کلیات
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
تعداد اعضاء
این شورا از دوازده عضو تشکیل شده‌است که شش عضو از این دوازده تن فق‌هایی هستند که با حکم رهبر انقلاب عزل و نصب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است؛ مقامی که در حال حاضر در اختیار آیت الله احمد جنتی است.
دوره انتخابات اعضاء
مطابق اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند.
تاریخچه
شورای نگهبان در ایران محدود به دوران انقلاب اسلامی نیست و سابق بر آن نیز در عصر مشروطه با کمی تفاوت فعالیت خود را آغاز کرده بود. به عبارتی از هنگام تشکیل مجلس قانون گذاری در ایران به موجب اصل دوم قانون اساسی مشروطه مقرر گردید: «در هر عصری از اعصار هیاتی که کمتر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فق‌های متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند به این طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسامی بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند معرفی به مجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آن‌ها را یا بیشتر به مقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا به حکم قرعه تعیین نموده به سمت عضویت بشناسند تا موادی که در مجلس عنوان می‌شود به دقت مذاکره و غور رسی نموده هر یک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح و رد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأی این هیئت علماء در این باب مطاع و بتبع خواهد بود و این ماده تا زمان ظهور حضرت حجة عصر عجل الله فرجه تغییرپذیر نخواهد بود.»
پس از سقوط نظام مشروطه سلطنتی در ایران، بحث درباره نگارش قانون اساسی جدید آغاز شد. از آنجایی که نویسندگان پیش‌نویس قانون اساسی، عموماً از تحصیل‌کردگان در کشور فرانسه و متأثر از سنت حقوقی آن کشور بودند، برای نظارت بر انطباق قوانین با قانون اساسی، نهادی مشابه شورای قانون اساسی فرانسه تأسیس کرده و آن را «شورای نگهبان قانون اساسی» نامیدند. این عنوان در مجلس خبرگان قانون اساسی به شورای نگهبان تغییر
کرد و در متن کنونی قانون اساسی نیز هیچ‌کجا تحت عنوان شورای نگهبان قانون اساسی از آن یاد نشده‌است.
وظایف شورا
نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است. این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید می‌کند. در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده می‌شود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند. در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.
دومین وظیفه شورا نظارت استصوابی بر کلیه انتخابات کشور است.
وظایف شورای نگهبان و تفکیک قوا
یکی از شروط اساسی در نظام‌های مردم سالار اصل تفکیک قوا است. به موجب این اصل حکومت به شاخه‌های مستقلی تفکیک و تقسیم می‌شود که حیطه مسئولیت و اختیارات مشخص و مستقلی از هم دارند. شاخه‌های مختلف یک حکومت معمولاً به صورت قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضاییه می‌باشند. اگرچه رعایت اصل تفکیک قوا ممکن است فرایند تصمیم‌گیری و اجرا را در کشور کندتر کند، ولی در عوض موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد می‌شود.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار؛ قانون‌گذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده‌است. در بخش اختیارات مقننه، مطابق اصل ۹۴ قانون اساسی، شورای نگهبان، اختیار تصویب یا رد مصوبات مجلس شورای اسلامی را دارا است. به علاوه مطابق اصل ۹۳ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان، قانونی نخواهد بود.
در بخش اختیارات قضایی، مطابق اصل ۹۸ قانون اساسی، این شورا وظایف دادگاه قانون اساسی را دارا است. زیرا طبق این اصل، وظیفه تفسیر قانون اساسی به این شورا واگذار شده‌است.
در بخش اختیارات انتخاباتی نیز طبق ماده ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد که این نظارت از نوع نظارت استصوابی است.
اعضا
همانطور که اشاره شد اعضای شورای نگهبان را ۶ عضو فقیه در کنار ۶ عضو حقوقدان شکل می‌دهند. در حال حاضر فق‌های شورای نگهبان عبارت هستند از: احمد جنتی (دبیر)، مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی، صادق آملی لاریجانی، محمدرضا مدرسی‌یزدی، محمد یزدی و مرحوم محمد مومن که اوایل اسفندماه سال ۹۷ درگذشت.
حقوقدانان شورا نیز عبارت هستند از: نجات‌الله ابراهیمیان، سام سوادکوهی‌فر، محسن اسماعیلی، سید فضل‌الله موسوی، عباسعلی کدخدایی و سیامک ره‌پیک.
در مورد شورای نگهبان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
سخنگوی شورای نگهبان از پایان بررسی لایحه برنامه هفتم در این شورا خبر داد.
کد خبر: ۱۲۱۵۶۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۴
رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی گفت: هنوز گزارش کمیسیون حقوقی و قضایی درباره بررسی ایرادات شورای نگهبان در لایحه عفاف و حجاب به شورای نگهبان ارسال نشده است.
کد خبر: ۱۲۱۵۵۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۳
رئیس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی گفت: شورای نگهبان در این دوره با مساعدت بیشتری صلاحیت تعداد زیادی از کاندیداها را تایید کرد که نشان از آمادگی برای افزایش مشارکت و شور انتخاباتی است.
