مراقب ابرتورم باشید! ‏/استراتژی دولت در مقابل تضعیف و تخریب، توام با متانت باشد / آفات خیابانی کردن دیپلماسی

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز پنجشنبه نوزدهم تیرماه در حالی چاپ و منتشر شد که اعتراف رئیس جمهور روحانی به ‏عقب ماندگی در بخش مسکن، رد اعتبارنامه تاجگردون در مجلس یازدهم، حواشی سند همکاری ایران و چین و احتمال بازگشت ‏محدودیت‌های کرونایی به تهران و تعدادی از استان‌ها با تیتر‌ها و عناوین مختلف در صفحات نخست روزنامه‌های امروز ‏برجسته شده است. ‏

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛‏

مراقب ابرتورم باشید! ‏

محمدجواد اخوان در بخشی از یادداشتی با عنوان مراقب ابرتورم باشید! در شماره امروز روزنامه جوان نوشت: هرچند سوق دادن ‏سیل نقدینگی به بازار سرمایه تا حد زیادی از جذابیت بازار‌های کاذب طلا و ارز می‌کاهد، اما در خصوص آن چند ملاحظه جدی ‏وجود دارد؛ نخست آنکه نباید شاهد مسابقه باطلی میان بازار سرمایه و بازار‌های کاذب طلا و ارز باشیم، چراکه عملاً شاهد تلاش ‏هر یک از بازار‌ها برای جبران عقب‌ماندگی از یکدیگر خواهیم شد و عملاً نقض غرض شده است. علاوه بر آن، این مسابقه باطل ‏اگر به سایر بازار‌های کشور همچون مسکن و حتی کالا‌های ضروری کشیده شود، عملاً شاهد بروز یک «ابرتورم بی سابقه» ‏خواهیم بود. ‏

ملاحظه دیگر آن است که بازار سرمایه برای «دارندگان سرمایه» می‌تواند جذاب باشد و برای دهک‌های محروم‌تر جامعه که فاقد ‏هرگونه پس‌انداز هستند، راه حل تلقی نمی‌شود. خانوار‌های مستضعف و محروم در بازی رشد نجومی بورس تنها آثار تورمی ‏دهشتناک آن را بر سر سفره‌های خود لمس خواهند کرد و خدای ناکرده شاهد موج سنگین تهدید امنیت غذایی اقشاری از جامعه ‏خواهیم بود. به نظر می‌رسد لازم است حداقل برای سه دهک جامعه تدابیر ویژه‌ای برای کاهش آثار تورم انتظاری پیش رو در ‏نظر گرفته شود. ‏

ملاحظه مقتضی دیگر این است که هرچند هدایت نقدینگی به بازار سرمایه به مراتب از هجوم آن به بازار سوداگری ارز و طلا ‏بهتر است، اما این اتفاق لزوماً ایدئال نیست. حالت مطلوب برای نقدینگی، «مولّد شدن» آن در بخش‌های مولد اقتصاد و بازار ‏سرمایه است. در واقع زمانی می‌توان با آسودگی از منافع رشد نجومی بازار سرمایه سخن گفت که این ورود نقدینگی جدید به ‏افزایش سرمایه مورد نیاز بخش تولید انجامیده و تولید را سودآور و جذاب‌تر برای پذیرش سرمایه نماید. ‏

آخرین ملاحظه‌ای که در این مجال باید بدان اشاره کرد آن است که در کنار هدایت نقدینگی، باید برای مدیریت رشد نقدینگی نیز ‏برنامه داشت. برخی کارشناسان اقتصادی در این روز‌ها از احتمال تولید بدون پشتوانه شبه پول و تبدیل آن به پول پرقدرت برای ‏جبران کسری بودجه دولت اظهار نگرانی کرده‌اند که هنوز نمی‌توان در مورد صحت یا عدم صحت آن قضاوت کرد. اما واضح ‏است که بخشی از آنچه در این سال‌ها بر سر اقتصاد ملی آمده است، ناشی از سیل ویرانگر رشد نقدینگی بوده که با هیچ توجیهی ‏‏ (حتی جبران کسری بودجه و افزایش هزینه‌های ناشی از کرونا) نمی‌توان به آن دامن زد که به نظر می‌رسد نهاد‌های نظارتی و به ‏ویژه مجلس شورای اسلامی باید به این موضوع مهم ورود پیدا کنند. ‏

آفات خیابانی کردن دیپلماسی

نصرت‌الله تاجیک دیپلمات پیشین طی یادداشتی با عنوان آفات خیابانی کردن دیپلماسی در شماره امروز ایران نوشت: در عرصه ‏جهانی وقتی از قدرت نظام‌های ســـــیاسی صــــحبت می‌شود بیش از هر چیز، این قدرت معطوف به دو حوزه در ساختار‌های این ‏نـــظام‌هــاســــت؛ حوزه نظامی و حوزه دیپلماســــی. در واقع حتی وقتی از مؤلفه‌های مختلف قدرت مانند قدرت اقتصادی و قدرت ‏فرهنگی نیز یاد می‌کنیم نباید از یاد ببریم که بدون داشتن نیروی نظامی و دیپلماتیک قوی، امکان نفوذ بخشیدن و اعمال این ‏بخش‌های قدرت نیز کاهش پیدا می‌کند. در این بین سیاست خارجی در واقع محل بروز و عملیاتی شدن تمام توافقات داخلی یک ‏نظام سیاسی در عرصه بین‌المللی است ... ‏.

