ایران ـ چین در شرایطی جدید؟ ‏/احمدی‌نژاد در نقش ناجی! ‏/ فراتر از فاجعه

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز سه شنبه دهم تیرماه در حالی چاپ و منتشر شد که تشکیک در هویت جسد قاضی ‏متواری و درخواست نمونه ‏DNA ‎‏ او توسط پلیس اینترپل و مطرح شدن احتمال قتل قاضی منصوری توسط باند مخوف از یک ‏سو و مطرح شدن قرارداد جدید ایران و چین پس از انتقاد محمود احمدی نژاد از آن و واکنش‌ها به آن از دیگر سو در صفحات ‏نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

از جان‌گذشتگی سه جوان کرد دوستدار محیط‌ زیست، صدور رای شکایت ترکمن گاز از ایران و سرمایه گذاری چینی‌ها در ایران از ‏دیگر عناوینی است که مورد توجه روزنامه‌های امروز شده است. ‏

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها وسرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛ ‏

فراتر از فاجعه

رضا دهکی در بخشی از سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان فراتر از فاجعه نوشت: بازه سه ماهه آبان تا دی ۹۸ از ‏پرحادثه‌ترین روز‌های تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود؛ روز‌هایی که سلسله حوادث آن، که از جنس شدت اثرگذاری بر ‏جامعه، قابل مقایسه با روز‌های منتهی به انقلاب ۵۷ و برخی مقاطع پس از انقلاب اسلامی، جنگ ۸ ساله ایران و عراق و حوادث ‏سال ۸۸ هستند. ‏

آبان ۹۸، با روز‌های آغازین طرح شیوع کووید ۱۹ یا ویروسی که به نام خانوادگی‌اش کرونا خوانده می‌شود همراه بود و البته باز هم ‏گفتار و رفتار مسئولان در مواجهه با این بیماری جدید از نظر جلب اعتماد عمومی در بوته آزمایش سختی قرار گرفت که حداقل ‏در روز‌های اول نتیجه‌اش چندان موفق هم نبود. ذکر این که «بیماری کرونا بیماری خاصی نیست» و «حتی من هم گرفته‌ام» از ‏سوی یک گوینده خبر سیما، اظهارنظر‌های مبنی بر سلاح ترور بیولوژیکی بودن آن بر اساس دی‌ان‌ای ایرانی‌ها و اظهارات ‏عجیبی از این دست، باعث شد که روز‌های اول شیوع آن در ایران به عنوان مهم‫ترین زمان پیشگیری از گسترشش از دست برود. ‏

روندی که دولت و ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا پس از هفته‌های اول مواجهه با کووید ۱۹ در پیش گرفت یا اظهارات دیروز ‏دادستان نظامی تهران درباره حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، بیش از ۵ ماه بعد از وقوع آن، هرچند حرکت‌های نسبتا مثبتی تلقی ‏می‎شوند – و البته گفته‌های مسئولان بعد از حوادث پس از گرانی بنزین در آبان ۹۸ و تاخیر در اعلام آمار کشته‌شدگان تا هنوز ‏ضعیف بوده‌اند – و ارزش شفافیت بیشتر و اتخاذ روند صحیح اطلاع‌رسانی را نشان می‌دهند، اما در عین حال بازگو کننده این ‏نکته هستند که حوزه‌های گوناگون مسئولیتی در ایران، در برخورد با بحران، چقدر فاجعه‌بار و حتی فراتر فاجعه هستند! در واقع ‏اشتباهات پرشمار در شیوه مدیریت بحران، اطلاع‌رسانی، شفافیت و روابط عمومی، کمتر از سریال و سلسله اشتباهات کاربر پدافند ‏هوایی در روز حادثه نیست؛ اگر آن اشتباهات جان ۱۷۶ انسان را گرفت، این اشتباهات، با جان و روان یک ملت بازی می‌کند و ‏البته آثار نامطلوبی بر حوزه سیاسی از جمله اعتماد عمومی می‌گذارد. نباید فراموش کرد که آن اشتباهات اولیه، حتی بر اقدامات ‏مثبت بعدی هم اثر می‌گذارند و در واقع آن‌ها را کم اثر می‌کنند و در واقع پس لرزه‌هایشان در طول زمان هم پیش می‌روند. ‏

