عرضه نزدیک به صد سریال خارجی بدون پروانه نمایش با مصونیت آهنین / چرا فقط تاينی موويز از سوی سازمان سینمایی تحت تعقیب قرار گرفت؟

یک وب‌سایت عرضه فیلم و سریال ـ که از حمایت ویژه‌ای برخوردار است ـ نزدیک به صد سریال خارجی و تعداد بسیاری از فیلم‌‌های سینمایی روز دنیا را عرضه کرده و از آن در حال کسب درآمد میلیاردی است؛ اما با وجود انتقادات فراوان، سازمان سینمایی به عنوان متولی VOD حاضر به برخورد با این اقدام غیرقانونی سازمان یافته نشد؛ مسأله‌ای که انتظار می‌رود، با ورود نهادهای نظارتی به ویژه دستگاه‌ قضایی به آن رسیدگی و غفلت مستمر سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در انجام وظایفش توسط دستگاه‌های نظارتی اصلاح شود.

به گزارش «تابناک»؛ یکی از دلایلی که قدرت حاکمیتی در حوزه ویدیو و فیلم در فضای مجازی در حال خارج شدن از وزارت فرهنگ و ارشاد است و انتقال مطلق به صداوسیماست، عدم توان مدیران مرتبط در کنترل واقعی عرضه دست کم فیلم‌ها و سریال‌های سینمایی داخلی و خارجی در فضای مجازی و رعایت حداقل‌های قانونی موجود در این حوزه است. در همین زمینه، یک نمونه بسیار روشن وجود دارد که با وجود هشدارهای مکرر «تابناک»، با سهل انگاری‌هایی روبه رو شده است.

در مرداد سال 1396، بنرهای بزرگ در سطح پایتخت، مبنی بر دعوت به دیدن این سریال با عکس کیت هرینگتون ـ که نقشی کلیدی در سریال «بازی تاج و تحت» دارد ـ نصب شد که از مردم دعوت می‌کرد در وب‌سایت فیلیمو ـ که ظاهراً یکی از VOD های دارای مجوز است ـ سریال بازی تاج و تخت را تماشا کنند. با مراجعه به این وب سایت، همه قسمت های فصل تازه این سریال با زیرنویس فارسی عرضه شده بود، که اتفاقی بی‌سابقه به شمار می رفت.

«تابناک» همان زمان، از مسئولان سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرسید: چگونه بدون صدور پروانه نمایش برای تک تک قسمت‌های سریال «بازی تاج و تخت»، یک عرضه کننده فیلم و سریال در ایران می‌تواند این سریال را بفروشد؟! چرا همین امکان برای دیگر وب‌سایت‌های عرضه کننده فیلم و سریال ـ که شامل تعداد قابل توجهی از دارندگان IPTV و VOD است، فراهم نشده؟ آیا اگر دیگر وب‌سایت های فارسی زبان نیز بدون مجوز، نسخه کامل این سریال‌ها را با زیرنویس منتشر کنند، مشمول برخوردی نمی‌شوند؟

سرانجام پس از پیگیری مکرر رسانه‌ها به ویژه تابناک، این سریال از روی سامانه فیلیمو حذف شد؛ اما شاهد برخوردی ـ حداقل علنی ـ با این سامانه نبودیم. در ادامه فیلیمو در اقدامی عجیب و غیرمنتظره، هجده سریال خارجی و عمدتاً آمریکایی را بر روی سامانه خود عرضه کرد؛ «به این سیزده دلیل»، «اورویل»، «پیشتازان فضا»، «بی‌خدا»، «آنه»، «جاناتان استرینج و آقای نورل»، «مدافعان»، «نارکس»، «استرایک»، «روز موعود»، «شکارچی ذهن»، «ال چاپو»، «الیاس گریس»، «پیکی بلایندرز»، «شگفت انگیز»، «قصه ندیمه»، «ستاره حلبی» و «اتفاقات عجیب»، از مجموعه سریال‌هایی است که بدون مجوز و با زیرنویس بر روی این وب سایت عرضه شد. سپس این سریال‌ها به 24 سریال افزایش یافت و اکنون نزدیک صد سریال خارجی و شمار بالایی از فیلم‌های روز سینمای آمریکا بدون طی تشریفات قانونی و کسب مجوز در این حوزه اکران شده‌اند.

روند قانونی دریافت مجوز برای یک سریال خارجی در ایران بدین ترتیب است؛

1- خرید رایت سریال برای محدوده جغرافیایی ایران
2- اصلاح و دوبله سریال
3- ارائه قسمت به قسمت این سریال به همراه سند خرید رایت ایران به سازمان سینمایی
4- صدور پروانه توزیع یا انتشار آنلاین برای هر قسمت از سوی شورای صدور پروانه نمایش خانگی

چندی پیش، مهدي يزدانی، دبير ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به اينكه ستاد صيانت از محصولات فرهنگي ـ هنري، مرجع شكايت از سايت تاينی موويز بوده است، گفته بود: «ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري، چه به صورت فيزيكي و چه در فضاي مجازي، با همكاري پليس فتا و قوه قضائيه با هرگونه عرضه غيرقانوني محصولات فرهنگي برخورد مي‌كند.» اما ظاهراً این برخوردها شامل حال سامانه‌های VOD که مجوز‌شان را از مؤسسه رسانه‌های تصویری با مدیرعاملی یزدانی دریافت نکرده‌اند، نمی‌شود!

با توجه به اینکه مدیران سازمان سینمایی با انگیزه‌هایی که برای تابناک پوشیده‌ است، از اجرای قانون و برخورد با این وب‌سایت‌ها ـ که کاملاً برخلاف قانون عمل می‌کنند ـ صرف نظر کرده‌اند، انتظار می‌رود سایر نهادهای نظارتی به ویژه دستگاه قضایی در این زمینه ورود کنند و نه تنها سامانه‌هایی که در لوای قانون اقدام غیرقانونی انجام می‌دهند را تحت تعقیب قرار دهند، بلکه مسئولان مرتبط که در اعمال قانون به وظایفشان به درستی عمل نکرده‌اند نیز مورد پیگرد واقع شوند. این اتفاق پذیرفته نیست که عده‌ای فراتر از قانون باشند و همان کاری را انجام دهند که سایت‌‌های چون تاینی مووی انجام می‌دادند اما مشمول هیچ برخوردی در هیچ سطحی نشود.