دولت کنونی یک دولت سرمایه‌داری رانتی است / اگر قبلاً وزیر شش میلیون دلاری داشتیم، حالا وزیر شش میلیارد دلاری داریم! / نهادی به جز دولت نیز دو هزار میلیارد تومان بودجه داشت اما فیلم نساخت!
برنامه سینمایی «هفت» این هفته نیز با هدف قرار دادن سینما و مدیریت آن تداوم یافت و همچون برنامه‌های پیشین، این بار نیز مسائل سیاسی نظیر مشخصات دولت روحانی به شرایط کنونی سینمای ایران متصل شد؛ رویکرد یکجانبه‌ای که بدون حضور تفکرات متفاوت و ایجاد یک کنتراست، خروجی مثبتی برای سینمای ایران نخواهد داشت.
به گزارش «تابناک»؛ برنامه این هفته «هفت»، ساعت ۲۳:۵۸ جمعه آغاز شد و بخش نخست آن با حضور صادق کوشکی استاد علوم سیاسی و محمدرضا شاه حسینی با موضوع «تاثیر نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی بر محتوای آثار سینمایی» روی آنتن رفت. با توجه به آنکه در این بحث نیز همچون برخی میزگرد‌های برنامه‌های پیشین این برنامه، از سینماگران یا چهره‌های جدی فعال در بدنه سینما استفاده نشده، خروجی مشخص نداشت و در نهایت دو طرف که از یک طیف بودند با هم جدال لفظی پیدا کردند و محمدحسین لطیفی سعی کرد با کدخدامنشی این بخش را پایان دهد.
کوشکی در بخشی از اظهاراتش گفت: سیاست چتری است که در تمام عرصه‌های جامعه باز می شود، ولی هرچه از حاکمیت گذشته به امروز می‌آییم، این تسلط بر بخش‌های مختلف افزوده می شود. بسته به جنس حاکمیت یا خیلی باز و رو است یا واضح نباشد. وقتی این وضوح مشخص نیست فکر می کنند حضور وجود ندارد. ریل گذاری دهه ۶۰ فاخر و تمیز بود. همان آدم‌ها در دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ یک ریل گذاری کجی گذاشتند که رسیدیم به اینجا. همان نسلی که آن زمان ساخته شدند ما شاخص می بینیم.
او افزود: ظاهر الان این است که دولت رها کرده، ولی این طور نیست. اگر کاری را ارشاد بخواهد در اکران دیده شود در اکران موفق است. دولت در سال ۹۲ تا به الان، همین سینما را می خواهد. ارشاد می گوید من کاری ندارم صنوف تصمیم می گیرند، اما خود این یک جور سیاست گذاری است. این دولت، دولت اشراف است؛ یعنی دولت سرمایه داری رانتی. اگر قبلاً وزیر شش میلیون دلاری داشتیم، حالا وزیر شش میلیارد دلاری داریم! اگر یک فیلم خیلی خوش ساخت تماشاچی پسند باشد اگر دولت نخواهد این فیلم دیده شود، دیده نمی شود.
محمدرضا شاه حسینی نیز اظهار داشت: در شرایط رئال و عادی حاکمیت باید کنترل داشته باشد. نکته اینجاست که ایران متمایز از این حرف هاست. در شرایط ول شدن در ایران هستیم. عملا حاکمیت سرمایه داریم و این خطر عظیمی است. عملا هر سیستم و حکومتی ارکان نظارتی و کنترلی دارد. ما در ایران یک مدل متمایزی می بینیم. اینکه مدیران در عرصه انتخاباتی یک شعار‌هایی می دهند، ولی در عمل اقدامات دیگر صورت می گیرد.
او افزود: در بحث‌های کنترلی و ورود و خروجی یعنی ساخت و تولیدات و پرورش استعداد‌ها عملا یک ول شدگی حاکم است؛ یعنی نه تنها نظارتی نیست، بلکه یک حاکمیت مالی گیشه وجود دارد. مثلا یک پردیسی که در اختیار یک فرد قرار می گیرد هر نوع فیلمی که آن سینمادار دوست داشته باشد اکران می کند. ذائقه جامعه را بحث مالی هدایت می کند. ما در ابتدای دهه ۶۰ فرهنگی یک خشت کجی گذاشتند که این خشت کج باعث شد، الان حاکمیت هیچ عملکردی ندارند. اتمسفر دهه ۶۰ باعث شد، سینماگر آن فیلم‌ها ساخته شود، نه مدیریت.
