تعریف کلی
منظور از بورس یا بهابازار بازاری است که وظیفه قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار را بر عهده دارد.
بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقهبندی میشود که در بورس کالا کالا و در بورس اوراق بهادار سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار میگیرد. هرچند کلمه بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته میشود.
واژه بورس برگرفته از نام خانوادگی شخصی به نام فندر بورس است که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک زندگی میکرد و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم میآمدند و به داد و ستد کالا، پول و اوراق بهادار میپرداختند. این رویه سبب شد تا این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است.
تاریخچه بورس
هر چند اولین بازار بورس جهان در سال ۱۴۶۰ میلادی در شهر «انورس» بلژیک تأسیس شد، اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت.
در همین چارچوب بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.
از آنجا که بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه است که در آن سهام شرکتهای خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید وفروش میشود و از سویی محلی برای جمعآوری پسانداز ونقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژههای سرمایهگذاری بلند مدت است، این بازار مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود را برای سرمایه گذاری در شرکتها به کار انداخته و از سود آن برخوردار شوند.
بورس این وظیفه را بر عهده دارد که بین عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار و معاملات بازار سرمایه را تنظیم کند. هم چنین با قیمتگذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمتها جلوگیری می کند.
کارکردهای بورس
از جمله کارکردهای بورس میتوان به این مهم اشاره کرد که بورس مردم را به پسانداز تشویق و بدین وسیله باعث به کارگیری پسانداز مردم در فعالیتهای اقتصادی میشود. بورس همچنین سرمایه لازم برای اجرای پروژههای دولتی و خصوصی را فراهم میآورد.
طبق آمار شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) تعداد افرادی که در ایران کدسهامداری (کدمعاملاتی) دریافت کردهاند از ۹٫۶ میلیون نفر فراتر رفته است.
نحوه معامله در بورس
برای معامله در بازار بورس، هرشخصی حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و کد معاملاتی دارد. کارگزار در واقع واسط بین معاملهگر و بازار بورس میباشد. افراد عادی جامعه نیز میتوانند با دریافت کد معاملاتی از کارگزاریهای رسمی، خرید و فروش سهام و اوراقبهادار را در بورس انجام دهند.
باید توجه داشت که علاوه بر خرید مستقیم میتوان با روشهای غیر مستقیم نظیر صندوقهای مشترک سرمایه گذاری یا صندوقهای قابل معامله در بورس یا قراردادهای سبدگردانی نیز در بازار سرمایه ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود.
عدم قطعیت بازار، اصل مهمی است که می بایست در هر شرایطی مدنظر سهامداران قرار گیرد. دیده شده که افراد تنها به صرف بازدهی گذشته یک شرکت و یا شاخصهای بورس اوراق بهادار به این بازار روی آورده اند و با ذهنیت تداوم روند گذشته انتظار کسب سود داشته اند.
تالار شیشه ای
در حالی که بورس اوراق بهادار به «تالار شیشه ای» معروف است و با هر تلنگری فرو میریزد و ترک بر میدارد پس همواره باید در نظر داشت که وضعیت (مثبت و منفی) یک دوره بورس اوراق بهادار را نمیتوان به زمانهای آینده تعمیم داد. به عبارت دیگر، در این بازار اصل «یگانه عنصر» ثابت جهان تغییر است مصداق کاملی دارد.
بورس تهران
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معاملهگران طبق قانون مورد دادوستد قرار میگیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره میشود. فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمیگردد.
در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی بهمنظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند؛ اما مطالعات آن دو، با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار کرد.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکتها و موسسههای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت.
بورس تهران پس از انقلاب اسلامی
در اوایل دوران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، نظام تازه ایران با هدف مبارزه با سرمایهداری تلاشهایی برای تعطیلی بورس تهران انجام داد که نافرجام ماند. با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکتهای پذیرفتهشده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاههای اقتصادی توسط دولت بودهاست. از سال ۱۳۶۸ و در چارچوب برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس بهعنوان پیشزمینه اجرای خصوصیسازی آغاز گردید. نخستین رویداد تأثیرگذار بر بورس نیز تصویب لایحه قانون ادره بانکها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود.
