بازگشت 300 اعدامی از پای چوبه دار چه اثراتی خواهد داشت؟

اخبار مرتبط با بخشش افراد محکوم به قصاص نفس از جمله اخباری هستند که همیشه مورد توجه مخاطبان رسانه هاست که خوشبختانه طی سال های اخیر، آمار انتشار این گونه مطالب هم از افزایش چشمگیری برخوردار بوده و این مهم می تواند نشانگر این باشد که توجه اولیای دم به سنت الهی عفو و بخشش افزایش داشته است.

به گزارش «تابناک»؛ در همین ارتباط، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در همایش ملی صبر اظهار کرد: صلح و سازش و رضایت چیزی نیست که در یک زمان، جامعه و قشر خاص مورد احترام باشد. صلح در همه زمان‌ها و جوامع بشری هم مورد نیاز و هم مورد ارزش است. در اسلام به صلح و سازش اهمیت فراوانی داده شده است. در قرآن مجید در سوره های مختلف، چند آیه به صلح اختصاص یافته است.   

معاون اول قوه ‌قضاییه گفت: تا پایان بهمن سال 95 با زحمت زیادی که شوراهای حل اختلاف در سراسر کشور به ویژه زندان‌ها کشیدند، حدود 300 تن از حق قصاص خود و اعدام و سلب حیات طرف مقابل گذشت کردند.  

سخنگوی قوه ‌قضاییه با بیان اینکه صلح آثاری بسیار والایی برای فرد مصلح و جامعه دارد گفت: امیدوارم همه تلاش کنیم که محسنات صلح و سازش و بخشش و رضایت برای مردم ملموس شود و در این راستا، رسانه‌ها و کسانی که برای مردم مرجع هستند وظیفه مهمی دارند و قطعا کشور از این قضیه هم نفع می‌برد.

وی درباره تأثیر گذشت و رضایت در کاهش پرونده‌های قضایی نیز گفت: حقیقتا اگر صلح و سازش بین مردم رواج بیشتری یابد و پرونده قضایی تشکیل نشود، آثار بسیار مثبتی دارد و اگر هم پرونده تشکیل شد، مردم توجیه شوند و در کلانتری یا حتی قبل از قطعیت و اجرای حکم، با هم آشتی کنند. البته در صلح و سازش، رضایت باید از روی میل و رغبت باشد.

گفتنی است، با دقت نظر در متون فقهی، آموزه‌های دینی، اصول اخلاقی و نیز با عنایت به موازین حقوق داخلی و چنین استنباط می‌شود که برتری عفو بر قصاص اثری انکارناشدنی است، زیرا خداوند در آیات ١٧٨ و ١٧٩ سوره بقره گذشتن از قصاص و عفو قاتل را امری نیکو و پسندیده و متابعت از معروف بیان می‌کند و از طرفی در ده‌ها آیه همگان را به معروف و خیرات امر می‌کند. ضمنا در آیه ٣٢ سوره مائده نیز احیا و زنده ‌کردن یک انسان را به ‌مثابه احیای کل بشریت و انسانیت می‌داند و بدیهی است، یکی از مصادیق احیای انسان عفو و گذشتن از قصاص نفس اوست.

خداوند در آیه ٤٥سوره مائده می‌فرماید هر‌کس از قصاص درگذرد، این گذشتن و عفو کفاره گناهان او است و کسانی که بر وفق آنچه خداوند نازل کرده است حکم نکنند ستمگرند.

امام‌صادق(ع) می‌فرماید بخشش و گذشت در حال قدرت و توانایی از شیوه و رسوم انبیا و پرهیزکاران است. امام‌علی(ع) می‌فرماید عفو، تاج خوبی‌هاست و دو چیز است که ثواب آن را نمی‌توان اندازه گرفت؛ یکی عفو و دیگری عدل، بدترین مردم کسی است که از خطای دیگران گذشت نکند و پیامبر(ص) فرمود بر شماست که عفو کنید، زیرا عفو عزت شما را زیاد می‌کند پس عفو کنید تا خدا شما را عزیز کند و نیز فرمود کسی که در هنگام قدرت و توانایی عفو کند خداوند در روز لغزش (قیامت) او را خواهد بخشید.

همچنین بررسی میدانی و پژوهش‌های انجام شده بیانگر این است محکومانی که به ‌واسطه عفو از مجازات مرگ رها شده و بلافاصله یا پس از تحمل مجازات حبس به آغوش جامعه بازگشته‌اند، نه‌ تنها مجددا به اقدامات خشن و جنایتکارانه دست نزده‌اند، بلکه اکثرا با اصلاح رفتار و منش خود در رده افراد معقول و مفید جامعه قرار گرفته‌اند.

باید خاطرنشان کرد، بررسی اوضاع و احوال روحی و عاطفی اولیای‌دمی که عفو را بر قصاص ترجیح داده‌‌اند، نشان می‌دهد به آرامش و رضایتمندی دست یافته‌اند.

البته نباید با در نظر گرفتن مطالب بالا از کنار حق قصاص برای اولیای دم به سادگی گذشت، زیرا مقبولیت و مشروعیت قصاص را برگرفته از کتاب و سنت می‌دانند و به اعتقاد بسیاری از افراد بخشش فرد قاتل می تواند موجبات تجری وی را فراهم نماید.

همچنین گسترش غیر منطقی و احساسی فرهنگ عفو و رهایی محکومان به قصاص‌نفس، موجب شکسته ‌شدن قبح و زشتی عمل مجرمانه قتل و به ‌نوعی ترغیب و تسهیل اقدام به آن توسط سایر افراد مستعد به انجام بزه در جامعه می شود.

اما با این اوصاف، باید به این نکته مهم هم بسیار توجه کرد، صلح آثاری بسیار والایی برای فرد مصلح و جامعه دارد و مطمئنا آثار مثبت آن بسیار فراتر از روابط بین دو طرف دعوی خواهد بود.