از «جیب‌بری» چلوکبابی‌ها و فست‌فودها تا خواب خوش ناظران!

شاید برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد که معنای «مالیات بر ارزش افزوده» روی صورت‌حساب رستوران‌ها، چلوکبابی‌ها و فست‌فود‌ها چیست؟ بی‌گمان پاسخی که ما و شما برای آن داریم، به محکمی پاسخی نیست که روز گذشته از زبان یکی از مسئولان مستقیم این ماجرا گفته شد!

به گزارش «تابناک»، به فاصله چند سال از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و در حالی که هم دریافت این نوع مالیات تا اندازه بسیاری ‌پذیرفته شده و هم نرخ آن با افزایش‌های هر ساله، به ۸ درصد برای سال جاری رسیده، علی عسکری، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، روز گذشته از تخلفی در ارتباط با اجرای این قانون خبر داد که بسیار شایع است.

بنا بر این گزارش، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی که در نشستی به مناسبت هفته دولت در جمع خبرنگاران حضور یافته بود، در بخشی از سخنان خود، با تأکید بر اینکه چلوکبابی‌ها و فست فود‌ها مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند، گفت: «هنوز از این گروه از مشاغل ثبت‌نام به عمل نیامده و فعالان این بخش که مالیات بر ارزش افزوده دریافت می‌کنند، از مردم سوءاستفاده کرده و اقدام آن‌ها نوعی جیب‌بری است. تنها رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی مجوز دریافت مالیات بر ارزش افزوده را دارند‌».

معنای این سخن یعنی مدت‌هاست مردم در ‌چلوکبابی‌ها و فست فودهای پر‌شمار، مبلغی می‌پردازند که یک‌راست به جیب صاحبان این کسب و کار‌ها سرازیر می‌شود و بر خلاف تصور پیش‌فرض، هیچ ارتباطی با سازمان امور مالیاتی نداشته و نوعی دزدی به شمار می‌آید.

با این حساب، از یک سو جا دارد ‌از این مسئول بابت روشنگری در این باره تشکر کنیم و از سوی دیگر، از وی بپرسیم ‌چگونه است چنین تخلف آشکاری که مدت‌های طولانی است در جامعه جاری و ساری شده، تا کنون بدون واکنش ‌مانده و هنوز هم راهکاری برای مقابله با آن اندیشیده نشده است؟!

به عبارت بهتر، جا دارد ‌همین مسئول را خطاب قرار داد و از وی پرسید ‌تا کنون چه کاری برای آگاهی‌رسانی به مردم در این زمینه انجام داده، چه راهکاری برای توقف این تخلفات گسترده و آشکار در نظر آورده و در پایان چه تدبیری اندیشیده تا برخی نتوانند با سوءاستفاده از قانونی که مجموعه تحت امر این مقام مسئول اجرای آن است، به بنیان این نوع مالیات ضربه زده و اعتماد مردم را خدشه‌دار کنند.

پاسخ به این دست پرسش‌ها به نظر کار چندان دشواری نیست؛ اما ابعاد ماجرا وقتی بزرگ‌تر می‌شود که می‌بینیم آن دسته از مشاغل مشابه چلوکبابی‌ها و فست فودی‌ها که باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازند (رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی) هم‌ به دلیل عدم شفافیت، به مالیات بر ارزش افزوده به چشم فرصتی برای کسب سود بیشتر می‌نگرند.

این موضوع زمانی آشکار می‌شود که می‌بینیم نرخ عرضه غذا از هیچ فرمول خاصی پیروی نکرده و در هر رستوران، بسته به عواملی چون مکان رستوران، انصاف مالک و...، عدد متفاوتی به دست می‌دهد که در نتیجه آن، مالیات بر ارزش افزوده آن هم متفاوت خواهد شد. تفاوت نرخی که ‌گاه در نرخ فروش نوشیدنی‌ها، سالاد‌ها و دیگر اقلام همراه با غذا هم به روشنی به چشم می‌خورد تا آشکار نشود که مالیات پرداخت شده به ازای خرید آن‌ها، چه میزان به جیب اداره مالیات خواهد رسید و چه میزان در جیب مالکان خوش انصاف یا جیب بر سرازیر خواهد شد.

آنچه روشن است، چه بی‌ثباتی در نرخ رستوران‌ها، تالارهای پذیرایی، چلوکبابی‌ها، فست فودی‌ها و... و چه جیب بری‌های مشاغلی که هنوز مالیات بر ارزش افزوده نمی‌پردازند، همه و همه ناشی از نبود نظارت است که پیرو آن، جا دارد از نهادهایی که در انجام وظایف خود در این باره کوتاهی می‌کنند گلایه کرد؛ اما آیا گلایه‌های ما تغییری پدید خواهد آورد؟

کافی است کمی برای پاسخ ‌این پرسش در افکارمان غور کنیم تا دریابیم وقتی متولیان دریافت مالیات، تخلف را می‌دانند و از راهکاریی ‌برای مقابله با آن سخنی به میان نمی‌آورند، باید با اوضاع کنونی سوخت و ساخت؛ با این تفاوت که از این به بعد می‌دانیم کجا چه کسانی مشغول زدن جیبمان هستند و چاره‌ای نداریم جز لبخند زدن!