صادق کوشکی درباره سینمای فرانسه گفت: مثلا سینمای فرانسه می تواند در کدام قسمت وارد شود. دفتر پنتاگون در هالیوود فیلمنامه‌های مشترک می‌نویسند. یک سبد متنوعی دارند. اما سینماگران آنها پذیرفته اند. واقعیت این است که اگر بخواهیم ببینیم دولت باید به سینما وارد شود یا نه مثلا در بعضی موارد نباید پول ساخت بدهد. خیلی وقت‌ها سینماگران یک سیری طی می کنند که نباید طی شود.
کوشکی در ادامه ادعا کرد: ما از سال ۹۰ تا ۹۶ جنگی داشتیم که نخواستند در مورد آن فیلمی ساخته شود. مثلا گروه‌های جهادی یک بار در سینمای ایران توفیق پیدا نکرد که در این مورد فیلم بسازد. اینجا یعنی خود حاکمیت هم فاقد شعور است برای ورود به این حوزه. مدیران سینمایی ما سیاسی هستند. نخبگان باید یک زنگ خطر بزنند. منتقدان، روزنامه نگاران، مراجع، دانشجو‌ها همه باید به سینمای ایران درخواست موضوع بدهند. مطالبه فرهنگی باید صورت بگیرد. بار‌ها و بار‌ها این پول دست کسانی افتاد که شد پوچ. من جایی را می‌شناسم که دو هزار میلیارد تومان پول در دست داشت، ولی خرج نکرد و برای سینما خرج نکرد و دولت هم نبود!
سپس در میزگردی، وضعیت سینمای انیمیشن ایران در عرصه بین الملل با حضور حامد جعفری و بابک نکویی بررسی شد؛ نشستی که به صورت عمده محلی برای تبلیغ فیلشاه و سازندگانش بود، تا بررسی وضعیت سینمای انیمیشن ایران.
حامد جعفری در این بخش گفت: ما بعد از ساخت فیلشاه تلاش کردیم به اکران عمومی در کشورهای دیگر برسیم. در بازارهای مختلف فیلم را عرضه کردیم و به یک پخش کننده روسی به توافق رسیدیم که خودش سینمادار بود. فیلم دوبله و بعد از تبلیغات، اکران در ۴۰۰ سالن شروع شد. گزارشی که ما داریم این است که روز اول یک و نیم میلیون روبل فروش داشته است.
او در بخش دیگری از اظهارات عنوان کرد: به نظر من این چیزی که تفاوت ما و سایر کشورهاست، نحوه تولید انیمیشن است. کار این ژانر، کمپانی محور است. به نظرم یک نکته ظریفی وجود دارد این است که قیمت انیمیشن تمام شده در ایران کمتر است و اینکه ما باید کار را تولید کنیم و جوانان ما تکنسین کشورهای دیگر نباید باشند. کمپانی ها به ورود ما در عرصه بین الملل خیلی کمک می کنند. سازمان سینمایی بحث شفافیت را مطرح می کند، ولی شفافیت بعد از عمل است.
بابک نکویی نیز اظهار داشت: انیمیشن ایران شصت سال قدمت دارد و حدود ده سال است که پیشرفت داشته است. نکته این است که بچه های انیمیشن ایران به بلوغ فکری رسیده اند و از مرحله آزمون و خطا گذشته و محتوا برایشان مهم است. به هر حال کیفیت انیمیشن در دنیا متفاوت است، ولی انیمیشن ایران وضعیت بدی در منطقه ندارد.
او تاکید کرد: ماجرایی که هست مسیرش پیش روی زیادی داریم. ما سال ۲۰۱۵ کار کوتاهی ساختیم که وارد چرخه اکران شد و اکران موفقی در ۵۴ کشور داشت. زبان انیمیشن، زبان جهانی است. تولید انیمیشن در ایران دولتی بوده یعنی پول دادیم که تولید شود که کار غلطی است. ما اگر بتوانیم از انیمیشن درآمد کسب کنیم، مشکل ما برطرف می شود باید بها داده شود.
