یارانه‌های فردا را امروز خرج کنیم!

سرویس اجتماعی ـ با نگاهی گذرا به زندگی نسل‌های گذشته، درمی‌یابیم که به‌رغم پیشرفت بهداشت و سلامت فردی و اجتماعی در دوره جدید، اختلالات ذهنی و ژنتیکی، بروز رفتارهای ناملایم و تنش‌های عصبی، شیوع بیماری‌هایی نظیر سرطان‌ها، برونشیت و حساسیت‌ها، حمله قلبی و سرانجام کاهش عمر و مرگ و میر در قیاس با گذشته نه چندان دور، رشد بسیاری داشته است.

به گزارش «تابناک»، شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، چند روز پیش و در آستانه روز هوای پاک (۲۹ دی ماه) گزارشی ارایه کرد که اگر حقیقت داشته باشد، جا دارد شدید‌ترین تدابیر برای مقابله با آلودگی هوا را در دستور کار گذاریم؛ «در ۲۷۵ روز ۹ ماهه ابتدایی سال ۹۰، شهروندان تهرانی‌ فقط دو روز هوای پاک تنفس کردند و شاخص کیفیت هوای تهران در این مدت، به دلیل تعداد زیادتر روزهای آلوده در مقایسه با مدت مشابه دو سال گذشته، در وضعیت بسیار نامطلوب‌تری بوده است.»

این در حالی است که بر پایه آمار، یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر در جهان (یک پنجم ساکنین کره خاکی) در معرض آلودگی هوا هستند و سالانه سه میلیون نفر از این افراد، جانشان را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم این آلودگی از دست می‌دهند؛ آماری که جایگاه چهارم مرگ و میر در دنیا را برای این عامل تثبیت کرده و دو و نیم برابر شمار کشته‌های سالانه حوادث جاده‌ای دنیا و بیش از چهار برابر نرخ مرگ ناشی از ایدز است.

قابل توجه اینکه ۹۰ درصد جان باختگان آلودگی هوا را مردمان کشورهای توسعه یافته تشکیل می‌دهند. اینجاست که بر پایه آمارهای جهانی، تنها در تهران، سالانه چهار هزار نفر بر اثر آلودگی هوا جانشان را از دست می‌دهند که افزون بر این، تعداد مشابهی مبتلای به سرطان ریه گزارش شده که در معرض اکسیدهای نیتروژن بوده‌اند؛ آماری که توسط مسئولین امر از بیخ و بن تکذیب می‌شود، ولی از سوی دیگر، با ارزیابی‌هایی روبه‌رو هستیم که از پخش شدن روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران خبر می‌دهند و رشد سالانه انتشار دی اکسید کربن در کشور را ۲۵ درصد می‌دانند و بنابراین، درمی‌یابیم که آمار مرگ و میر آلودگی هوا چندان هم بیراه نیست.

به ظاهر مشکل به اندازه‌ای بزرگ شده است که اگر قرار باشد، ذره‌ای از حقیقت را هم بپذیریم، به ناچار باید وضعیت قرمز اعلام کنیم و این معنای خوشی نخواهد داشت!

آلودگی هوا روز به روز در حال افزایش است و دیگر تنها پایتخت نیست که با این معضل روبه‌روست، اما دردناک اینجاست که خدشه‌ای بر جایگاه تهران در آلودگی هوا وارد نشده است، بلکه دیگر شهر‌ها هستند که به سرعت به این شهر نزدیک شده‌اند، تا جایی که چندی است، شهر اهواز، با کمک گرد و غبارهای وارداتی از کشور همسایه، از تهران هم جلو زده است.


حدی که از حساسیت گذشته است

اکنون مدتی است، ذرات معلق بنزین که به دلیل نبود کنیستر در خودرو‌ها وارد هوا می‌شود، با گرد و غبار برخاسته از «عراق» و آزبست به کار رفته در لنت ترمز خودرو‌ها به هم آمیخته شده و در کنار آلودگی‌های ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی، کار را به جایی رسانده که بحران هوای ناسالم از حد حساسیت (که در نامگذاری این روز مورد تأکید بوده است) فرا‌تر رفته و شاید تبدیل به ترس شده است، اما هنوز هم مسئولین واکنش جدی نشان نداده‌اند.

گویا به ظاهر به «سالم» شدن هوای روز گذشته تهران دلخوش کرده‌اند؛ فارغ از اینکه میان هوای سالم و پاک، اساسا تفاوتی است به فاصله تهران تا فلان روستای کوهستانی که در بهمان منطقه خوش آب و هوای کشور واقع شده است!

این در حالی است که ساکنین دیگر شهرهای آلوده کشور، نه از میزان آلودگی هوای محل زندگی‌شان آگاهی دقیقی دارند و نه حتی با تدابیری دم دستی مثل زوج و فرد کردن ترافیک و محدوده طرح ترافیک برای کاهش آلودگی محیط زیستشان روبه‌رو شده‌اند تا شصتشان خبردار شود که هر روز و با هر نفس کشیدن، چه سمی به ریه‌هایشان وارد می‌کنند و چه پیامدهای در انتظار فردای خود و خانواده‌شان قرار دارد.

چه بسا، اگر مردم از عمق بحران آگاه شوند، دیگر بحثی بر سر تغییر قانون پنج ساله شدن معاینه فنی خودرو‌ها نباشد و طرح این موضوع، عاملی شود برای پر رنگ کردن مسئولیت اجتماعی افراد. اینجاست که شاید پاک کردن صورت مسأله از سوی مسئولین امر، خیانتی باشد در حق کودکانی که به جفا، میراث دار ناهنجاری‌های به جای مانده از ما خواهند بود.

آنچه روشن است، در وضع پیش رو، همه مقصریم؛ از مردمانی که با خودرو‌ها و موتور سیکلت آلاینده تردد می‌کنند گرفته، تا مسئولانی که وظیفه دارند، جلوی کارخانه‌های آلاینده را بگیرند اما تعلل می‌کنند. یکی سهم کمتر دارد و دیگری جور بیشتری می‌رساند.

شاید بهتر است، در آستانه روز هوای پاک، هر کدام به سهم خودمان به رفع مشکلی که یک روزه هم حادث نشده است، کمکی کنیم. به این شکل که صاحبان خودرو و موتور سیکلت، هزینه اندک تنظیم موتور را از فرزندانشان دریغ نکنند و مسئولان هم، شجاعت به خرج داده و آمار واقعی آلودگی را پنهان نکنند تا شاید یارانه‌هایی که لازم است، در آینده به بحث درمان مبتلایان به انواع بیماری‌های ناشی از این آلودگی اختصاص بیابد، امروز هزینه شود که گفته‌اند؛