یکشنبه سیاه
بیسابقهترین سقوط شاخص بورس در تاریخ ۴۷ ساله این بازار تا قبل از ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ که با افت شدید ۲۳۸۸ واحدی دماسنج بازار سرمایه در روز یکشنبه ۱۳۹۲/۱۰/۲۲ به ثبت رسید موجب بازگشت بازار به محدوده ۸۵ هزار واحدی شد که به «یکشنبه سیاه» معروف گشت. گمانههای مختلفی در خصوص علل واکنش منفی بازار سرمایه وجود داشت. دلایلی همچون تصمیم دولت در خصوص مهار نقدینگی، افزایش نرخ سود بانکی، افزایش نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی و دستور رئیسجمهور در خصوص مبارزه با مفاسد اقتصادی مهمترین این حدسیات بود.
رکورد بیشترین نزول شاخص
رکورد نزول شاخص در روز شنبه ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ با افت شدید ۳۵۹۰ واحدی با بازگشایی چند نماد پالایشی شکسته شد که بیشترین اثر کاهشی مربوط به نماد شپنا پالایش نفت اصفهان با ۱۴۴۷ واحد کاهش بوده و پس از آن شبندر پالایش نفت بندرعباس که ۱۳۵۳ واحد در کاهش شاخص اثرگذار بود.
رکورد بیشترین افزایش شاخص
رکورد افزایش شاخص در روز یکشنبه ۱۳۹۴/۰۱/۱۶ با صعود شدید ۲۴۳۵ واحدی شاخص بازار سرمایه با اعلام توافق اولیه برجام برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵ دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان رقم خورد.
چشمانداز و مأموریت
فلسفه وجودی: ایجاد بازاری منصفانه، کارآ و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان بهمنظور ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان
چشم انداز سازمانی: بورس برتر منطقه و موتور محرک رشد اقتصادی کشور
اهداف کلان
برای بورس تهران اهداف کلانی در نظر گرفته شده است که در ادامه به آنها اشاره می شود.
ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیتهای مولد اقتصادی
بهکارگیری مقررات و رویههای مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران
تعمیق و گسترش بازار با بهرهگیری از فناوری و فرایندهای بهروز و کارآمد
توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایهگذاری و سهامداری در کشور
توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات
رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاریها و تعاملات با ذینفعان
توسعه مستمر داراییهای فکری و سرمایه انسانی شرکت
ساعت انجام معامله
معاملات سهام در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل عمومی، از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ و در یک نشست معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات انجام میشود. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً مکانیزه است، قابل انجام است و دارندگان سهام نمیتوانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات باید به لزوم از طریق کارگزاران و طی نشست معاملاتی انجام شود. در حال حاضر علاوه بر تالار حافظ که تالار اصلی معاملات است، تالارهای دیگری توسط بورس یا شرکتهای کارگزاری در شهرهای دیگر دایر شدهاند که سهامداران میتوانند با مراجعه به آنان از تسهیلات مستقر در این تالارها از جمله سیستمهای نمایشگر قیمت و سفارشها، بروشورهای اطلاعرسانی و دورههای آموزشی پیشبینی شدهاستفاده کنند. یاداوری میشود که خرید و فروش اوراق بهادار مستلزم حضور سهامداران در تالارها نیست و سهامداران میتوانند با دریافت مجوز معاملات آن لاین (برخط) از شرکتهای کارگزاری، بدون دخالت مستقیم کارگزار و از طریق اینترنت برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنند.
ساعت معاملات قراردادهای آتی از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ میباشد.
به گزارش بورس تابناک اطلاعات منتشر شده در مورد جزییات...
کد خبر: ۱۱۵۸۵۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۸
به گزارش بورس تابناک در ابتدای هفته اخیر پس از... حقوقی به حقیقی بورس تهران 47 میلیارد تومان بود در...
