تهدید معارضان برای خروج از مذاکرات سوریه تا چه اندازه جدی است؟

در حالی که قرار بر آن بوده که در آینده نزدیک مذاکرات صلح در آستانه پایتخت قزاقستان میان نیروهای معارض سوری و دولت این کشور برگزار شود، شب گذشته تعدادی از گروه های معارض در سوریه به هدایت گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه طی بیانیه ای اعلام کرده اند که در پی نقض آتش بس از سوی دولت سوریه تصمیم بر آن دارند که در این مذاکرات شرکت نکنند.

به گزارش «تابناک» گروهی از معارضان مسلح در سوریه با متهم کردن دولت بشار اسد و ایران به نقض آتش بس در این کشور طی بیانیه ای اعلام کرده اند که فعلا حضور «احتمالی» خود در مذاکرات آستانه در خصوص به دست دادن یک راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران این کشور، دست نگاه داشته اند.

این گروه در بیانیه خود با ادعای پیشروی نیروهای دولتی سوریه و همچنین گروه های مورد حمایت ایران – حزب الله لبنان – در حومه شهر دمشق و بخش وادی بردی بیان کرده اند که ادامه این حملات و پیشروی ها منجر به برهم خوردن آتش بس توافق شده در سوریه خواهد شد. این بخش یعنی وادی بردی از مدتها پیش توسط نیروهای معارض در سوریه اشغال شده است و در شمال غرب دمشق قرار دارد. اکنون نیروهای معارض با این ادعا که ارتش دولت و حزب الله لبنان تلاش میکنند تا این بخش را مجددا به کنترل خود در آورند، تهدید به بر هم خورد آتش بس و عدم شرکت در مذاکرات صلح در آستانه کرده اند.

به شکلی جالب توجه نیروهای معارض در بیانیه خود بیان کرده اند که مسکو و روسیه قادر به اجبار دولت بشار اسد و متحدان آن – ایران و حزب الله - به حفظ آتش بس نیست.

اما واقعیت آن است که اتهامات مطرح شده از سوی نیروهای معارض در بیانیه خود علیه ایران و حزب الله برآمده از گزارشی است که چندی قبل یک نهاد انگلیسی در مورد وضعیت سوریه بعد از آتش بس مطرح کرده بود. این نهاد موسوم به نهاد رصد حقوق بشر در سوریه، که مدیریت آن بر عهده رامی عبد الرحمن است، بیان کرده بود: نیروهای ارتش بشار اسد و حزب الله لبنان در حال پیشروی به سمت بخش وادی بردی و تسلط بر بخش عین الفیجه – که یکی از مهمترین منابع تامین آب دمشق در آن قرار دارد – هستند.

اما در حالی که این موضوع بهانه ای برای بر هم زدن اتش بس و ترک مذاکرات از سوی معارضین شده است، باید اشاره کرد که همین گزارش به صراحت بیان کرده که نیروهای دولتی و متحدان آن در این منطقه مشغول مبارزه و درگیری با گروه موسوم به جبهه فتح شام – شاخه تغییر نام یافته جبهه النصره و از وابسته های به القاعده – است.

آنچه کاملا مشخص است این که حتی در صورت درست بودن ادعای معارضان در مورد حملات نیروهای دولتی و حزب الله به این بخش، باید گفت که در توافق آتش بس همه گروه های تروریستی وابسته به جبهه النصره و القاعده از این آتش بس مستثنی شده بودند. متن توافق در بندهایی به صراحت بیان کرده است آتش بس سراسری در سوریه شامل هیچ کدام از گروه های تروریستی وابسته به القاعده و جبهه النصره نخواهد بود.

اما اکنون شاهد آن هستیم که گروه های معارض که در پی شکست های اخیر خود در حلب و سایر نقاط سوریه هیچ برگ برنده ای برای گرفتن امتیازات قبلی از دولت در دست ندارند، در پی آن هستند که با توسل به این اتهامات آتش بس سراسری در سوریه را به تهدید کشیده و شرکت در مذاکرات صلح را تعلیق کنند.

در این مورد همچنین باید به گزارشی که خبرگزاری الجزیره منتشر کرده است اشاره کرد. بر اساس این گزارش منطقه وادی بردی از اواسط سال 2015 به شکل کامل به محاصره نیروهای دولتی سوریه در آمده است و ارتش توانسته است از این مدت بخش های مهمی از وادی بردی را از کنترل نیروهای تروریستی خارج کند. همچنین طی این مدت بارها به این نیروهای پیشنهاد خروج امن از این منطقه داده شده است زیرا هیچ راهی برای خروج از این منطقه محاصره شده توسط دولت برای آنها وجود ندارد.

مهمترین موضوع در این بخش وجود منبع تامین آب بخش مهمی از دمشق است که طی هفته های گذشته گزارش های صریحی از سوی نهادهای وابسته به سازمان ملل منتشر شده بود که این منبع آب از سوی گروه های تروریستی مسموم و آلوده شده است. به همین جهت از 22 دسامبر سال گذشته – 2016 – بیش از 4 میلیون نفر در دمشق از دسترسی به آب سالم محروم بوده اند.

حال موضوع حمله به مواضع جبهه فتح شام از شاخه های القاعده و نجات جان شهروندان دمشق، دستاویزی برای ارتش آزاد سوریه شده است که با استفاده از ان آتش بس در سوریه را به تهدید بکشاند. همانگونه که گفته شد به احتمال بسیار زیاد این تحرکات و اینگونه بیانیه ها بیش از همه به عنوان یک بازی سیاسی از سوی گروه های معارض برای گرفتن امتیاز در مذاکرات صلح استانه است.

ارتش آزاد سوریه و سایر گروه های معارض به خوبی میدانند که اکنون با توجه به تغییر اساسی موازنه قدرت در سوریه، و همراهی ترکیه با ایران و روسیه، هیچ راهی به جز تن دادن به آتش بس و مذاکره نداشته و در صورت تمرد از توافق صورت گرفته مواضع آنها بیش از گذشته در خطر خواهد بود. در نتیجه بعید به نظر میرسد که تهدید آنها برای ترک مذاکرات و بر هم زدن آتش بس، تهدید جدی باشد.