کلیات
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزد‌های تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزد‌های تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
تعداد اعضاء
این شورا از دوازده عضو تشکیل شده‌است که شش عضو از این دوازده تن فق‌هایی هستند که با حکم رهبر انقلاب عزل و نصب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است؛ مقامی که در حال حاضر در اختیار آیت الله احمد جنتی است.
دوره انتخابات اعضاء
مطابق اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند.
تاریخچه
شورای نگهبان در ایران محدود به دوران انقلاب اسلامی نیست و سابق بر آن نیز در عصر مشروطه با کمی تفاوت فعالیت خود را آغاز کرده بود. به عبارتی از هنگام تشکیل مجلس قانون گذاری در ایران به موجب اصل دوم قانون اساسی مشروطه مقرر گردید: «در هر عصری از اعصار هیاتی که کمتر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فقهای متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند به این طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسامی بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند معرفی به مجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آنها را یا بیشتر به مقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا به حکم قرعه تعیین نموده به سمت عضویت بشناسند تا موادی که در مجلس عنوان می‌شود به دقت مذاکره و غور رسی نموده هر یک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح و رد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأی این هیئت علماء در این باب مطاع و بتبع خواهد بود و این ماده تا زمان ظهور حضرت حجة عصر عجل الله فرجه تغییرپذیر نخواهد بود.»
پس از سقوط نظام مشروطه سلطنتی در ایران، بحث درباره نگارش قانون اساسی جدید آغاز شد. از آنجایی که نویسندگان پیش‌نویس قانون اساسی، عموماً از تحصیل‌کردگان در کشور فرانسه و متأثر از سنت حقوقی آن کشور بودند، برای نظارت بر انطباق قوانین با قانون اساسی، نهادی مشابه شورای قانون اساسی فرانسه تأسیس کرده و آن را «شورای نگهبان قانون اساسی» نامیدند. این عنوان در مجلس خبرگان قانون اساسی به شورای نگهبان تغییر
کرد و در متن کنونی قانون اساسی نیز هیچ‌کجا تحت عنوان شورای نگهبان قانون اساسی از آن یاد نشده‌است.
وظایف شورا
نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است. این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید می‌کند. در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده می‌شود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند. در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.
دومین وظیفه شورا نظارت استصوابی بر کلیه انتخابات کشور است.
وظایف شورای نگهبان و تفکیک قوا
یکی از شروط اساسی در نظام‌های مردم سالار اصل تفکیک قوا است. به موجب این اصل حکومت به شاخه‌های مستقلی تفکیک و تقسیم می‌شود که حیطه مسئولیت و اختیارات مشخص و مستقلی از هم دارند. شاخه‌های مختلف یک حکومت معمولاً به صورت قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضاییه می‌باشند. اگرچه رعایت اصل تفکیک قوا ممکن است فرایند تصمیم‌گیری و اجرا را در کشور کندتر کند، ولی در عوض موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد می‌شود.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار؛ قانون‌گذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده‌است. در بخش اختیارات مقننه، مطابق اصل ۹۴ قانون اساسی، شورای نگهبان، اختیار تصویب یا رد مصوبات مجلس شورای اسلامی را دارا است. به علاوه مطابق اصل ۹۳ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان، قانونی نخواهد بود.
در بخش اختیارات قضایی، مطابق اصل ۹۸ قانون اساسی، این شورا وظایف دادگاه قانون اساسی را دارا است. زیرا طبق این اصل، وظیفه تفسیر قانون اساسی به این شورا واگذار شده‌است.
در بخش اختیارات انتخاباتی نیز طبق ماده ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد که این نظارت از نوع نظارت استصوابی است.
اعضا
همانطور که اشاره شد اعضای شورای نگهبان را ۶ عضو فقیه در کنار ۶ عضو حقوقدان شکل می‌دهند. در حال حاضر فقهای شورای نگهبان عبارت هستند از: احمد جنتی (دبیر)، مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی، صادق آملی لاریجانی، محمدرضا مدرسی‌یزدی، محمد یزدی و مرحوم محمد مومن که اوایل اسفندماه سال ۹۷ درگذشت.