کد خبر: ۱۱۵۸۲۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷
و اشخاص وابسته به اعضا در کانون کارگزاران بورس و...
به گزارش بورس تابناک به نقل از نبض بورس به... نقل از روابط عمومی کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار... پولی و اقتصاد توسعه از دانشگاه علوم تحقیقات تهران است... بازرسی و امور اعضا و شرکت فرابورس ایران و تدریس...
کد خبر: ۱۱۵۷۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۲
بازار خبر های مهم برای بورس امروز ۱۶ مهرماه شایعه... امیدوار کننده برای بورس چیست خبری مهم برای سهامداران تاپیکو... و بازنشستگان چقدر خواهد بود در سایت نبض بورس قرار...
روزانه در سایت "نبض بورس" گزید ه ای از آخرین... از گزیده خبرهای امروز نبض بورس https //nabzebourse com را... قیمت طلا در روزهای آینده خبر های مهم برای بورس... امروز ۱۶ مهرماه شایعه امیدوار کننده برای بورس چیست پشت...
کد خبر: ۱۱۴۳۹۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۶
شاخص کل بورس تهران امروز چهارشنبه ۲۲ تیرماه با ۶...
در معاملات بورس تهران بیش از چهار میلیارد و ۹۹۱... تهران شتران با ۸۷۶ واحد پالایش نفت تبریز شبریز با... ۵۴۷ واحد با تاثیر مثبت بر شاخص بورس همراه شدند... بورس داشتند بر پایه این گزارش امروز نماد پالایش نفت...
کد خبر: ۱۱۲۹۶۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۲
سازمان بورس و اوراق بهادار اصل مبلغ سرمایه گذاران با... موافقت اصولی سازمان بورس با فعالیت این نوع صندوق صادر...
سرمایه گذاری در بورس یعنی حفظ اصل سرمایه را در...
کد خبر: ۱۱۲۶۵۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۵
تهران یا همان نماد "ثبهساز" در بازار اوراق بهادار از... ابتدای مردادماه سال ۱۳۹۹ در سازمان بورس و اوراق بهادار... تهران پذیرفته شده و تعداد ۴ میلیارد سهم خود را...
طی چند سال اخیر چالش های بورس به یکی از... برخی پروژه های مهم یک شرکت بورسی با نماد "ثبهساز"... کاشانه تهران یا همان نماد "ثبهساز" در بازار اوراق بهادار... از ابتدای مردادماه سال ۱۳۹۹ در سازمان بورس و اوراق...
کد خبر: ۱۱۲۴۳۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
مردم ۱۵ اسفندماه میتوانند سهام سرخابی را بخرند
در بازار پایه فرابورس درج شد مطابق اطلاعیه درج مورخ... در سازمان بورس ثبت شده بودند با کد 9312 در... فرابورس درج شدند لذا عملا با درج آگهی پذیره نویسی...
کد خبر: ۱۱۰۷۲۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
پیمانه اقتصادی
جهش تولید مسکن را در بر دارد شروع سبز بورس... کل بورس با کاهش بیش از ۳۴ هزار واحدی معادل... و در لحظه انتشار این پیمانه شاخص کل بورس با... ع منطقه ۱۱ تهران اظهار کرد دولت سیزدهم در شهریور...
کد خبر: ۱۰۹۷۷۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۸
در آن سوی بازار سرمایه شاخص کل فرابورس با ۲۷...
به گزارش تابناک به نقل از ایسنا بورس هفته جاری... را پرنوسان به پایان برد به طوری که شاخص بورس... واحد ایستاد شاخص کل بورس امروز با ۳۰۳ واحد افزایش... بورس رپالایش نفت بندرعباس پالایش نفت اصفهان فرآوری معدنی اوپال...
کد خبر: ۱۰۹۷۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۵
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیتر هایی همچون شروع مثبت بورس در دقایق...