میز رسانه‌ها نیز در برنامه سینمایی هفت با حضور پژمان کریمی و محمد کلهر برگزار شد و همچنان حلقه بسته در این بخش نیز تداوم یافت و گروه دعوت شده در این بخش از عناصر محدود دعوت شدند. در این بخش خبرنگار فارس لو داد که در یک محفل با حضور او و خبرنگاران چند رسانه دیگر در حضور دبیر جشنواره فجر، آنها متفق گفته‌اند که سینماملت میزبان جشنواره باشد و به اهالی رسانه‌ای که خواستار میزبانی جشنواره فجر در برج میلاد شدند، به شدت حمله و اتهاماتی زده شد که قابلیت پیگیری دارد.
در ادامه میز نقد برگزار شد و در کمال شگفتی برای یک هفته به جای ترکیب گردشی بسته، ناصر هاشم زاده و طهماسب صلح جو در کنار مسعود فراستی به نقد پرداختند. پس از آنکه مسعود فراستی مفاهیم فلسفی عمیق را به عنوان تعریف سینما ارائه کرد، طهماسب صلح جو برای دقایقی مفهوم سینما را به فراستی آموزش داد و تاکید کرد اساساً سینما در ابتدا چنین چیزی نبوده و یک سرگرمی حتی برای مخترعینش بوده و چنین برداشت‌هایی ربطی به تعریف سینما ندارد.
مسعود فراستی ادعا کرد: در فیلم خانه پدری دوربین فیلمساز با قاتل است. در لحظه کشتن جای دوربین کاملا همراه قاتل است. ما هم سرنوشت نمی شویم با آن دختر. خانه پدری می خواهد دختر کشی را آنالیز کند. داستان دختر کشی شش دهه در فیلم ادامه پیدا می کند و تعمیم می یابد. زن های این خانه قتل را می پوشانند. یک بازی خوب در فیلم نمی بینیم.
طهماسب صلح جو نیز گفت: من سینما را دوست دارم. به نظر من فیلم ها همه خوب هستند، مگر اینکه خلافش ثابت شود. فیلم را برای مچ گیری نمی بینم، برای لذت می بینم. فیلم خانه پدری را فیلم خوبی می بینم. فیلم ساده ای است. هنرمند راستین و اصیل اصلا نمی خواهد چیزی به کسی بگوید بلکه با اثرش صحبت می کند. سکانس اول فیلم خانه پدری تماشاگر را اذیت می کند. عیاری در این سکانس چه می کند که ما اذیت می شویم؟ فیلم همه چیز را با آگاهی شروع می کند. احساس و اندیشه این پدر با هم همراه نیست. برادر بزرگتر محرک این جریان است.
ناصر هاشم زاده نیز گفت: من فیلم آقای عیاری را فیلم دغدغه مند می بینم، ولی در خود سینما باید باور کنم که این حاصل شده است. من دغدغه اجتماعی آقای عیاری را ستایش می کنم. ده سال مهجوری برای یک اثر هنری اشتباه است. گاهی ما با آثاری روبه رو شدیم که اصلا هنر نیست. ما باید کاستی های یک کار هنری را واکاوی کرد. اینها ضربه زدن به اثر نیست. یک داستان در سینما باعث خیلی تغییرات در روحیات انسان ها می شود. فیلم آقای عیاری تاثیرگذار است.
او ادامه داد: خانه پدری یک فیلم است با یک دغدغه اجتماعی، ولی یقین دارم که خود فیلمساز هم اعتقاد ندارد به بهترین نحو گفته باشد. روی پرده یک دنیای داستانی می بینیم که باید باور کنیم اگر برداشت از دنیای بیرونی باشد که واقعی نیست. اما اگر بگویند که مطابق با واقعیت بیرونی است من قبول نمی کنم. فیلم داستان خود را در آن محدوده ای که بیان می کند، کلیت یک مواجهه است. مواجهه با یک موضوع اجتماعی و تاریخی دارد که من را با عکس العمل وامی دارد.
هاشم زاده تاکید کرد: من برای آن موقعیتی که نسبت به زن دارد، می توانم بگویم که می شود روایت دیگری برای زن ساخت. آقا آرامش پدر بعد از قتل باورپذیر است؟ خواسته ابهام را مطرح کند، ولی من را به قضاوت وادار می کند. اگر ابهام را برای من هم ایجاد می کرد بهتر بود. پدر فیلم جهل دارد. چرا باید کاری کنید که این ابهام به بدبینی تبدیل شود؟ این جهالت جنایت ایجاد می کند.
برنامه هفت با گذر دقایقی از ساعت سه بامداد روز شنبه به پایان رسید!