یعنی جایی که تمامیت محتوای استراتژیک و تاکتیکی یک نظام سیاسی در نسبت با دیگر بازیگران عرصه بین‌المللی به اجرا در ‏می‌آید؛ بنابراین بسیار طبیعی است که بازیگران ریز و درشت جهان برای نگاه به هر کشوری پیش از هر چیز متوجه دستگاه ‏سیاست خارجی آن باشند و از همین رو شأنیت این دستگاه و نهاد بیش و پیش از هر عامل دیگری می‌تواند زاویه و جنس نگاه به ‏جایگاه، موقعیت و قدرت کشور‌ها و دولت‌ها را بسازد. همه این‌ها به این معنا است که رفتار و برخورد با دستگاه دیپلماسی در هر ‏کشوری ظرافت و دقتی را می‌طلبد که متفاوت از دستگاه‌های دیگر در همان نظام سیاسی است. ‏

با این مقدمه باید به یک اصل حیاتی در تمام نظام‌های سیاسی اشاره کرد و آن هم اینکه «عرصه دیپلماسی محل جدال‌های حزبی و ‏جناحی داخلی نیست.» مع الاسف این اصل خصوصاً در سال‌های اخیر به کرات در کشور ما مورد تعرض قرار گرفته و حتی در ‏مقاطعی اهداف و برنامه‌های دیپلماتیک ما وجه‌المصالحه یا گروگان دعوا‌های داخلی شده است. اتفاقی که دو حاصل را در پی دارد؛ ‏از یک سو چنین وضعیتی تمرکز دستگاه دیپلماسی را برای پیگیری وظایف و طراحی دقیق‌تر برنامه‌هایش از بین می‌برد و از ‏سوی دیگر تصویر و جایگاه دستگاه دیپلماسی کشور را در نگاه رقبا و بازیگران بین‌المللی مخدوش می‌کند. به عبارتی حمله داخلی ‏به دستگاه دیپلماسی و ایراد تهمت و توهین به آن نه تنها به معنای پائین کشیدن یکی از مهمترین سمبل‌های اقتدار و اتحاد کشور در ‏چشم ناظران بیرونی است بلکه مجوزی برای تعرض به آن نیز در حوزه‌های دیگر محسوب می‌شود. ‏

بر همین اساس است که حتی در آزادترین کشور‌های جهان نیز حداقل سیاستمداران و مقامات رسمی فارغ از تفاوت نظر‌هایی که ‏دارند سعی می‌کنند تا در نوع طرح انتقادات در قبال دستگاه دیپلماسی ملی خود با دقت خاصی عمل کنند. برای فضای داخلی ایران ‏نیز هیچ شکی وجود ندارد که طرح انتقادات و بیان نقطه نظرات مختلف درباره تلاش‌های دیپلماتیک و عملکرد دستگاه وزارت ‏خارجه حقی است که نه فقط برای سیاسیون و نمایندگان مجلس، بلکه برای تک تک شهروندان وجود دارد و باید از آن حفاظت ‏شود. اما در کنار این حق مسأله حفظ حریم و جایگاه دستگاه دیپلماسی نیز اهمیت دارد. حرمتی که به نظر می‌رسد در جلسه اخیر ‏مجلس با آقای ظریف رعایت نشد. اما مسأله این است که رفتار‌های صورت گرفته در آن روز فارغ از بحث تعرض به جایگاه ‏وزارت خارجه، با شأن و شخصیت مجلس به عنوان نهاد نمایندگی ملت نیز همخوانی نداشت و از این نظر نیز باعث تأسف دو ‏چندان بود. اگر خیابانی کردن هر نوع انتقاد و مسأله‌ای در کشور محل ایراد نباشد، این موضوع از دو جهت برای سیاست خارجی ‏محل عیب است؛ اول به لحاظ جوانب مختلف تخصصی، فنی و پیچیده موضوعات مختلف سیاست خارجی و دوم از حیث ‏محرمانگی موجود در خیلی از مسائل. جدای از این‌ها باید متذکر شد که حوزه سیاست خارجی به عنوان سمبل قدرت سیاسی یک ‏کشور بیش از همه حوزه‌های دیگر نیازمند تقویت عنصر وفاق ملی است. آن هم در شرایطی که معادلات شکل گرفته در منطقه ما ‏با تلاش برخی بازیگران فرامنطقه‌ای از حالت یک «جنگ سیاسی» در حال تغییر فاز به یک «جنگ امنیتی» است و در این ‏وضعیت تضعیف یا تخریب دستگاه دیپلماسی نتیجه‌ای جز کاهش قدرت ابتکار عمل در پی نخواهد داشت. ‏