کد خبر: ۱۲۱۵۴۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۳
نبض خبر
مسعود پزشکیان، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی، در خصوص رد صلاحیت ابتدایی و تایید صلاحیت نهایی‌اش و عملکرد شورای نگهبان گفت: «در جاهای مختلف شنیدم که مقام معظم رهبری اسم ما را آوردند و سوال کردند که به چه دلیلی این طوری شده و اینها. آقا ما را مدیون خودشان کردند...» حرف‌های کامل پزشکان را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۱۵۰۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۰
حسن روحانی، رئیس جمهور پیشین کشور نسبت به نتایج بررسی صلاحیت ها از سوی هیئت نظارت شورای نگهبان واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۲۱۴۹۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۰
علی اکبر کریمی گفت: با توجه به اعلام رسیدگی به صلاحیت نامزدها به نظر می‌رسد درباره نحوه رسیدگی به صلاحیت‌ها و نتایج آن درباره برخی نامزدها در هیات نظارت شورای نگهبان برخورد تبعیض‌آمیز وجود داشته است.
کد خبر: ۱۲۱۴۸۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
شورای وحدت اصولگرایان هیئتی سه‌نفره برای رایزنی با شورای نگهبان جهت ایجاد زمینه حضور حداکثری کاندیداها در انتخابات، تشکیل داد.
کد خبر: ۱۲۱۴۸۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
از روز شنبه و بلافاصله پس از مشخص شدن، رویکرد شورای نگهبان و هیات‌های نظارت در بررسی صلاحیت نامزدهای کسب کرسی نمایندگی مجلس دوازدهم، دامنه وسیعی از فعالان سیاسی، نمایندگان مجلس و تحلیلگران نسبت به گارد هیات‌های نظارت واکنش نشان داده و آن را زمینه‌ساز کاهش مشارکت در انتخابات ارزیابی کردند.
کد خبر: ۱۲۱۴۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
پس از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها به داوطلبان نمایندگی مجلس دوازدهم؛ بر اساس قانون ۳ روز مهلت اعتراض وجود داشته است؛ که از یکشنبه این هفته آغاز شده و امروز - سه‌شنبه - آخرین مهلت است.
کد خبر: ۱۲۱۴۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
در استان البرز ۱۲۳ داوطلب برای هر کرسی مجلس رقابت خواهند کرد. این آمار در استان تهران ۷۷ نفر، در استان فارس ۳۷ نفر و در استان اصفهان ۲۵ نفر است.
کد خبر: ۱۲۱۴۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان گفت: اسناد جدیدی که از داوطلبان به دست می‌آید، ممکن است وضعیت آن‌ها را تغییر دهد؛ یعنی اگر در گذشته تأیید شده، رد شود و یا عکس آن صورت گیرد.
کد خبر: ۱۲۱۴۵۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
ثبت شکایت داوطلبان شرکت در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی که صلاحیت آن‌ها احراز نشده است، از امروز - یکشنبه - ۱۷ دی - آغاز شد.
کد خبر: ۱۲۱۴۴۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۷
برنامه گفت‌وگومحور «تقاطع» از روز یکشنبه ۱۷ دی‌‌ماه روی آنتن شبکه چهار سیما می‌رود.
کد خبر: ۱۲۱۴۲۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
سیدمحمد بطحائی توسط شورای نگهبان تایید صلاحیت شد.
کد خبر: ۱۲۱۴۲۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
سخنگوی ستاد انتخابات کشور گفت: نتایج بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی در هیات‌های نظارت به اطلاع داوطلبان این انتخابات رسید.
کد خبر: ۱۲۱۴۰۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۵
کازار انتخابات ۱۴۰۲ رسما با اعلام طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان مبنی بر اینکه فهرست نهایی نامزدهای تایید صلاحیت شده برای وزارت کشور ارسال شده است و ۱۱ هزار داوطلب تایید صلاحیت شده اند، آغاز شد.
کد خبر: ۱۲۱۴۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۵
سخنگوی شورای نگهبان:
شورای نگهبان نگاه حزبی و سیاسی ندارد. زمینه مشارکت برای نقش آفرینی احزاب و گروه های سیاسی مختلف در انتخابات پیش رو فراهم است. بیش از ۴۰۰ نفر دهه هفتادی داریم و بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ نفر دهه شصتی داریم که می توانند باهم رقابت کنند. فضا فراهم است که یک انتخابات پرشور داشته باشیم
کد خبر: ۱۲۱۳۹۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
هادی طحان‌نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان امروز (پنج‌شنبه ۱۴ دی) با حضور در برنامه تلویزیونی «صف اول» گفت: نتیجه بررسی صلاحیت‌های داوطلبان مجلس به وزارت کشور ارسال شد. بر اساس قانون سه روز فرصت اعتراض برای داوطلبان فراهم است
کد خبر: ۱۲۱۳۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
ایرنا از تایید صلاحیت ۳۰ نماینده فعلیِ تهران توسط هیات نظارت شورای نگهبان برای دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی خبر داد.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
بروز رسانی شده در ۱۴۰۲/۱۱/۲۰ ساعت ۱۸:۲۲
از «تایید صلاحیت» یا «رد صلاحیت» کاندیداها چه خبر؟! / چهره‌های معروفی که دقیقه ۹۰ تائید صلاحیت شدند
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری روز جمعه ۱۱ اسفندماه در سراسر کشور برگزار می‌شود.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