این اشتباهات، در کنار بحث‌هایی مثل استفاده از تجربه، تخصص، مشاوره و اجرای افراد آگاه نسبت به مدیریت بحران‌ها، شاید ‏ناشی از قلب مفهوم «امنیت» نیز باشد. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، زمانی چندین بار بر ایجاد فضای امن و نه امنیتی تاکید ‏کرد؛ نکته‌ای که بار‌ها در تشریح تفاوت‌های «احساس امنیت» و وجود «امنیت» نیز مطرح شده است. شاید اگر فضای شفافیت، ‏شکل‌گیری اعتماد متقابل نسبت به جامعه برای اطلاع‌رسانی دقیق و پرهیز از نگاه سری به هر موضوع شکل بگیرد، امنیت ‏جامعه، از مسیر حفظ امنیت روانی، فکری و ذهنی جامعه احساس شود و نه فضای امنیتی. تجربه این ماه‌ها نشان داد که گفتار ‏صادقانه و اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف، اثر به مراتب مطلوب‌تری از هر گونه نگفتن یا بد گفتن دارد. فجایع همیشه رخ می‌دهند و ‏امیدواریم که کمتر رخ بدهند، اما کاش مدیریت بحران آن‌ها فراتر از فاجعه نباشد و نشود. ‏

احمدی‌نژاد در نقش ناجی! ‏

محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در بخشی از یادداشتی با عنوان ‏احمدی‌نژاد در نقش ناجی!‏ در روزنامه جهان صنعت نوشت: چند روز پس از آنکه هیات دولت پیش‌نویس برنامه ۲۵ ساله ‏همکاری‌های ایران و چین را تصویب کرد، محمود احمدی‌نژاد بدون نام بردن از این سند، نسبت به قراردادی که مخفیانه با ‏طرف‌های خارجی منعقد شده، آن را «برخلاف منافع کشور و ملت» دانسته و به تصور خودش نسبت به این اقدام هشدار داده است. ‏او گفته است که کسی مالک کشور نیست و باید مردم در جریان این توافقات ۲۵ ساله ایران با چین قرار می‌گرفتند؛ ادعایی که ‏صحت ندارد و موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن رد اظهارات احمدی‌نژاد گفته است: «او خیلی متوجه این موضوع ‏نبوده است. ‏

این قرارداد فعلا در حد پیش‌نویس است که باید در پایتخت‌های دو کشور نهایی شود. وقتی این توافق نهایی شد، منتشر می‌شود. من ‏وجود هر مذاکره جدید را تکذیب می‌کنم.» ‏

بنابراین بهتر است توضیح دهم که درباره روابط بین کشور‌ها یکسری روابط عادی و یکسری روابط راهبردی است. در شرایطی ‏که ما تحت شدیدترین، همه‌جانبه‌ترین و هوشمندانه‌ترین نوع تحریم‌ها از جانب آمریکایی‌ها هستیم، می‌طلبد که راه‌هایی برای دور ‏زدن تحریم‌ها و تقویت و تنوع‌بخشی در روابط اقتصادی در دستور کار دولت قرار گیرد. ‏
اما یکی از کار‌هایی که به خوبی انجام شد، کشاندن روابط اقتصادی به سمت شرق بود و در شرایطی که تحت فشار زیادی قرار ‏داشتیم، شرقی‌ها خریداران خوب نفت و فرآورده‌های نفتی ما بودند و چینی‌ها و برخی دیگر از کشور‌های شرقی در رساندن اقلام ‏مورد نیاز به ما کمک کردند. پس زیبنده نیست حالا با لبخند کشوری که تا دیروز ما را تحت فشار قرار داده بود، به سمت آن‌ها ‏برویم و همه فشار‌ها را فراموش کنیم. ‏

به نظر من بیش از اینکه چنین موضوعاتی مثل توافقنامه ۲۵ ساله ایران و چین بهانه حمله برخی افراد از جمله رییس دولت‌های ‏نهم و دهم به دولت و حکومت باشد و حرف‌های پوپولیستی بزنند، بهتر است شرایط خاص کشور را درک کنند. ‏
هر چند باید از این شخص پرسید چرا کسی که الان مسوولیتی ندارد، در شرایطی که کشور با مشکلات اقتصادی زیادی درگیر ‏است که ناشی از اقدامات پوپولیستی او بوده است، باید در جریان امور مهم و تصمیمات کلان کشور قرار گیرد؟ او کاسه داغ‌تر از ‏آش شده و با حرف‌های عوام‌فریبانه سعی دارد خود را به عنوان سوپرمن و نجات‌دهنده به مردم معرفی کند. ‏

