شخص رهبر ملاک تأیید اجتهاد علمی است.
شرایط انتخاب کنندگان
انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
داشتن هجده سال تمام در روز اخذ رأی.
همچنین طبق یک ماده قانونی اشخاص زیر از حق انتخاب کردن، محرومند:
صغار و مجانین و محرومین از حقوق اجتماعی
اهميّت مجلس خبرگان
اين مجلس از نهادهاى ابتكارى در نظام سياسى جمهوری اسلامی ایران است كه براى اوّلين بار، با تدوين قانوناساسىِ جمهورى اسلامى، در حقوق اساسى مطرح شد.
* چون در باره بالاترين مقام كشور، تصميم گيرى مى كند، فراتر از نهادهاى ديگر است؛
* از آن رو كه در لحظات حسّاس فقدانِ رهبرى، ايفاى نقش مىكند، در حساسترين موقعيت براى حفظ نظام است؛
* بدان جهت كه تعيين رهبر را بر عهده دارد، جايگاه ويژهاى در مشروعيّت حكومت دارد؛
* بالاخره چون به منزله برگزيدگان ملّت از سراسر كشور، بايد از دانش عميقِ دينى (فقهى) و بينش قوى سياسى و اجتماعى برخوردار باشند، نهادى از فرزانگان امّت است.
نقش مجلسِ خبرگان هر چند در فعاليتهاى خُرد كشور، محسوس نيست، ولى حضور فعّال آن، پشتوانه اطمينان بخشى در جهت صيانتِ نظام است. اين مجلس، از بحران خلأ رهبرى در نظام پيشگيرى مىكند و نگاه هوشمندانهاش بر شيوه اداره كشور، سلامت نظام را تأمين مىكند. از يك سو بر عدالت، فقاهت، شجاعت و تدبيرِ «رهبرى امروز»، اِشراف دارد و از طرف ديگر هوشيارانه، در انديشه رهبرى فردا است.
ساختار مجلس خبرگان
مجلس خبرگان، از دو بخش هیئت رئیسه و کمیسیونها تشکیل مىشود:
الف) هیأت رئیسه؛ مجلس خبرگان، داراى دو گونه هیأت رئیسه است: هیأت رئیسه سِنّى که در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین مىشود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سِنّى و فرد بعدى به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوانترین خبرگان حاضر، به سِمَت منشى، معیَّن مىشوند و در جایگاه مخصوص قرار مىگیرند.
هیأت رئیسه سنّى، وظایف زیر را بر عهده دارد:
- اداره جلسه افتتاحیه؛ انجام دادن مراسم تحلیف؛ اجراى انتخابات هیئترئیسه دائم.
هیأت رئیسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هیأت رئیسه دائم، به کار خود پایان مىدهد. مدّت زمان هیأت رئیسه سِنّى، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایبرئیس، دو منشى و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مىشوند.
انتخاب رئیس، با رأى اکثریّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریّت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى که در انتخاب رئیس، در مرحله اوّل، اکثریّت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفرى که بیشترین رأى را کسب کردهاند، با رأىگیرى مجدّد و اکثریّت نسبى، رئیس، انتخاب مىشود. ریاست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر کلّیّه امور ادارى، مالى، استخدامى و سازمانى مجلس خبرگان، نظارت دارد و باید با ارتباط منظَّم با رهبرى، شرایط را براى انجام دادن وظایف مجلس خبرگان آسان کند. وى، مصوَّبات قانونى مجلس خبرگان را امضا و به مراجع ذىربط ابلاغ مىکند. رئیس مجلس خبرگان، موظَّف است گزارشى سالانه از عملکرد و اقدامات هیأت رئیسه را به مجلس خبرگان ارائه کند.
اعضای کنونی
احمد جنتی، محمد علی موحدی کرمانی، سید ابراهیم رئیسی، سید هاشم حسینی بوشهری، مرتضی مقتدایی، محسن مجتهد شیستری، سید احمد خاتمی، محسن قمی، عباس کعبی و عبدالنبی نمازی اعضای اصلی مجلس خبرگان در حال حاضر هستند. همچنین سید محمد علی موسوی جزایری، محمد علی تسخیری، علیرضا اسلامیان، ابوالقاسم وافی و سید علی شفیعی اعضای علی البدل هستند.
فهرست سراسری نامزدهای جامعه روحانیت مبارز در انتخابات مجلس خبرگان رهبری مشخص شد.
کد خبر: ۱۲۲۲۱۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۷
- رئیس هیات نظارت و بازرسی بر انتخابات شورای نگهبان در هرمزگان گفت: تبلیغات انتخابات مجلس خبرگان رهبری در هرمزگان از چهارشنبه ۲۵ (بهمن) به مدت ۱۵ روز آغاز میشود.
کد خبر: ۱۲۲۱۴۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۴
از میان ۵۱۰ کاندیدای انتخابات مجلس خبرگان تنها صلاحیت ۱۴۴ نفر تایید شده است و چهره های شاخصی چون حسن روحانی و محمود علوی با عدم ردصلاحیت از سوی این شورا روبرو شدند.