حقوقدانان شورا نیز عبارت هستند از: نجات‌الله ابراهیمیان، سام سوادکوهی‌فر، محسن اسماعیلی، سید فضل‌الله موسوی، عباسعلی کدخدایی و سیامک ره‌پیک.
در مورد شورای نگهبان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
لایحه پولی به مجلس برگشت
سخنگوی شورای نگهبان از بازگشت لایحه اصلاح ماده یک قانون پولی و بانکی کشور به مجلس شورای اسلامی به دلیل وجود برخی ابهامات خبر داد.
کد خبر: ۱۳۳۵۳۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۲۸
مرتضی الویری درباره احتمال بروز یک چهره جدید در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۷ هم تاکید می کند: « وضعیت کشور به نحوی است که حتی پیش‌بینی افق شش ماهه کار ساده‌ای نخواهد بود. بنابراین من ترجیح می‌دهم که فعلاً برای سه سال و نیم دیگر پیش‌بینی نداشته باشم.»
کد خبر: ۱۳۳۴۶۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۲۴
جلسه شورای نگهبان صبح امروز به ریاست آیت‌الله جنتی و با حضور فقها و حقوقدانان برگزار شد.
کد خبر: ۱۳۳۴۵۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۲۳
من نه وکیل مدافع شیخ حسن روحانی و محمدجواد ظریف هستم و نه با نوع سلوک سیاسی و سیاست‌ورزی آنها میانۀ چندان خوبی دارم، اما این قشقرقی که جناح افراطی علیه آنها بر سر توافقنامۀ برجام به راه انداخته است، هم ناعادلانه هم خلاف واقعیاتی است که جلوی چشم مردم اتفاق افتاده است!
کد خبر: ۱۳۳۱۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۱۰
دکتر طحان نظیف از تایید طرح «تشدید مجازات جاسوسی» و لایحه «ساماندهی پهپاد‌های غیرنظامی» خبر داد.
کد خبر: ۱۳۳۱۷۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۹
نبض خبر
پس از انتقاد از ساخت هتل ده طبقه شورای نگهبان در مشهد در برنامه سمت خدا توسط حجت الاسلام حسینی قمی، عباس کلاهدوز از اعضای دفتر روابط عمومی شورای نگهبان در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: « شورای نگهبان هیچ‌گاه و در هیچ نقطه‌ای از کشور هتل یا مجتمع تفریحی نداشته و ندارد؛ پس هتل 15 طبقه صرفاً یک روایت نادرست است. آنچه در مشهد وجود دارد؛ یک مجتمع آموزشی– فرهنگی است. این مجموعه برای برگزاری دوره‌ها و همایش‌های آموزشی طراحی شده تا حدود 300 هزار ناظر مردمی انتخابات بتوانند وظایف‌شان را حرفه‌ای و آموزش دیده انجام دهند.» در واقع اصل خبر درست است و این کارمند شورای نگهبان تاکید کرده که این مجموعه هتل نیست! پس از این، مجری برنامه سمت خدا مجبور به عذرخواهی از صداوسیما در این برنامه شد که این بخش را می‌بینید.
کد خبر: ۱۳۳۱۴۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۷
مجری برنامه سمت خدا گفت: پس از بررسی‌هایی که ما و دیگران انجام دادیم مشخص شد اساساً شورای نگهبان نه در مشهد و نه در هیچ نقطه دیگری از کشور، هتل یا مرکز اقامتی و تفریحی ندارد. بنابراین اطلاعاتی که در اختیار آقای حسینی قمی قرار گرفته بود، نادرست بوده است.
کد خبر: ۱۳۳۱۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۷
یکی از اعضای دفتر روابط عمومی شورای نگهبان تاکید کرد: شورای نگهبان هیچ‌گاه و در هیچ نقطه‌ای از کشور هتل یا مجتمع تفریحی نداشته و ندارد.
