بهبود ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران در سال 2017

در دیدار اخیر حضرت آیت الله خامنه ای با اساتید، نخبگان و پژوهشگران دانشگاهی صحبت هایی پیرامون لزوم ارتباط صنعت با دانشگاه مطرح شد. همین صحبت ها باعث شد تا با استفاده از آمارهای موجود جهانی به این پرسش پاسخ دهیم که وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران در طی سال های اخیر چگونه بوده است و جایگاه ما بدین لحاظ در بین کشورهای رقیب در سند چشم انداز 1404 کجاست؟

به گزارش تابناک اقتصادی، اساتید، نخبگان و پژوهشگران دانشگاهی در مورخه 20 خرداد 1397 دیداری را با حضرت آیت الله خامنه ای داشتند. در این دیدار، رهبر انقلاب بیاناتی را پیرامون لزوم ارتباط صنعت و دانشگاه ایراد فرمودند و گفتند: "خب صنعت ما دچار مشکلاتی است؛ دانشگاه می تواند در این مورد نقش ایفا کند. البتّه لازم است من عرض بکنم بعضی از دانشگاه ‌ها طبق گزارشی که به من دادند، در زمینه‌ ارتباط با صنعت خوب عمل کرده ‌اند؛ بعضی از دانشگاه‌ ها هم نه، وارد نشده ‌اند و خوب عمل نکرده ‌اند. اخیراً شنیدم که فرصت مطالعاتیِ یک ‌سالۀ اساتید در صنعت، برنامه ‌ریزی شده و در مجاری تصویب و مراکز تصویب، تصویب شده؛ خوب است، بسیار کار خوبی است. فرض کنید یک فرصت مطالعاتی به اساتید مرتبط با صنعت بدهند که بروند داخل صنعت و از نزدیک با مشکلات صنعت کشور آشنا بشوند. ما در صنعت کشور مشکلاتی داریم؛ این مشکلات را بایستی دانشگاه حل کند. البتّه بعضی از صاحبان صنایع گله‌ مند‌ند، می گویند ارتباط دستگاه‌ های دانشگاهی با ما کمکی به ما نکرده، امّا علی ‌الاصول دانشگاه می تواند کمک کند به پیشرفت صنعت، به رونق صنعت، به اعتلاء صنعت".

با این صحبت های رهبری حالا پرسش این است که وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران طی سال های اخیر چگونه بوده است و جایگاه ما بدین لحاظ در بین کشورهای رقیب در سند چشم انداز 1404 کجاست؟

برای آنکه ببینیم ارتباط صنعت و دانشگاه در سال های اخیر در کشورمان چگونه بوده است، باید شاخص رقابت پذیری جهانی و ارکان و زیرشاخص های آن را مورد بررسی قرار دهیم. شاخص رقابت پذیری جهانی دارای 12 رکن محیط کسب و کار شامل نهادها، زیرساخت ها، ثبات در اقتصاد کلان، بهداشت و آموزش ابتدایی، آموزش عالی و حرفه ای، کارآیی بازار کالا، کارآیی نیروی کار، پیشرفته بودن بازار مالی، آمادگی تکنولوژیک، پیشرفته بودن بنگاه های تجاری، اندازه بازار و نوآوری است. هر یک از این ارکان دارای زیرشاخص هایی می باشند. در رکن نوآوری زیرشاخصی با عنوان همکاری دانشگاه و صنعت در تحقیق و توسعه وجود دارد. عدد این شاخص و زیرشاخص های آن بین 1 به عنوان بدترین ارزیابی و 7 به عنوان بهترین ارزیابی می باشد.

نمودار زیر وضعیت ایران در زیرشاخص همکاری صنعت و دانشگاه در تحقیق و توسعه در چند سال اخیر را نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود روند این زیرشاخص از سال 2012 تا سال 2016 نزولی بوده است و عدد این زیرشاخص از 3.32 به 3 کاهش یافته است. در سال 2017 وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه در کشورمان بهتر شده است و عدد این زیرشاخص به 3.2 ارتقا یافته است.

نمودار زیر نشان می دهد که در گزارش رقابت پذیری سال 2017 ایران در بین 19 کشور (افغانستان، ازبکستان، سوریه و عراق در گزارش رقابت پذیری حضور ندارند) رقیب در چشم انداز 1404 با کسب نمره 3.2 در رتبه نازل پانزدهم و در بین 137 کشور حاضر در این گزارش رتبه نود و چهارم را بدین لحاظ کسب نموده است. در این بین اسرائیل با کسب نمره 5.8 از 7 در رتبه سوم دنیا و اول کشورهای حاضر در سند چشم انداز 1404 قرار گرفته است. در انتهای این رتبه بندی نیز کشور قرقیزستان با نمره 2.5 قرار دارد.

آمارهای فوق الذکر نشان می دهند که هر چند نمره ایران در سال 2017 بهبود یافته است اما جایگاه ایران به لحاظ شاخص ارتباط صنعت و دانشگاه در بین کشورهای حاضر در چشم انداز 1404، جایگاه مناسبی نیست. مسئولین، دانشگاهیان و فعالان اقتصادی باید تلاش کنند تا در سال های آتی این ارتباط قوی تر شود چرا که بازگشت تحریم ها نیاز صنعت و دانشگاه را به یکدیگر بیشتر و بیشتر خواهد کرد.