روسیه چگونه خود را برای جنگ های آینده آماده می‌کند؟ / ده ویژگی روش جنگ مدرن روس‌ها

طی چند قرن، روش جنگ روسیه مبتنی بر تعدد نیرو‌ها بوده است. دشمن خواه ناپلئون، هیتلر یا ناتو، روسیه با یک غلتک بزرگی از سربازان، تانک ها، توپخانه و سلاح‌های هسته‌ای از روی آن‌ها عبور میکرد. آن روزها، اما دیگر به سر رسیده است. اکنون روش جنگ مدرن روسیه بیشتر در مورد ظرافت و فناوری است. همچنین به روش جنگ غربی بسیار نزدیک است و شباهت‌های زیادی به روش‌های آلمانی‌ها و آمریکایی‌های امروزی دارد.

پژوهش جدید مؤسسه RAND در این مورد بیان می کند: «هرچند نظامی گری روسیه آشکارا تحت تأثیر اجدادشان در اتحاد جماهیر شوروی قرار دارد، نیرو‌های مسلح فدراسیون روسیه به طور چشمگیری تکامل یافته اند تا واقعیت‌های جدیدی را که پیش روی رهبری دفاعی روسیه قرار دارد، منعکس کنند. روسیه دیگر از مزیت نیروی انسانی گسترده نسبت به دشمنان بالقوه خود برخوردار نیست و با توجه به سرعت، دامنه و قدرت تخریب تسلیحات مدرن که از آسمان فرو می‌آیند، نمی‌تواند زمین بدهد و زمان بخرد. رهبران نظامی روسیه در مواجهه با آینده‌ای که نقاط قوت سنتی آن‌ها دیگر یا به کل وجود ندارد یا کمتر مفید است، خود را با روش‌هایی تطبیق داده اند که از طریق آن‌ها بتوانند به شکل موثر از خاک خود دفاع کنند و در صورت لزوم، امکان عملیات محدود تهاجمی در پیرامون خود را فراهم آورند».

با توجه به اینکه معمولا تحلیل‌ها از استراتژی و اهداف روسیه غالباً با ایدئولوژی تحلیلگران متفاوت است، پژوهش RAND با یک پیشفرض آشکار آغاز می‌شود: «نیرو‌های نظامی روسیه در درجه اول برای دفاع از خاک خود، به ویژه مراکز مهم پر جمعیت و صنعتی موضع گرفته اند. هیچ نشانه‌ای از این که روسیه به دنبال درگیری در مقیاس بزرگ با یک همسایه یا رقیب دیگر باشد، وجود ندارد و در واقع به نظر می‌رسد که رهبران روسیه خطرات و کاستی‌هایی را که روسیه در صورت درگیری طولانی با یک رقیب قدرتمند مانند ناتو با آن روبه روست، درک می‌کنند.»

بر مبنای این پیش فرض، نویسندگان این پژوهش ده ویژگی اصلی روش فعلی جنگ روسیه را فهرست می کنند؛

۱- «ارتش روسیه برای دفاع از خاک خود و مراکز مهم صنعتی و جمعیتی، با استفاده از پدافند‌های هوایی چند لایه یکپارچه و تعداد محدودی از مأموریت‌های دفاعی و سرزمین‌های حائل، برای خرید فضا و زمان در راستای واکنش در برابر حملات احتمالی یا تهاجم، موضع گرفته است». دفاع مرزی و استفاده از سرزمین‌های حائل از شیوه سنتی روسیه در خرید زمان بهره می برد و این امکان را فراهم می‌کند تا این کشور بتواند فضای تنفس برای بسیج نیرو داشته باشد. آن‌ها همچنین از سلاح‌های هسته‌ای به عنوان تضمینی برای تمامیت ارضی روسیه استفاده می کنند.

۲- «روسیه امیدوار به دفاع از خاک خود بوده و در عین حال در تلاش برای پرهیز از درگیری با یک رقیب یا همسایه خود با استفاده از سیستم‌های دفاعی و سلاح‌های با برد زیاد است. این تسلیحات برد بلند همچنین می‌تواند مزایای عملیاتی برای نیرو‌های روسی که اقدام به عملیات تهاجمی در نزدیکی مرز‌های خود می کنند را فراهم آورد». روسیه در صدد است هرگونه تهدید در مرز‌های خود را که بتواند منجر به حمله احتمالی به خاک روسیه شود، از بین ببرد؛ همانند ناو‌های هواپیمابر، کشتی‌هایی که قادر به حمله به اهداف سرزمینی هستند یا سیستم‌های دفاع هوایی بر آن‌ها سوار است، پایگاه‌های خارجی و برخی از انواع هواپیماها. روسیه برای دستیابی به این هدف انواع موشک‌های زمینی، دریایی و هوایی را طراحی کرده است. مطالعه RAND بیان کرده در حالی که روسیه از یک استراتژی مشترک برای استفاده از نیرو‌های هوایی، زمینی، دریایی و نیرو‌های نامتقارن استفاده خواهد کرد، «استراتژیست‌های روسی معتقدند هوافضا حوزه اصلی جنگ مدرن خواهد بود.»

