بورس تهران دوباره سبزپوش شد/ بهترین انتخاب یک بورسی‌ در فضای هیجانی/ برنده و بازنده بازار سرمایه چه کسانی بودند؟

بورس ایران در سال جاری شرایط بسیار خوبی را تا روز ۱۱ دی ماه ۱۳۹۸ سپری کرد و در مقایسه با سایر بازار‌ها بازدهی بسیار بالایی برای سرمایه گذاران خود به ارمغان آورد. محاسبات بیانگر بازده بیش از ۱۰۰ درصدی بورس برای سرمایه گذاران از ابتدای سال جاری تا ۱۱ دی ماه ۱۳۹۸ بود.

به گزارش بورس تابناک؛ در روز چهارشنبه یازدهم دی ماه ۱۳۹۸ شاخص کل به مانند روز‌های قبل روند صعودی خود را ادامه داد و با جهشی چشمگیر به قله ۳۸۴ هزار واحدی رسید و در همین قله ماند و بازار بسته شد. در حالی که همگان چشم انتظار باز شدن بازار در روز شنبه و فتح قله‌های تازه توسط شاخص کل بورس بودند، خبری مبنی بر شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی در روز جمعه سیزدهم دی ماه ۱۳۹۸ همگان را شوکه کرد. خبر ناگوار بود و احتمال تنش نظامی بین ایران و آمریکا رو به افزایش و پیش بینی می‌شد که بورس اسیر رفتار‌های هیجانی سهامداران شود.

با باز شدن بازار سهام در روز شنبه چهاردهم دی ماه ۱۳۹۸، صف‌های فروش رفته رفته افزایش یافت و خریداری وجود نداشت و همین عامل باعث شد تا شاخص کل بورس تا کانال ۳۶۷ هزار واحد عقبگرد کند. این اُفت شاخص کل بورس در روز‌های بعد با بالا گرفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا ادامه یافت و شاخص کل را در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ به کانال ۳۵۳ هزار واحد پرت کرد.

در حالی که در هفته گذشته شاخص کل بورس از رفتار‌های هیجانی سهامداران در حال آسیب دیدن بود، مدام کارشناسان بازار سرمایه، سهامداران را از بروز رفتار‌های هیجانی و فروش سهام بر حذر می‌داشتند.

به عنوان نمونه فردین آقابزرگی از کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: بازار سرمایه به هر حال فراز و نشیب‌های خاص خود را دارد و رفتار‌های طبیعی بازار متاثر از فعل و انفعالات اقتصادی، سیاسی و روانی است. در حال حاضر با این اتفاق ناگوار که رخ داد و با توجه به احساس نگرانی‌هایی که برای اهالی بازار سرمایه و به خصوص بورس بازان پیش آمده، موجب شده است تا رفتاری اجتناب ناپذیر از آن‌ها سر بزند که این رفتار‌ها در قالب عرضه یا فروش سهام دیده می‌شود.

آقا بزرگی ادامه داد: اما از لحاظ ابعاد کارشناسی توصیه به سهامداران و فعالان بازار و کسانی که اصرار به فروش در این روز‌ها دارند این است که این موضوع را در نظر بگیرندکه این حادثه تلخ موجب افزایش قیمت نفت، کامودیتی‌ها و حتی پیش بینی افزایش نرخ ارز خواهد شد که این عوامل در گذشته، جز عوامل بسیار موثر در افزایش شاخص کل بورس و رونق بازار سرمایه بوده اند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود که سهامداران رفتار هیجانی نداشته باشند و از فروش سهام خود در این شرایط اجتناب کنند و به عنوان یک فعال بازار سرمایه از سهامداران می‌خواهم که به عنوان یک وظیفه ملی در صف‌های فروش ورود پیدا نکنند. این بهترین پیشنهاد برای فعالان بازار است که حداقل برای حفظ و نگهداری محل کسب و کار خود تلاش کنند.

همچنین مجتبی شهبازی، مدیر معاملات شرکت کارگزاری بانک پاسارگاد طی مصاحبه‌ای در بیستم دی ماه ۱۳۹۸ اظهار کرد: باید به سهامداران توصیه کرد خیلی اسیر این هیجانات زودگذر نشوند، چون به هر حال از نظر ذاتی هیچ یک از دارایی‌ها در دوران بحرانی تفاوتی با دیگری ندارد، از همین روی، بهتر است با این هیجانات موجب کاهش ارزش سرمایه خود نشوند.

علیرضا توکلی کاشی معاون توسعه کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری نیز طی مصاحبه دیگری در پانزدهم دی ماه ۱۳۹۸ با بیان اینکه بسته به بزرگی و کوچکی وقایعی که در عرصه سیاسی در منطقه رخ می‌دهد، بازار سرمایه طبیعتاً دچار نوساناتی می‌شود و این یک پدیده کاملاً طبیعی و منطبق بر انتظارات در بازار سرمایه است، تصریح کرد: در چنین شرایطی نباید سهامداران رفتار‌های هیجانی از خود نشان دهند، زیرا رفتار‌های هیجانی ایشان عمدتاً سبب آسیب دیدن سرمایه خودشان خواهد شد.