کد خبر: ۱۲۲۰۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۰
نبض خبر
علی اکبر رائفی پور در سخنرانی که ویدیویش را صفحاتش منتشر کردند، ادعا نمود یک معمم که در نجف آموزش دیده و به انگلیس سفر کرده و همجنس گرا بوده، پس از قبول شدن در آزمون خبرگان در برخی لیستهای انتخاباتی نیز قرار گرفت؛ اما در نهایت شناسایی و بازداشت شد! ادعاهای رائفی پور که با گذشت دو روز، واکنشی از سوی متولیان به دنبال نداشته را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۲۰۱۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۷
یک منبع آگاه اعلام کرد: آقای طائب در انتخابات مجلس خبرگان ثبت نام نکرده است.
کد خبر: ۱۲۱۸۹۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
آیتالله یوسف طباطبایینژاد، نماینده، ولی فقیه در استان اصفهان و امامجمعه این شهر در بخشی از مصاحبه خود درباره ردصلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان گفته بود: «ایکاش روحانی و پورمحمدی ردصلاحیت نمیشدند...، اما بالاخره ما دور نشستهایم و نمیتوانیم دلیلش را بفهمیم.» مسئله مهم کشور همین است که کسانی در سطح روحانی و پورمحمدی ردصلاحیت میشوند و امامجمعه اصفهان هم از دلایل آن بیخبر است.
کد خبر: ۱۲۱۸۷۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۹
هاشم هاشمزاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری میگوید: از این قبیل کارها به اندازهای زیاد شده به همین دلیل از خبر ردصلاحیت روحانی تعجب نکردم و دیگر تعجب نمیکنم چراکه از این قبیل موارد در طول سالها اتفاق افتاده، از این رو ردصلاحیت روحانی امر غیرقابل پیشبینی نبود.
کد خبر: ۱۲۱۸۵۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۹
سخنگوی شورای نگهبان ضمن ارائه توضیحاتی درباره برگزاری انتخابات مجلس خبرنگان رهبری در حوزههای انتخابیهای که تعداد داوطلبان به اندازه کافی وجود ندارد، گفت: بر اساس قانون امکان ندارد انتخابات خبرگان در حوزهای که به تعداد کافی داوطلب وجود نداشته باشد، برگزار شود.
کد خبر: ۱۲۱۸۳۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۷
از مجموع ۱۰۷ نفر ثبت نام کننده برای داوطلبی انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری، صلاحیت ۲۸ نفر تأیید شده است.
کد خبر: ۱۲۱۸۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۷
نبود رقیب در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در استان خراسان جنوبی خبرساز شد.
کد خبر: ۱۲۱۸۰۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۶
احمد زیدآبادی به ادعای کریمی قدوسی درباره ردصلاحیت روحانی واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۲۱۷۹۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۶
یک فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به انتخابات مجلس خبرگان نوشت: در تعداد زیادی از کرسیها هیچ رقابتی وجود ندارد و احتمالا برای برخی از کرسیها اساسا داوطلبی تایید نشده است.
کد خبر: ۱۲۱۷۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۵
سایت حسن روحانی بخشی از بیانیه رئیس جمهور پیشین ایران پس از اعلام نظر منفی شورای نگهبان را بازنشر کرد.
کد خبر: ۱۲۱۷۸۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۵
سخنگوی ستاد انتخابات کشور گفت: شب گذشته اسامی تأییدصلاحیتشدگان و عدم تأیید صلاحیتهای داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبری را از شورای نگهبان دریافت کرده و برای کلیه داوطلبان پیامک دادیم.
کد خبر: ۱۲۱۷۸۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۵
از روز ۲۰ تا ۲۲ بهمن هم فرصتی برای تغییر حوزه انتخابیه داوطلبان انتخابات خبرگان رهبری در نظر گرفته شده است.
کد خبر: ۱۲۱۷۶۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۴
سخنگوی شورای نگهبان در گفتگو با ایلنا گفت: اسامی داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبری هنوز به وزارت کشور اعلام نشده است رسانهها از هرگونه گمانهزنی بپرهیزند.
کد خبر: ۱۲۱۷۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۴
امروز و فردا؛ ۴ و ۵ بهمن مراتب بررسی صلاحیتها به داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبری به وزارت کشور ابلاغ و بلافاصله اسامی اعلام میشود و اسامی نهایی داوطلبان تایید صلاحیت شده هم در روز ۱۹ بهمن اعلام خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۱۷۶۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۴
ردصلاحیت حسن روحانی رسما به او ابلاغ شد.
کد خبر: ۱۲۱۷۶۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۴
فرآیندهای انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در حال انجام است و ۴ بهمن به ایستگاه اعلام نتایج بررسی صلاحیتهای داوطلبان میرسد.
کد خبر: ۱۲۱۶۸۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۳۰
دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد. رئیس ستاد انتخابات کشور گفت مجموع واجدان شرایط اخذ رای در کل کشور، ۶۱ میلیون و ۱۷۲ هزار و ۲۹۸ تن هستند.
کد خبر: ۱۲۱۴۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۲