استراتژی دولت در مقابل تضعیف و تخریب، توام با متانت باشد

غلامعلی رجایی فعال سیاسی اصلاح‌طلب در سرمقاله امروز روزنامه آرمان ملی با عنوان استراتژی تضعیف و تخریب ‏دولت نوشت: مجلس خیلی زود شروع به مخالفت با دولت کرد و مشت خود را زودتر از آنچه انتظار می‌رفت، باز نمود که چه ‏برنامه‌هایی دارد. قاعدتا عقبه اصولگرایی مجلس و کسانی که لیست بسته و حمایت کردند باید پاسخگوی عملکرد چنین افرادی که ‏با عنوان نمایندگی به مجلس فرستادند باشند. هرکسی مذاکرات مجلس و برخورد نمایندگان با آقای ظریف را ببیند و بشنود تردیدی ‏نخواهد کرد که این مجلس در تشخیص مساله دچار اشتباه شده است. معمولا وزرای امور خارجه پیش از دولت با مقام معظم ‏رهبری هماهنگ هستند. رئیس دولت اصلاحات می‌گفت که وقتی وزیر از سفر خارجی می‌آمد به وی می‌گفتم اول به دفتر مقام ‏معظم رهبری رفته و به ایشان گزارش کار دهید و سپس نزد من بیاید. از زمان امام (ره) نیز معمولا وزرای خارجه با نظر امام و ‏مقام معظم رهبری تعیین می‌شده است. حال اینگونه برخورد مجلس که آقای ظریف را عصبانی کردند و همین امر موجب شد تا ‏آقای ظریف از خود دفاع کند خلاف منافع ملی بود. مجلس صرفا به‌خاطر این نوع برخورد با وزیر امور خارجه نمره منفی ‏می‌گیرد.

این‌ها حق سوال و مواخذه دارند، اما نه به این سرعت که وزیری که به مجلس رفته تا توضیح دهد اینگونه مورد مواخذه ‏قرار گیرد. ظریف در چه چیز دروغ گفته است؟ بهتر بود نمایندگان به جای داد و هوار کشیدن می‌گفتند که ظریف چه دروغی گفته ‏و آن‌ها را برمی‌شمردند. اینکه وزیر امور خارجه بخواهد برای اثبات حقانیت خود از جلسات خود با شهید سردار سلیمانی بگوید ‏ریسک بزرگی بود که لازم نبود این مسائل حتی در مجلس عنوان شود. مجلس هزینه کشور را در اتفاق اخیر بالا برد. فرمولی ‏وجود دارد که می‌گوید کشور در حوزه‌های مختلف گران اداره می‌شود و بابت این قطع ارتباط سیاسی هزینه‌های زیادی می‌دهیم. ‏مثل حرکت نابخردانه‌ای که با عربستان شد و هنوز هزینه‌اش را می‌دهیم. درست مثل اینکه یک وام ۱۰۰ میلیونی گرفته باشیم و در ‏عوض ۲۰۰ میلیارد اقساط پس دهیم. این مجلس هزینه‌های اداره کشور را بالا برده و به‌نظر می‌رسد کسانی که به این نمایندگان ‏رای دادند به‌زودی آثار ندامت و پشیمانی را در خود خواهند دید. این نگرانی می‌رود که این انتخاب نادرست در حجم مراجعه و ‏مشارکت مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری و شورا‌های ۱۴۰۰ نیز تاثیر بگذارد. از طرف دیگر در مورد مواجهه مجلس با دولت ‏به‌خصوص رئیس‌جمهور آقای روحانی روز‌های سختی را در این فرصت باقی‌مانده از دولت خود با این مجلس خواهد داشت. آقای ‏روحانی شخصیتی است که ممکن است او را در مجلس عصبانی کنند؛ لذا وی باید پختگی خود را داشته باشد و شرایط را مدیریت ‏کند. استراتژی دولت در قبال مجلس باید توام با صبر و متانت باشد. چراکه در حال حاضر مصلحت ملی این است که چهره ‏یکدیگر را نخراشیم و اگر هم یک طرف به این امر مبادرت ورزید، طرف مقابل باید بردباری و صبوری از خود به خرج دهد. ‏رئیس‌جمهور و مردانش باید در رفتن به مجلس صبوری به خرج دهند و این مدت باقی‌مانده را هرچند مظلومانه، اما با سر‌فرازی ‏ادامه دهند. هر چند که استراتژی مجلس نیز این است که دولت را ضعیف کرده و مورد تخریب مداوم قرار دهد. ‏