علی اکبر امین تفرشی عضو هیأت مدیره شرکت بورس تهران در مصاحبه‌ای دیگری در مورخه ۱۷ دی ماه ۱۳۹۸ گفت: هر گونه رفتار هیجانی از هر سهامدار نه تنها به خودش لطمه می‌زند بلکه کل بازار را درگیر می‌کند بنابراین اعتماد تنها راه گذر از این مرحله است.

بورس بهترین گزینه سرمایه گذاری

عضو هیات مدیره کانون کارگزاران، بازار سرمایه را علی رغم ریسک‌های سیستماتیکی که اخیرا با آن مواجه شد، همچنان بهترین گزینه برای سرمایه گذاری دانست.

علیرضا تاج معتقد است: با وجود اتفاقات و تنش‌های غیراقتصادی، تنها گزینه‌ای که ریسک مالیاتی، ریسک نگهداری و دیگر مشکلات متعارف بقیه بازار‌ها را ندارد و می‌توان به بازدهی بالای آن فکر کرد، همین بازار سرمایه است.

به گفته عضو هیات مدیره کانون کارگزاران، بازار سرمایه کشور در مورد شرکت‌های تولیدکننده و کامودیتی محور و صادر کننده، هنوز پارامتر‌های بنیادی خود را دارد و فروش این شرکت‌ها بسیار افزایش پیدا کرده است.

تاج با بیان اینکه رفتار هیجانی همواره بخشی از بازار‌های ما بوده و هست، خاطرنشان کرد: غالبا رفتار هیجانی را در صندوق‌ها یا افراد حرفه‌ای نمی‌بینیم، اما به دلیل آنکه برخی سهامداران به سرمایه گذاری مستقیم در بازار سرمایه روی آورده اند، طبیعتا با رفتار‌های هیجانی هم مواجه بوده ایم.

وی افزود: مشکل دیگری که بازار سرمایه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، این است که برخی سهامداران غیرحرفه ای، خرید سهام خود را بر اساس شایعات و اخبار منتشره از مراجع غیررسمی انجام می‌دهند؛ همین باعث می‌شود در زمان برگشت بازار یا اصلاح‌های موقت، هیجانی رفتار شود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، اظهار داشت: با اشاره به ناآرامی‌ها و بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای اظهار داشت: در هر صورت در شرایط فعلی، ما با یک ریسک سیستماتیک جدید در بازار مواجه هستیم؛ البته این ریسک در آن حدی نیست که اصلاح‌های سنگین داشته باشیم.

به هر صورت به رغم توصیه کارشناسان به سهامداران خرد جهت پرهیز از رفتار هیجانی، بسیاری از سهامداران باز هم از صف‌های فروش خارج نشدند و به فروش سهام و به تعبیر بهتر سرمایه خود به نازلترین قیمت پرداختند. از سوی دیگر، عده‌ای از فرصت استفاده کردند و با توجه به تجربه قبلی خود شروع به خرید سهام در این اوضاع کردند.

برندگان و بازندگان رفتار‌های هیجانی چه کسانی بودند؟

امروز ۲۱ دی ماه ۱۳۹۸ در حالی بورس آغاز به کار کرد که در همان دقایق ابتدایی بازار کامل سبزپوش شد و اکثر نماد‌ها با صف‌های خرید مواجه شدند! شاخص کل بورس در پایان بازار امروز با ۵۸۵۱ واحد افزایش به ۳۵۹ هزار و ۶۵۸ واحد رسید.

در این بین بازندگان اصلی سهامدارانی بودند که در هفته گذشته اسیر هیجانات شدند و در صف‌های فروش نشستند و علیرغم توصیه همه کارشناسان دارایی‌های خود را حراج کردند و برندگان اصلی این ماجرا نیز کسانی بودند که از فرصت پیش آمده استفاده کرده و سبد سهام خود را با قیمت‌های ارزان‌تر سهام، پر کردند و هم اکنون با کوچکترین افزایش قیمت، دارایی هایشان را چندین برابر خواهند کرد.

شایان ذکر است، دامنه نوسانات بورس که برای حمایت از سهامداران در روز چهارشنبه هجدهم دی ماه ۱۳۹۸ به ۲ درصد کاهش یافته بود، احتمالاً با بهبود اوضاع و بازگشت روند صعودی شاخص کل بورس، از فردا یکشنبه ۲۲ دی ماه ۱۳۹۸ به ۵ درصد افزایش یابد. این خبری بود که محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار روز گذشته داد.

وی با بیان اینکه اعمال محدودیت دامنه نوسان در بازار سرمایه با هدف کنترل رفتار هیجانی سرمایه گذاران و صیانت از حقوق سهامداران انجام شده بود، گفت: هیات مدیره سازمان بورس پس از تشکیل جلسه اعلام کرد، از آنجا که آرامش بر فضای سیاسی و اقتصادی کشور حاکم شده و بازار به مسیر تحلیل مندی خود بازگشته است، از یکشنبه ۲۲ دی دامنه نوسان از ۲ درصد به ۵ درصد افزایش خواهد یافت.

با بازگشت دامنه نوسان ۵ درصد سود کسانی که در هفته گذشته سهام خریداری کردند چندین برابر خواهد شد و افسوس ناتمام برای سهامدارانی که رفتار هیجانی داشتند و به صحبت‌های کارشناسان گوش ندادند، خواهد ماند تا تجربه‌ای برای روز‌های پیش روی شود.