قطعا وقتی قرار است چنین توافق مهمی صورت بگیرد مسوولان رده‌بالای حاکمیت در جریان امر هستند و دلیلی ندارد آقای ‏احمدی‌نژادی که مسوولیتی ندارد، حاکمیت او را در جریان امور و تصمیماتش قرار دهد آن هم موضوعی که به منافع ملی و امنیت ‏کشور مربوط است. ‏
مردم نمایندگانی را انتخاب می‌کنند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در جریان امور قرار گیرند. پس بهتر است قبل از اینکه ‏آقای احمدی‌نژاد برای مردم دلسوزی کند، بداند که مردم نیازی به این دلسوزی ندارند. او این حرف‌ها را برای مطرح کردن خودش ‏بیان می‌کند و می‌خواهد پالس‌هایی به طرف‌های آمریکایی بدهد مثل همان نامه‌هایی که از سر ضعف برای شخصیت‌های آمریکایی ‏می‌نویسد و به هیچ‌یک از آن‌ها هم تاکنون جوابی داده نشده است! چنین رفتار‌هایی از سوی او زیانبارتر از هر اقدامی است. ‏

جالب است احمدی‌نژاد در ادعای اخیر خود در این باره گفته است: «مگر شما مالک کشور هستید که بدون اطلاع ملت و از کیسه ‏ملت به دیگران می‌بخشید؟ … انقلاب کردیم تا هیچ مساله‌ای از ملت پنهان نباشد و کسانی خود را مالک ملت ندانند.» این آقا باید ‏بداند مالک نیاز نیست. این افراد نمایندگان کشور هستند. ‏
نمایندگانی که این توافقنامه‌ها را می‌نویسند با هماهنگی کامل مقامات عالی‌رتبه نظام این کار را انجام می‌دهند و قرار نیست آقای ‏احمدی‌نژاد در جریان مسائل مهم کشور باشد و اگر نبود، نسبت به آن‌ها معترض شود چرا که او هیچ مسوولیتی ندارد. ‏

ایران-چین در شرایطی جدید؟ ‏

مرتضی مکی در سرمقاله امروز روزنامه آفتاب یزد با عنوان ایران-چین در شرایطی جدید، ‏ نوشت: گمانه زنی‌ها درباره توافق ‏بلند مدت میان ایران و چین در روز‌های اخیر مباحث مختلفی را مطرح کرده و به ویژه بار دیگر موضوع رابطه با شرق و غرب ‏مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی دوگانه شرق و غرب در طول چند دهه اخیر به بحثی محوری در سیاست خارجی ایران ‏تبدیل شده است. در این میان حامیان نگاه به شرق معتقدند، چون غربی‌ها از قِبل همکاری‌های اقتصادی به دنبال ایجاد تغییرات ‏فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی در جوامع هستند نمی‌توانند گزینه قابل اعتمادی برای ایران در زمینه همکاری باشند. درحالی ‏که ذیل این نگاه کشور‌های شرقی همچون چین تنها به دنبال همکاری‌های معینی در سطح اقتصادی هستند و دخالت در سایر امور ‏با سیاست‌های کشور‌هایی نظیر چین همخوانی ندارد. بحث درباره همکاری ایران و چین را در این نگاه اقتصادی می‌توان جزئی از ‏سیاست کلان پکن دانست که با ابتکاری به نام جاده ابریشم به دنبال توسعه اقتصادی خود در سایر نقاط جهان است. برای ایران ‏نیز در شرایط فعلی چین گزینه‌ای اجتناب ناپذیر است چرا که اساسا چاره دیگری وجود ندارد و تهران زیر فشار‌های سنگین ‏واشنگتن قرار دارد و همکاری با چین به عنوان راهی برای افزایش توان مقاومت نسبت به فشار‌های ایالات متحده درنظر گرفته ‏می‌شود. ‏

از سوی دیگر گمانه زنی درباره این توافق درحالی است که روابط میان پکن و واشنگتن نیز در سال‌های اخیر در روندی صعودی ‏پرتنش شده است. در همین راستا بعید به نظر می‌رسد حتی با پیروزی یک رئیس جمهور دموکرات در انتخابات امریکا نیز تفاوت ‏چشم‌گیری در رابطه چین و ایالات متحده ایجاد شود و از این منظر باید گفت شاید چین مایل باشد که تغییر رویه‌ای را در رفتار ‏خود نسبت به ایران ایجاد کند. تا کنون آنچه مشاهده شده این بود که این کشور علیه ایران پیش از این به شش قطعنامه سازمان ملل ‏رای مثبت داده است یا بعد از خروج ایالات متحده از برجام شرکت‌های چینی وقتی قرار شد میان بازار ایران و آمریکا یکی را ‏انتخاب کنند به طور طبیعی آمریکا را برگزیدند. مطرح شدن موضوع توافق ایران و چین در چنین شرایطی به نظر می‌رسد ‏گزینه‌ای از سوی دو طرف برای کاهش فشار‌های آمریکا باشد.