۳- "با توجه به ضعف‌های متعارف روسیه در یک جنگ طولانی با یک دشمن همسایه یا رقیب نزدیک، این کشور تلاش می کند از استراتژی‌های اقدام غیر مستقیم و پاسخ‌های نامتقارن در حوزه‌های مختلف استفاده کند تا این عدم توازن را کاهش دهد.»

۴- تضمین نهایی برای مدیریت تنش از سوی روسیه، زرادخانه تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی و استراتژیک این کشور است. ممکن است روسیه تهدید کند که در پاسخ به حملات با تسلیحات متعارف که می‌تواند کنترل رژیم بر سرزمین خود را تضعیف یا بازدارندگی هسته‌ای این کشور را تهدید کند، تسلیحات هسته‌ای خود را به کار گیرد». این پژوهش نتیجه گیری می‌کند که حمله به منطقه تحت احاطه روسی کالینینگراد، در قلمرو آلمان که پس از جنگ جهانی دوم ضمیمه خاک روسیه شده است، تهدیدی وجودی برای روسیه محسوب می‌شود.

۵- «چندین مورد از عملیات روسیه و اتحاد جماهیر شوروی شامل یک حمله برق آسا و هماهنگ با هدف تلاش برای دستیابی به اهداف عملیاتی در یک دوره بسیار کوتاه بوده است. این مورد احتمالاً به ویژه در عملیات از پیش برنامه ریزی شده به همان شکل باقی خواهد ماند». روسیه همچنین از عملیات فریب (ماسکیروکا) برای آماده سازی مخفیانه عملیات خود استفاده خواهد کرد.

۶- «اصلاحات صورت گرفته در ساختار نیرو‌های نظامی با درصد قابل توجه بیشتری، اجزای زمینی نیرو‌های مسلح روسیه را در آمادگی برای موارد اضطراری قرار می دهد، در حالی که تعداد کل واحد‌ها را کاهش داده است. این واحد‌ها می‌توانند با راه آهن در مکان‌های مورد نظر مستقر شوند تا در پاسخ به بحران‌های احتمالی با سرعت و قدرت جنگ زمینی را به پیش برند.»

۷- «رویکرد‌های جنگ متعارف و غیر متعارف احتمالاً در بسیاری از سناریو‌های درگیری احتمالی با هم مورد استفاده قرار خواهد گرفت. نیرو‌های عملیات ویژه، نیرو‌های شبه نظامی و غیرنظامیان ممکن است بخشی از این هدفگذاری باشند، تا هشیاری عملیاتی از وضعیت جنگ و برخی قابلیت‌های ایذایی را در سرتاسر نبرد فراهم کنند.»

۸- «در سطح عملیاتی و تاکتیکی، روسیه به احتمال زیاد بر مختل کردن، تضعیف یا از بین بردن ساختار فرماندهی و کنترل و توانایی‌های اعمال قدرت دشمن با استفاده از قدرت آتش محرک، جنگ سایبری / الکترونیکی و اقدام مستقیم نیرو‌های عملیاتی تمرکز خواهد کرد.»

۹- «روسیه دارای تعداد محدودی از قابلیت‌های حمله با دقت متعارف و برد بلند است که می‌تواند در برابر اهداف کلیدی عملیاتی و استراتژیک دشمن، به ویژه در مناطق مشخص و شناخته شده استفاده شود.»

۱۰- بر روی زمین، تاکتیک‌های روسی به احتمال مبتنی بر تأکید زیاد بر آتش غیرمستقیم و انبوه (بخصوص آتش دوربرد) خواهد بود. نیرو‌های روسی به جای درگیری مستقیم، سعی خواهند کرد از مانور زمینی برای احاطه و مستقر کردن نیرو‌های دشمن در یک نقطه مشخص استفاده و سپس آن‌ها را با آتش انبوه توپخانه نابود کنند.»

با این حال، پژوهش RAND همچنین این پرسش را مطرح کرده است که ارتش روسیه چگونه می‌تواند این رویکرد جدید جنگ را عملی کند؟ در حالی که برخی از نیروها، مانند سربازان نیروی هوایی، در درگیری‌هایی مانند جنگ سوریه به خوبی عمل کرده اند، سایر واحد‌های ارتش روسیه به سلاح‌های قدیمی مجهز شده و درصد بیشتری از سربازان دارای شرایط دوازده ماهه خدمت هستند. جای تعجب نیست که آن‌ها احتمالا برای دستیابی به همان سطح عملکردی نیرو‌های مستقر در سوریه دچار مشکلات فراوان باشند. اینکه آیا ارتش روسیه به طور کلی می‌تواند توانایی‌های مشاهده شده در درگیری‌های اخیر مانند جنگ سوریه را در مقیاسی گسترده‌تر عملیاتی کند، پرسشی است که به گفته RAND باید به دنبال پاسخ آن بود.