کد خبر: ۱۳۳۱۳۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۷
نبض خبر
حجت الاسلام و المسلمین سید حسین حسینی قمی در برنامه سمت خدا ضمن بیان اینکه «بودجه نهادها و ارگانها باید بازبینی شود» فاش کرد: «در مشهد، هتل ده طبقه، با ده‌ها اتاق و صدها تخت برای شورای نگهبان ساخته شده!» این بخش از توضیحات این روحانی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۳۱۱۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۶
عضو حقوقدان شورای نگهبان ، درباره ادعای رد صلاحیت مسعود پزشکیان توسط همه اعضا و تأیید نهایی او با دستور رهبری گفت که این روایت‌ها با واقعیت مطابقت ندارد.
کد خبر: ۱۳۳۰۳۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۱
نبض خبر
خیرالله پروین، عضو شورای نگهبان نسبت به ادعای محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور که به‌تازگی گفته: «تایید صلاحیت پزشکیان به تدبیر رهبری انجام شد، زیرا هر 12 عضو شورای نگهبان او را رد کرده بودند.» واکنش نشان داده که می‌بینید.
کد خبر: ۱۳۳۰۳۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۱
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به رویکرد جدید قوه قضاییه و موافقت رهبر انقلاب اسلامی با عفو معیاری محکومان، این رویکرد حقوقی را گامی هوشمندانه برای تحکیم وحدت ملی و افزایش امید اجتماعی توصیف کرد.
کد خبر: ۱۳۳۰۲۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۷/۰۱
در گزارش سخنگوی شورای نگهبان آمد
سخنگوی شورای نگهبان گزارشی از نتیجه بررسی ۶ طرح و لایحه دریافتی از مجلس شورای اسلامی، ۵ اساس‌نامه دولت و ۳۲ استعلام صورت‌گرفته از دیوان عدالت اداری را که در شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفته ارائه داد.
کد خبر: ۱۳۲۹۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۲۹
فضل الله رنجبر سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره آخرین وضعیت تعطیلی پنجشنبه ها گفت: تعطیلی پنجشنبه ها به قصه پرغصه‌ای تبدیل شده است. در ابتدا، پیشنهاد تعطیلی روزهای شنبه مطرح شد، اما به دلیل ایرادات مطرح شده از سوی فقهای شورای نگهبان این طرح برگشت داده شد.
کد خبر: ۱۳۲۷۰۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۱۶
عضو فقهای شورای نگهبان در بازدید از سایت هسته‌ای فردو بر ضرورت پاسداری کامل از دستاوردهای هسته‌ای، حفظ آمادگی و برطرف کردن خلأها و نقاط آسیب پذیر تأکید کرد.
کد خبر: ۱۳۲۶۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۱۵
یک فعال سیاسی و روزنامه نگار در واکنش به صحبت‌های احمد خاتمی، امام جمعه تهران، رد صلاحیت علی لاریجانی را یادآوری کرد.
کد خبر: ۱۳۲۴۲۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۰۱
ضرغامی: تریبون نماز جمعه محل ارشاد خلائق براساس اخلاق و سیره نبوی است!
کد خبر: ۱۳۲۴۲۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۰۱
توییت زیباکلام خطاب به شورای نگهبان : این لاریجانی که دبیر شورای عالی امنیت ملی شده همانی نیست که شما رد صلاحیت کرده بودیدش؟
کد خبر: ۱۳۲۱۵۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۶
دبیر شورای نگهبان گفت: پیاده‌روی اربعین فرصت گرانقدر ارتقای سطح معرفت دینی، سیاسی و اجتماعی جمعیت میلیونی حاضر در این مراسم و به تبع آن امت اسلامی است.
کد خبر: ۱۳۲۱۴۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۵
نبض خبر
سخنگوی شورای نگهبان به پیشنهاد برگزاری رفراندوم و تشکیل مجلس موسسان واکنش نشان داد. هادی طحان نظیف در نشست خبری گفت: «از کجا معلوم کسانی که ادعای تغییر در قانون اساسی و تاسیس مجلس موسسان دارند به نتیجه تغییر قانون اساسی پایبند باشند و نتیجه را بپذیرند؟» او عنوان کرد: «کسانی که در یک انتخابات معمولی به قانون تمکین نکردند و حتی به پیشنهادات خودشان پایبند نبودند حالا حرف از برگزاری رفراندوم می‌زنند.» اظهارات کامل طحان نظیف را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۰۶۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۱