شروع مثبت بورس در دقایق ابتدایی هفته میزان فرار های... شروع مثبت بورس در دقایق ابتدایی هفته در حالی که... هفته گذشته سهمداران بازدهی مثبت بورس پس از سه هفته... نزولی را شاهد بودند و نماگر کل بورس نیز با...
کد خبر: ۱۰۹۲۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۰
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است در دو...
در نشست اتاق بازرگانی تهران و در میان فعالان بخش... پروژه محور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه... سازمان بورس اعلام کرد و گفت باید در راستای تشکیل... کنونی بازار سازگار نیست رییس سازمان بورس و اوراق بهادار...
کد خبر: ۱۰۹۱۲۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۳
سازمان بورس ابلاغیه ای برای افزایش حداقل سرمایه نهاد های... سازمان بورس و اوراق بهادار گفت افزایش کفایت سرمایه نهاد...
به گزارش بورس تابناک به تازگی سازمان بورس ابلاغیه ای... بورس و اوراق بهادار با توجه به تغییر شاخص قیمت... بر نهاد های مالی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت... از آنجا که سازمان بورس متولی نظارت بر نهاد های...
کد خبر: ۱۰۹۰۲۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۷
به گزارش بورس تابناک امیر تقی خان­ تجریشی رئیس هیئت... مدیره بورس تهران در مورد وضعیت خصوصی­ سازی و آینده... واگذاری از طریق بازار سرمایه باشد این کارشناس بورسی گفت... می توان عرضه اولیه سهام در بورس عرضه بلوکی سهام...
کد خبر: ۱۰۹۰۲۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۷
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیتر هایی همچون بورس باز هم منفی است...
بورس باز هم منفی است افزایش انتقال گاز طبیعی روسیه... بورس بازهم منفی است در حالی که روز گذشته شاخص... ای که در لحظه انتشار این پیمانه نماگر کل بورس... رسیده است رئیس اتاق تهران یارانه ها گنج قارون را...
کد خبر: ۱۰۸۷۹۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۵
شرکت بورس می گذرد و درحالی که بازار سرمایه روزهای... بورسی در محاق قرار دارد ...
شرکت بورس می گذرد و درحالی که بازار سرمایه روزهای... بورسی در محاق قرار دارد به گزارش ایسنا علاوه بر... بلاتکلیفی شرکت بورس و همچنین ابهام درمورد تزریق منابع از... در شرکت بورس و استخراج حدود ۳ ۵ بیت کوین...
کد خبر: ۱۰۸۵۵۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۱
امروز خبرهایی مبنی پلمب ساختمان شرکت بورس تهران واقع در...
پلمب ساختمان شرکت بورس تهران واقع در سعادت آباد در... عمومی بورس تهران حاکی از آن است که به دلیل... رفت و آمد به ساختمان بورس تهران از شنبه به...
کد خبر: ۱۰۸۳۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۹
از بیت کوین برای گرمایش در سایت نبض بورس قرار...
روزانه در سایت "نبض بورس" گزید ه ای از آخرین... از گزیده خبرهای امروز « نبض بورس» https //nabzebourse com... در بورس نرخ های جدید خودرو به زودی تعیین می... سهام عدالت آموزش بورس عرضه اولیه کانال روبیکا بورس گروه...
کد خبر: ۱۰۸۳۱۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۷
چرتکه؛
قضاییه در دیدار با مدیران بورس نسبت به ابعاد فسادها...
کد خبر: ۱۰۸۳۰۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۲
مدیران بورس تهران در حالی مردم را به سهامداری تشویق... با استعفای مدیرعامل بورس تهران پایان یابد ...
کرونا به کشورمان یک خبر مهم برای بورسی ها منتشر... دی ماه ۱۳۹۸ بورس اوراق بهادار تهران با ساختمان قدیمی... عامل بورس تهران بازهم در رسانه ها خبرساز شد این... اسفند ۹۷ برای شرکت بورس هزینه داشت و همزمان شهرداری...
کد خبر: ۱۰۸۲۰۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۲